Жайлымдық жерлердегі және егіс алқаптарындағы қорғаныш орман жолақтары

Презентация қосу

Жайлымдық жерлердегі және егіс
алқаптарындағы қорғаныш орман
жолақтары

Орындаған:____________________

Тексерген:______________________
•Орман жолақтары (Лесополоса) - жолақ түрінде егілген
жасанды қорғауыш ағаштар мен бұталар. Орман жолақтары
жолдар мен танаптарды қар мен құм тасқынынан, жел мен
су эрозиясын қорғауға, микроклиматты жақсартуға,
санитариялық-гигиеналық және жүйелік функциялардың
және т.б. орындалуына арналған
Қорғаныш орман алқабы –
арнайы жүйемен егілген орман
ағаштары. Олар, әдетте,
егістіктің ауыспалы жүйесінің
шекараларында жергілікті
жерлерге бейімделген ағаш
түрлерінен 3 – 5 қатардан
отырғызылады. Егіс
алқаптарында қар тоқтатып,
желдің күшін бәсеңдетуге,
топырақ бетіндегі ылғалдың
сақталуына әсерін
тигізетіндіктен қоршаған
ортаны сақтау шараларының
бірі болып табылады. Сондай-
ақ, Қорғаныш орман алқабы
жаңбыр мол жауатын тау
беткейлеріндегі алаптарды қар
көшкіндерінен сақтайды

. Суармалы егіншілік дамыған оңтүстік аймақтарда каналдар мен арықтардың су эрозиясынан
бұзылмауы үшін олардың жағалауларына ағаш жолақтарын отырғызады. Республикада мыңдаған
шақырымдарға созылған тау жолдары мен автотрассалар бойларында да бірнеше қатар орман
жолақтары отырғызылған. Бұлар қатты желдердің әсерінен жолдарды қар басып қалудан, құм
көшкінінен сақтайды.
Орман
Жел өткізбейтін
Жайылымдық жердегі жайылымды қорғайтын
орман жолақтары, жасыл ағашты шатыршалар,
мал тұрағы, жайылымдық мелиоративті азықтық
екпе ағаштар кіреді. Ферма жанындағы орман
жолақтары мал шаруашылық ғимараттарды қатты
желден, қардан, құмнан және жануарларды ұстау
үшін қолайлы жағдай құруға арналған. Ферма
жанындағы жолақтар 2-4 аңыз түрінде (қар
ұстауына байланысты) әрқайсысының ені 10-20 м,
аңыз арақашықтығы 15-20 метрден жобаланады.
Жолақтарды жайылу ауласынан жел соғатын
жағынан 30—50 м қашықтықта орналастырылады.
Қорғаныштық орман eкпелерінің түрлері
Қорғаныш орман екпелеріне дала қорғаныштық орман
жолақтары жатады. Оларды  қолдану  нәтижесінде өнімділігік
артады. Бұл төменде көрсетілгендердің  арқасында жүзеге
асады:

Қ
,
,

Жануарларды қалыпты орналастыру үшін және оларды тікелей күн радиациясынан сақтау
үшін орташа есеппен бір басқа қажетті талап етілетін алаң көлемі: қойлар үшін 2,5—3, ірі
қара мүйізділер үшін 10—12, баспақтар үшін 4—6; қозылар үшін 1,5—2, құстар үшін 0,2—
0,3 м2. Көлеңкелі жабынның (жабынның тиімді коэффициенті) алаңы түскі уақытта
орташа есеппен 0,5 құрайды (шатыр алаңының 50%), сондықтан жасыл шатырдың жалпы
алаңын есептеу кезінде көрсетілген жабынның мөлшерін көбейтуді қажет етеді.
Жолақтардың қатар аралық
ені берілген аймақтағы танап
қорғайтын орман екпе
ағаштарындағыдай, тығыз
конструкциялы. Егу үшін
тұрақты жылдам өсетін ағаш
тұқымдастарды, сонымен қатар
бұташықтарды қолданған
дұрыс болып келеді.
Жайылым қорғайтын орман жолақтары құрғақ даланың және жартылай шөлейттің тұрақты
жайылымдарында жайылымдық жерлерде шөптердің сапасы мен өнімділігін арттыру
мақсатында жобаланады. Сонымен қатар жайылым қорғайтын орман жолақтары
жайылымды басқа телімдерден бөле отырып, малды бағуды реттеуге, жайылымның дұрыс
желінуіне, жайылым кезеңін ұзарту жағдайларына мүмкіндік береді. Жайылым қорғайтын
орман жолақтарының негізгі бағыты аңызақты және қара боранды желдердің бағытына
перпендикуляр орналасады. Оларды бір-бірінен 100 - 350 м, көлденеңінен 1000 - 2000 метр
арқылы орналастырылады. Негізгі орман жолақтарында әрбір 500 - 900 м сайын малдарды
айдау үшін 15 - 30 м үзінді қалдырады. Жолақтың ені 10 - 15 м (үш қатардан, қатар
аралығы 3 - 5 м), тығыз конструкциялы (жолақ ені үлкен болғанда), ал солтүстік жағдайда
- ажурлы. Мұндай конструкция көп қардың жинақталуына, екпе ағаштарының жақсы
ылғалдануына мүмкіндік береді, жартылай шөлейт пен құрғақ далада қатты қуаңшылық
және ауыр орман өсетін жағдайларда маңызды.
Жайылым қорғайтын орман жолақтары құрғақ
даланың және жартылай шөлейттің тұрақты
жайылымдарында жайылымдық жерлерде
шөптердің сапасы мен өнімділігін арттыру
мақсатында жобаланады. Сонымен қатар
жайылым қорғайтын орман жолақтары
жайылымды басқа телімдерден бөле отырып,
малды бағуды реттеуге, жайылымның дұрыс
желінуіне, жайылым кезеңін ұзарту
жағдайларына мүмкіндік береді. Жайылым
қорғайтын орман жолақтарының негізгі бағыты
аңызақты және қара боранды желдердің
бағытына перпендикуляр орналасады. Оларды
бір-бірінен 100 - 350 м, көлденеңінен 1000 -
2000 метр арқылы орналастырылады. Негізгі
орман жолақтарында әрбір 500 - 900 м сайын
малдарды айдау үшін 15 - 30 м үзінді
қалдырады. Жолақтың ені 10 - 15 м (үш
қатардан, қатар аралығы 3 - 5 м), тығыз
конструкциялы (жолақ ені үлкен болғанда), ал
солтүстік жағдайда - ажурлы. Мұндай
конструкция көп қардың жинақталуына, екпе
ағаштарының жақсы ылғалдануына мүмкіндік
береді, жартылай шөлейт пен құрғақ далада
қатты қуаңшылық және ауыр орман өсетін
жағдайларда маңызды.
Жасыл ағашты
шатыршалар жартылай
шөлейт және құрғақ далалы
тұрақты жайылымдарда
малдың қыдыруы мен
демалуына жақсы жағдай
құру үшін және
жайылымдағы жануарларды
күннің көзінен қорғаныш
үшін жобаланады. Жасыл
шатырлар 8 - 40 ағаштардың
бөлек топтарынан тұрады
(микрошатырлар), бір-
бірінен орналасу
арақашықтығы 10 - 20 метр.
Әрбір микрошатыр бір-
бірінен 4 - 6 метр шаршы
қашықтықта отырғызылған
9-25 ағаштар тобынан
құралады. Бір жасыл
шатырдың алаңы 0,3 – 1,2 га
құрайды.
Сиретілген ағаштардың орналасуы
жануарлардың демалуы үшін жақсы жағдаймен
қамтамасыз етеді. Жасыл шатырдың
қорғанысында микроклимат жақсарады. Ағаш
тұқымдастардан бөлінген фитонцидтер,
жануарларды зиянды насекомдар мен ауру
тудырғыш микроорганизмдерден қорғанышқа
мүмкіндік береді. Жасыл шатырларды жайылым
телімінің ортасында және фермаға жақын, мал
суаратын жерлерде жобалайды. Олар үшін
қолайлы орман өсімдігі өсетін жағдайымен,
кішкене төмендеген жоғары ылғалданған жер
телімдерін бөлу керек.
Қотыр қайың (лат. Bétula péndula) Берёза
повиислая
Кәдімгі емен (лат. Quércus róbur) дуб
черешчатый
Сібір балқарағайы  (лат. Larix Sibirica)
Лиственница сибирская
Кәдімгі қарағай  (Lat. Pinus sylvestris) сосна
обыкновенная
Терек (Populus)  тополь
Шегіршін (Ulmus laevis) вяз обыкновенный
Кустарники:
Ырғай (Sambucus racemosa) бузина красная
Долана  (латын. Crataegus) боярышник
Облепиха (лат. Hippophae)
Назарларыңызға РАХМЕ

Ұқсас жұмыстар

Топырақ эррозиясын анықтау

Егістіктегі арамшөптермен күресу шаралары

Екпе орман құрудың әдістері мен тәсілдері

Көкөніс дақылдары

Қарбыздың ауыспалы егістегі орны

Семей ядролық полигонның осынау тәжірибелік алаңдарында

Қазақстандағы 1921-1922 жж, 1931-1933 жж ашаршылық

Семей ядролық полигоны туралы

Семей полигонының зардаптары

Өрт туралы жалпы

Пәндер