Күйіттеуші малды пайдаланудың маңызы

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым
министірлігі
М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан
Мемлекеттік университеті
Презентация
Тақырыбы: «Күйіттеуші
малды пайдаланудың
маңызы»
Орындаған: Артықбай Н.,
Әбдіғаппар Г.
Тобы: АП-12-7к2
Қабылдаған: Абдуллаева Г.
Күйіттеуші малды
пайдалану
• Мал шағылыстыру науқанын
жүргізгенде ұрғашы малдың күйлеп
жүргенін анықтау ісінің үлкен маңызы
бар. Малдың күйлеуін анықтау үшін
әрбір түлік малдың өзіне тән
бірқатар белгілері болады.
• Бие күйлеп жүрген кезінде
несебін аз- аздан , жиі- жиі шығарады,
жыныс саңылауын бір ашып, бір
жауып, қынаптың кіреберісі мен
клитордың кілегей қабығын жылт-
жылт еткізіп, көрсете береді және
қайта – қайта кісінейді; қол тигізсе,
өте қытықшыл екендігі байқалады.
• Күйлеудің бұл сырт белгілері
көбінесе көзге айқын көрінбейді,
әсіресе сылбыр биелерде
байқалмайды, сондықтан күйлеу
жайы көп реттерде сынақ айғыр
арқылы ғана дұрыс белгіленеді.
Сынақ айғыр тұқымы асыл емес
айғырлардан алынады. Ол жыныс
жағынан жігерлі болуы керек.
• Сынақ айғырды биеге абайлап жақындату керек, өйткені бие әлі
күйлемеген болса, теуіп жіберуі мүмкін. Олай болмауы үшін айғырды
әуелі биенің бас жағына , содан кейін бірте- бірте шабына, бөксе жағына
жақындату керек. Айғырды биенің жанына алып келгенде алдыңғы
аяқтарымен тарпып жібермеуі үшін тізгігінен ұстап тұру керек.
• Сынақ айғыр да, бие де жараққаттанып қалудан аман болуы үшін
қалқан немесе кедергі қолданылады; кедергінің арғы жағынан сынақ
айғыр қойылып, алдыңғы жағынан бие алынып келінеді.
Күйлеген малды дәл табу үшін күйіттеуші
бұқаларды пайдаланған дұрыс.

• Себебі сырттай қарап жүріп тапқан күйлеген сиырлардың 30-40 % -ы әсіресе
қысты күндері тоқтамайды, себебі қателесіп ерте немесе кеш ұрықтандырады.
• Күйлеген сиырды екі рет ұрықтандырады: бірінші рет күйлеген малды іздеп
тапқан бойда, екінші рет 10-12 сағат өткен соң, яғни таңертең бір рет, екінші кешке
қарай немесе керісінше бірінші рет кешке ұрықтандырса, ертеңіне таңертең
қайталап ұрықтандырады.
Биенің күйлеп жүргендігін сынақ
айғырлар арқылы анықтаған
сырт белгілері әдетте, мынадай
шартты түрлерге бөлінеді:

1-ші дәрежелі күйлеу. Бие
айғырды қабылдайды, бірақ
аздап мазасызданады;
күйлегендігінің басқа белгілері
көрінбейді.

3-ші дәрежелі күйлеу. Бие 4-ші дәрежелі күйлеу.
2-ші дәрежелі күйлеу. Бие Үшінші дәрежедгідей
айғырды қабылдайды, тіпті
айғырды қабылдайды, жанына белгілер, тек ондағыдан
оған өзі жақындайды. Артқы
айғыр келгенінше тыныш анағұрлым айқын көрінеді.
аяқтарын талтайтып,
тұрады және «клиторын жылт- Сонымен қатар, айғыр
құйрығын көтереді, клиторын
жылт еткізеді», иіскелегенде, соған қарай
жиі- жиі жылтылдатып,
күйлегендігінің басқа денесін бұрып,
несебін аз- аздан жий
белгілері көрінбейді. ыңғайланғандай болады;
шығарады.
айғырдың жанынан әкетерде
бие мейлінше тартынып,
кеткісі келмейді;
Бедеулік пен буаздылықты
күйіттеуші арқылы
рефлексологиялық әдіспен анықтау
• Күйіттеушіні қолданып аналықтың
аталық малға немесе аталық малдың
аналыққа реакциясын анықтайды.
Белгілі, көп циклды малдарды
ұрықтандырудан кейін, оларда жыныс
циклының қозу сатысының барлық
феномендерінің көрінуі ұрықтану
болмай қалғанын дәлелдейді, басқаша
айтқанда бедеулік белгісі. Сондықтан
күйіттеушімен аналық малдың күйітін
анықтау бедеуліктің дәл белгілері болып
саналады, керісінше мезгілі келген
аналық малда күйіттің болмауы -
буаздылық белгілері деп есептелінеді.
Осы әдіс сақа /үлкен/ малдарда 95-100%
дейін буаздылықты анықтауға мүмкіндік
береді, ал жас малдарда -100% дейін.
• Бүгінгі күнге дейін рефлексологиялық
әдістен басқа бедеулік пен буаздылықты
анықтайтын ең нақтылы әдіс жоқ. Сондықтан,
осы әдістің мал өсіру кезінде олардың
күнделікті тәжірибесінде қолдану қажет.
• Оның ерекше бағалығы келесіде, бедеулік
болған жағдайда аналық малдың жыныс күйіті
жіберуін болғызбайды және жыныс циклының
қозу сатысы феномендері айқын байқалғанда
малдарды оптимальды уақытта ұрықтандыру
жұмыстарын өткізуге мүмкіндік береді.
• Бедеулікпен буаздылыққа
рефлексологиялық әдіс арқылы зерттеу үшін
әдетте арнайы қамау бөледі, мұнда аналықпен
бірге күйіттеушіні жібереді. Мегежіндерді
кешен жағдайында ұстағанда станок арасынан
күйіттеушіні жіберіп жеке іріктеу жасайды.
100-150 аналыққа бір күйттеуші бөледі. Бір
күнде өткізетін үлгінің саны күйіттің
ұзақтығына байланысты.
•Бұл былай: аталық жануар
Еркін шағылысу маусымы кезінде
немесе мезгіл- мезгіл
шағылысты жануарлармен бірге жүріп,
ру. күйлеген ұрғашы
жануарлардың барлығымен
жұптасады.

• Бұл былай: белгілі бір
айғырдан шығару үшін
арналған биелер ауаға
Ауада кіргізіліп, олардың ішіне
айғыр жіберіледі, ол
шағылысты айғыр биелердің ішінен
күйлегендерін тауып,
ру. соларға шабады. Жылқы
шаруашылығында
биелерді айғырдан
шығарудың мұндай әдісі
биелер бас үйретілмеген
болса және бір себеппен
айғырды үйірге салуға
болмаса, қолданылады.

Ұқсас жұмыстар

ҚОЛДАН ҰРЫҚТАНДЫРУ КЕЗІНДЕ

Биені қолдан ұрықтандыру

Биені қолдан ұрықтандыр

Эксплуатациялық бедеулікті болдырмау

Малды ұрықтандыру

Жыныстық цикл

Сыртқы жыныс мүшелерінің аурулары

Аналық ұрық безінің аурулары

Малды жазғы кезеңде күтіп бағу гигиенасы

БИОЛОГИЯ ПӘНІНДЕ ЭТНОПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЭЛЕМЕНТТЕРДІ ПАЙДАЛАНУ ЖОЛДАРЫ

Пәндер