Жыныстық циклдің өтуіне экологиялық және климттық жағдайдың, азықтандырудың, күтіп- бағудың, аталық малдың тигізетін әсері

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым
министірлігі
М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік
университеті

Презентация
Тақырыбы: «Жыныстық циклдің
өтуіне экологиялық және климттық
жағдайдың, азықтандырудың, күтіп-
бағудың, аталық малдың тигізетін
әсері»
* Орындаған: Сарсенбай А.
* Сартай А.
* Спабек М.
* Тобы:АП-12-7к2
* Қабылдаған: Абдуллаева Г.
Жыныстық цикл
Жыныс
Жыныс циклі
циклі дегеніміз
дегеніміз жыныс
жыныс мүшесінде
мүшесінде және
және бүкіл
бүкіл ағзада
ағзада (организмде)
(организмде) қозу
қозу кезеңімен
кезеңімен өтетін
өтетін
күрделі физиологиялық процесс. Жыныс циклі үш кезеңнен тұрады: қозу, тежеу және тепе-теңдік
күрделі физиологиялық процесс. Жыныс циклі үш кезеңнен тұрады: қозу, тежеу және тепе-теңдік
күй
күй (уровновешивание).
(уровновешивание). Жыныстық
Жыныстық жетілу
жетілу кезінде
кезінде сүтқоректілердің
сүтқоректілердің жыныстық
жыныстық дамудың
дамудың үш
үш
кезеңінен өтуі биологиялық заңды қасиеті, міндеті.
кезеңінен өтуі биологиялық заңды қасиеті, міндеті.

Течка
Течка -- ұрғашы
ұрғашы малдың
малдың жыныс
жыныс мүшелерінің
мүшелерінің морфологиялық
морфологиялық өзгеруі
өзгеруі әсерінен
әсерінен жыныс
жыныс
мүшелерінен
мүшелерінен сұйықтың (түссіз) ағуы (оны қазақша шарана жалқаяқ деп айтады).
сұйықтың (түссіз) ағуы (оны қазақша шарана жалқаяқ деп айтады). Течка
Течка кезінде
кезінде
сыртқы
сыртқы жыныс мүшелері ісінеді, жыныс бездері көптеп секрет бөледі. Әсіресе қынаптың кіреберіс
жыныс мүшелері ісінеді, жыныс бездері көптеп секрет бөледі. Әсіресе қынаптың кіреберіс
жері қызарады, жатыр мойыны ашық, бірақ бұл кезде ол еркек малды өзіне әлі жақындатпайды.
жері қызарады, жатыр мойыны ашық, бірақ бұл кезде ол еркек малды өзіне әлі жақындатпайды.

Күйлеу
Күйлеу (охота)
(охота) -- бұл
бұл кезеңде
кезеңде ол
ол еркек
еркек малға
малға жақындайды
жақындайды және
және оны
оны өзіне
өзіне жақындатады,
жақындатады, ұрғашы
ұрғашы
малда
малда оң жыныстық рефлекс пайда болады. Ұрғашы мал жыныстық акт жасауға ыңғайлы
оң жыныстық рефлекс пайда болады. Ұрғашы мал жыныстық акт жасауға ыңғайлы мүмкін
мүмкін
күйге келеді.
күйге келеді.

Овуляция
Овуляция -- аналық
аналық клетканың
клетканың безден
безден бөлініп
бөлініп шығуы.
шығуы. Бие
Бие мен
мен шошқада
шошқада олол күйлеген
күйлеген (охота)
(охота)
кезінде,
кезінде, ал сиыр мен қойда күйлеу (охота) басылған соң бір-екі сағаттан соң болады.
ал сиыр мен қойда күйлеу (охота) басылған соң бір-екі сағаттан соң болады. 12,13,16,17
12,13,16,17
суреттерде
суреттерде овуляция
овуляция мен
мен фолликуляцияның
фолликуляцияның жетілуі
жетілуі көрсетілген.
көрсетілген.
Жыныс циклының пайда
болу мерзімі және оның
№
ұзақтығы
Малдың түрі Туғаннан кейін күйге Қайта күйге келу Күйге келудің
келу ұзақтығы

