Ойлау түрлерінің классификациясы мен сипаттамалары

Презентация қосу

Ойлау түрлерінің классификациясы
мен сипаттамалары
Ойлау дегеніміз-сыртқы
дүние заттары мен
құбылыстарының
байланыс-
қатынастарының
миымызды жалпылай және
жанама түрде сөз арқылы
Ойлау-дербес процесс.
бейнеленуі.
Ойлауды психологиялық
тұрғыдан зерттеу
дегеніміз-оның ішкі
,танымдық құпия мәнін
және жемісті болуының
себебін ашып көрсету, яғни
психология детерменизм
принципіне сүйене отырып,
ойлаудың мәнін
зерттейді,әрбір адамның
өзіндік ойлау
ерекшеліктерін дамытып
отыруға баса мән береді
Ойлау-

Өзіндік ішкі жалпы
қарама –қарсы психологияны
қайшылықтарғ ң негізгі
а толы бөлімдерінің
процесс. бірі.

тұлға
рефлексиясының жоғары
қажетті психикалық
құрылымы және функциялардың
өзі осы бірі болып
рефлексияның табылады
объектісі
Г.Эббингауз ойлауға өзінше анықтама
бере отырып, бұл процесс адамның
тұрақты идеясы және құйын мен
идеялык шабысы арасындағы құбылыс
деп бағалады.
Ойлаудағы күйын мен шабыс
жайыңдағы Эббингауз бен оның
пікірлестерінің бағытын біздер
ассоциация психологаясының шарықтау
шегіне жеткен көрініс деп атаймыз.

Г.Эббингауз
Психология ғылымы өзінің тарихи
дамуы барысында философиядан
бірте –бірте алшақтай түсті,
сондықтан психологтардың
назарына, ең алдымен, алғашында
философтардың назарында болған
ойлаудың түрлері түсті. Бұл
теориялық, пайымдап ойлау. Ірі
философтардың бірі Р. Декарт
“Мен ойланамын, яғни мен
тіршілік етемін”, деген
формуланы ұсынды.

Р. Декарт
Көрнекі–бейнелік (бейнелік)
ойлау–жағдаят тек бейне
жоспарында ғана түрленетін
ойлау түрі. Бейнелік ойлаудың
өте маңызды ерекшелігі –
заттар мен олардың
қасиеттерінің әдеттегі емес,
“керемет” сәйкестіктерін
анықтау. Көрнекі — әрекеттік
ойлауға қарағанда көрнекі–
бейнелік ойлауда жағдай тек
бейне тұрғысында өзгереді.
Сөздік–
логикалық
(пайымдаушы)
ойлау–тілдің және
тілдік
құралдардың
көмегімен
шығарылатын
ұғымдарды,
логикалық
құрылымдарды
пайдаланумен
сипатталатын
ойлаудың негізгі
түрлерінің бірі.
Теориялық ойлау–
ғылыми ұғымдарды
пайдалану негізінде
заңдар мен ережелерді
танып–білуден тұратын
ойлаудың жоғары
дамыған түрі.

Практикалық ойлау–
ақиқатты физикалық
түрде өзгертуге
дайындық күйін
(мақсат қою, жоспар,
жоба, схема құру)
білдіретін ойлау түрі.
Бұл ойлау түрі кеңес
ғылым–психологы Б.М.
Таным түрі
бойынша:

Эмпириялық ойлау–
теориялық ойлаумен Теориялық
салыстырғанда, ойлау–ғылыми
қарадүрсін, ұғымдар негізінде
жағдаяттық заттар мен
жалпылаулармен құбылыстардың
байланысты болатын мәнін танып–білу.
ойлаудың түрі.
Рефлексия немесе саналу
деңгейі бойынша:

Интуитивтік ойлау– Рациональдық
тез өтетін, анық ойлау (аналитикалы
кезеңдері жоқ, қ немесе логикалық
көбінесе ойлау) – уақыт
саналанбайтын бойынша кең
ойлаудың түрі. Бұл таралған, айқын
ойлау түрі кеңестік кезеңдері бар,
психологияда Я.А. ойлаушы субъектінің
Пономаревпен, Л.Л. санасында едәуір
Гуровпен және т.б көрініс табатын ойлау
зерттелінген. түрі.
Әрекеттің тәсілдері
негізінде:

