Жайлымдық жерлердегі және егіс алқаптарындағы қорғаныш орман жолақтары

Орындаған:

Тексерген:

Орман жолақтары (Лесополоса) - жолақ түрінде егілген жасанды қорғауыш ағаштар мен бұталар. Орман жолақтары жолдар мен танаптарды қар мен құм тасқынынан, жел мен су эрозиясын қорғауға, микроклиматты жақсартуға, санитариялық-гигиеналық және жүйелік функциялардың және т. б. орындалуына арналған

. Суармалы егіншілік дамыған оңтүстік аймақтарда каналдар мен арықтардың су эрозиясынан бұзылмауы үшін олардың жағалауларына ағаш жолақтарын отырғызады. Республикада мыңдаған шақырымдарға созылған тау жолдары мен автотрассалар бойларында да бірнеше қатар орман жолақтары отырғызылған. Бұлар қатты желдердің әсерінен жолдарды қар басып қалудан, құм көшкінінен сақтайды.

Қорғаныш орман алқабы - арнайы жүйемен егілген орман ағаштары. Олар, әдетте, егістіктің ауыспалы жүйесінің шекараларында жергілікті жерлерге бейімделген ағаш түрлерінен 3 - 5 қатардан отырғызылады. Егіс алқаптарында қар тоқтатып, желдің күшін бәсеңдетуге, топырақ бетіндегі ылғалдың сақталуына әсерін тигізетіндіктен қоршаған ортаны сақтау шараларының бірі болып табылады. Сондай-ақ, Қорғаныш орман алқабы жаңбыр мол жауатын тау беткейлеріндегі алаптарды қар көшкіндерінен сақтайды

Жайылымдық жердегі жайылымды қорғайтын орман жолақтары, жасыл ағашты шатыршалар, мал тұрағы, жайылымдық мелиоративті азықтық екпе ағаштар кіреді. Ферма жанындағы орман жолақтары мал шаруашылық ғимараттарды қатты желден, қардан, құмнан және жануарларды ұстау үшін қолайлы жағдай құруға арналған. Ферма жанындағы жолақтар 2-4 аңыз түрінде (қар ұстауына байланысты) әрқайсысының ені 10-20 м, аңыз арақашықтығы 15-20 метрден жобаланады. Жолақтарды жайылу ауласынан жел соғатын жағынан 30-50 м қашықтықта орналастырылады.

Қорғаныштық орман eкпелерінің түрлері Қорғаныш орман екпелеріне дала қорғаныштық орман жолақтары жатады. Оларды қолдану нәтижесінде өнімділігік артады. Бұл төменде көрсетілгендердің арқасында жүзеге асады:

Жануарларды қалыпты орналастыру үшін және оларды тікелей күн радиациясынан сақтау үшін орташа есеппен бір басқа қажетті талап етілетін алаң көлемі: қойлар үшін 2, 5-3, ірі қара мүйізділер үшін 10-12, баспақтар үшін 4-6; қозылар үшін 1, 5-2, құстар үшін 0, 2-0, 3 м2. Көлеңкелі жабынның (жабынның тиімді коэффициенті) алаңы түскі уақытта орташа есеппен 0, 5 құрайды (шатыр алаңының 50%), сондықтан жасыл шатырдың жалпы алаңын есептеу кезінде көрсетілген жабынның мөлшерін көбейтуді қажет етеді.

Жолақтардың қатар аралық ені берілген аймақтағы танап қорғайтын орман екпе ағаштарындағыдай, тығыз конструкциялы. Егу үшін тұрақты жылдам өсетін ағаш тұқымдастарды, сонымен қатар бұташықтарды қолданған дұрыс болып келеді.

Жайылым қорғайтын орман жолақтары құрғақ даланың және жартылай шөлейттің тұрақты жайылымдарында жайылымдық жерлерде шөптердің сапасы мен өнімділігін арттыру мақсатында жобаланады. Сонымен қатар жайылым қорғайтын орман жолақтары жайылымды басқа телімдерден бөле отырып, малды бағуды реттеуге, жайылымның дұрыс желінуіне, жайылым кезеңін ұзарту жағдайларына мүмкіндік береді. Жайылым қорғайтын орман жолақтарының негізгі бағыты аңызақты және қара боранды желдердің бағытына перпендикуляр орналасады. Оларды бір-бірінен 100 - 350 м, көлденеңінен 1000 - 2000 метр арқылы орналастырылады. Негізгі орман жолақтарында әрбір 500 - 900 м сайын малдарды айдау үшін 15 - 30 м үзінді қалдырады. Жолақтың ені 10 - 15 м (үш қатардан, қатар аралығы 3 - 5 м), тығыз конструкциялы (жолақ ені үлкен болғанда), ал солтүстік жағдайда - ажурлы. Мұндай конструкция көп қардың жинақталуына, екпе ағаштарының жақсы ылғалдануына мүмкіндік береді, жартылай шөлейт пен құрғақ далада қатты қуаңшылық және ауыр орман өсетін жағдайларда маңызды.