1 сиыр 19-28 күннен 19-28 күн, көбіне 21 күн 3-36 сағат, көбіне
21-28 тәулікте кейін не 14-18 күнде 15-20 сағат
2 қой, ешкі 15-30 күннен кейін, 14-19 күн, кейде 35 күн 2-28 сағат 3-5
кейде 1,5-2 айда орташа 16-17 күн тәулік, кейде
24-36 сағат

3 шошқа 2-5 күнен кейін не 20-21 күн, кейде 11-42 24-72сағат, кейде
19-20 күннен кейін күннен кейін 2-2,5 тәулік

4 бие 5-15 күннен кейін 24-30 күннен кейін 2-10 күнге дейін
кейде 7-9-12 күнен соң

5 түйе 2-3 күннен кейін 9-50 күннен кейін 15-65 күнге дейін

6 қаншық ит, 2-3 күннен кейін 3-6 айда 8-14 күнге дейін
мысық
Сиырдың ЖЦ-нің
пайда болуы және
белгілері
*Сиырдың ЖЦ-нің пайда болуы және белгілері: сиыр тынымсызда-нады,
мөңірейді, құйрығын сабалайды, жатпайды, аппетит азаяды, сүті азаяды, сүттің
сапасы өзгереді, сүт уызға айналады. Жайылымда басқа сиырға асылады, өзіне
басқа сиыр асылса, тыныш тұрады. Бұқа жақындаса, оны өзіне асылдыруға
мүмкіндік береді. Течка, күйлеу (охота) кезінде жыныс мүшесінен таза, қою
жалқыаяқ ағады, қатты күйге келгенде жалқыаяқ сары түске, кейін ақшыл түске
айналады.
Қой ешкінің ЖЦ-нің
пайда болуы және
*Қой, ешкі ЖЦоның белгілері
пайда болуы кезінде мазасызданады, маңырайды, кұйры-ғын
жыбырлатады, қынап еріндері ісініп, қынап қабығы қызарады, сүт құрамы
бұзылып, піскенде іріп кетеді. Қой, ешкіде бұл белгілер онша (әсіресе течка,
күйлеу (охота)) анық емес. Күйге келген қой ешкіні анықтау үшін теруші
қошқарды (текені) пайдаланады. Ол үшін күйек байланған қошқарды (10-12
басты) 600 бас қойға жібереді.
Шошқаның ЖЦ-нің
пайда болуы және
оның
*Шошқаның аналығы белгісі
мазасызданады, қайта-қайта зәр шығарады, тәбеті
болмай, тоқтамай қозғалып жүреді, үнемі қорсылдайды, арт жағымен дуалға
сүйкенеді. Басқа аналыққа секіреді, жыныс еріндері ісінген, қызарған, қынап
қабығы қызарған, жыныс органынан көп қоймалжың жалқыаяқ бөлінеді.
Биенің ЖЦ-нің пайда
болуы және оның
белгісі
*Бие мазасызданады, кісінейді, басқа жылқыға қарай ұмтылады. Айғыр
жақындаса зәр шығаратын күйге келіп тұра қалады. Сыртқы жыныс
органдарының еріндері үнемі ашылып-жабылып тұрады, жыбырлайды
(мигание).

Биеде ұрықтағы сары
денешіктің даму схемасы.
1-ұйыған қан; 2-үйыған
қанның орнына пайда болған
сары денешік;
3-овуляцияланған шұңқыр;
4-фолликула; 5-пайда болған
сары денешік.
Түйенің ЖЦ-нің пайда
болуы және оның
белгісі
*Түйеде течка кезінде қынап қабы қызарады, көп жалқыаяқ бөлінеді.
Күйлеген түйе нар келе жатқанда жата бастайды, жыныс актісіне ыңғайлы
жағдайда келеді. Жыныс актісі түйеде жатқан (шеккен) күйде болады.

Ұқсас жұмыстар

ПАЙДАЛАНУДЫҢ АТАЛЫҚ МАЛДЫҢ ЫҚПАЛЫ

Жыныстық цикл

Бездің құрылысы

Сиыр сүті

Малдың жыныстық жетілуі

Малдың өсіп жетілуі

Персистентті сары дене

Жылқылар мен түйелердің гигиенасы Қойлар мен ешкілердің гигиенасы

Қолдан ұрықтандыру

Малдың түр - тұлғасын анықтау, тері мен тері асты қабаттарын зерттеу

Пәндер