Вербалдық (сөздік) о
Көрнекі ойлау–
йлау–тілдік құралды
мәселені шешу нақты
пайдалану арқылы
бейнелі түрде
адамның өз пікірін
көрінуінде жүзеге
тұжырымдамауы,
асатын ойлау түрі.
білдіруі.
Ойлау
бағыттылығымен
байланысты:
Шынайы (немесе
реалистік) ойлау–ақиқат
шындыққа басым түрде
бағытталған, логикалық
заңдармен реттелетін
ойлаудың бір түрі.
Аутистік ойлау–адамның
ниеттерін жүзеге асыруымен
байланысты болатын ойлау
түрі. Осыған ұқсас келетін
эгоцентрлік ойлаудың
ерекшелігі–адамның басқа
біреудің позициясында тұра
алмауы.
Ойлау іс — әрекетінің өніміне
байланысты:

Продуктивтік ойлау–адамның ойлау іс-
әрекетінің жаңа
өнімін шығару.
Репродуктивтік ойлау–ойлау іс-әрекеті
барысында өмірде бар білімдерді пайдалану.
Ойлаудың функцияларына
байланысты:
Творчестволық ойлау–ақиқат дүниге
жаңалықты тудырумен, жаңа
білімдерді тауып, негіздеумен
байланысты болатын ойлаудың түрі.
Критикалық ойлау–заттар мен
құбылыстарды терең зерттеу
негізінде, солар жөніндегі
көзқарастар мен пікірлердегі
қайшылықтар мен кемшіліктерді таба
білуімен байланысты болатын
ғылыми дәйектелген сындық пікірден
тұратын ойлаудың бір түрі.
Еріктік күштің жұмсалуына байланысты:
Ырықсыз ойлау –түс көру бейнелерін ырықсыз
трансформациялау.
Ырықты ойлау –проблемалық жағдаяттарды, ой
есептерін мақсатты түрде шешу.
Ой тәсілдері түрлерінің
схемасы

жасанд
табиғи

жасанд
табиғи
Ой

ы
ы
тәсілдері

топтастыру

жүйелеу
талдау
абстракцияла
у

жалпылау
жинақтау

салыстыру
Ойлаудың дара ерекшеліктері
Ойдың мазмұндылығы- заттар мен құбылыстар,
шындықтың салалары туралы сананың пікірлер мен
және ұғымдармен жеткілікті болу дәрежесін айтамыз.
Адамда неғұрлым ой көп болса және неғұрлым әртүрлі
болса, соғұрлым оың ойлауы мазмұнды және бай келеді.
Бірақ ойлаудың мазмұндылығы тек бар ойлаудың
сапалық жағымен ғана сипатталып қоймацды, сонымен
қатар осы ойлауда бейнеленеді. Сондықтан да ойдың
мазмұндылығына тек байлығы емес, сонымен қатар оның
тереңдігі жатады.
Ойлау формалары ұғым, пікір, ой
қортындысы.

Дедукциялы ой -
жалпыдан жекеге
қарай жүретін ой
кортындысы.

Индукциялы ой -
Ой жекеден жалпыға
қорытындысы қарай жасалатын
ой қортындысы.

Традукциялы-
жеке - дара
жағдайдан жекеге
қарай өрбіп
отыратын ой
қортындысы.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР:
https://ru.wikipedia.org сайты;
http://bigox.kz сайты;
http://bes-asyl.kz сайты;

Ұқсас жұмыстар

Жібек мата

Тұлға типтерінің классификациясы

Aziza SYZDYKOVA экономикалық қарым - қатынастарын басқаратын, біріккен реттелген əртүрлі баға түрлерінің жиынтығы

Өзендер және классификациясы, морфометриялық сипаттама

Қырықбуындар класы

Ойлау және оның түрлері

Атом электр станцияларында электр энергиясын алу

Мех өндірісінде өңделетін тері шикізаты

Есту қабілеті бұзылған балалар

Критикалық ойлау

Пәндер