ЕРТЕ БАЛАЛЫҚ ШАҚ ЖАСЫНДАҒЫ БАЛАНЫҢ ДАМУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Презентация қосу

ЕРТЕ БАЛАЛЫҚ
ШАҚ ЖАСЫНДАҒЫ
БАЛАНЫҢ ДАМУ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

МДОТ14
Түлүсбек Ә.Ө.
ЖОСПАР
       Кіріспе
1.Ерте балалық шақ жасындағы баланың дамуының
ғылымитеориялық негіздері
     1.1Ерте жастағы баланың дамуының ғылыми
психологиялық
             негіздері
2. Нәрестелік және ерте сәбилік шақтағы баланың
психологиялық даму. ерекшеліктері
    2.1 Ерте балалық шақтың сипаттамасы және
психологиялық
            ерекшеліктері
     2.2 Мектеп жасына дейінгі баланың эмоционалды
             көңіл күйінің дамуы
Қорытынды

КІРІСПЕ
М.Жұмабаев: «Психология адамның жанын, жан
тұрмысын, жан көрністерін, жан күштерін, ақыл,
қайратын, көңілдің жайын баяндайтын пән» деп атап
көрсеткен болатын.
Зерттеудің мақсаты:  Ерте балалық  шақ жасындағы

балаға сипаттама жасап, психологиялық даму
ерекшеліктерін зерттеу.
Зерттеу мақсатына сай міндеттер анықталды

Ерте балалық шақтағы дамудың теориялық
негіздеріне шолу жасау;
Ерте балалық шақтағы баланың психикалық мінез
құлықтарының ерекшеліктерін зерттеу;
  Баланың психологиялық даму  түрлеріне анықтама

беру;
Зерттеу объектісі – ерте балалық шақ жасындағы

баланың тұлғалық ерекшеліктері. .
Зерттеу пәні – ерте балалық шақ жасындағы
психологиялық құбылыстар
Аталған жұмыста Ерте балалық шақ
жастағы баланың жан көрністері мен
дене көрністерімен қатар, осы жастағы
негізгі  іс әрекеттің түрі ойын
барысындағы баланың психикалық дамуы
барысына тоқталамыз. Жұмыста ерте
балалық шақ жастағы балалар
психологиясында қалыптасқан психолог
ғалымдар: Л.Н.Выготский,
С.Л.Рубинштейн, А.Н.Леонтьев,
А.В.Запорожец, Ж.Пиаже, Д.Б.Элконин,
Давыдов, В.С.Мухина, Г.А.Урунтаева т.б.
және отандық психолог ғалымдар:
Аймауытов Ж., Алдамұратов Ә., Жарықбаев
Қ., Елеусізова С., Мұқанов М., Тәжібаев Т.,
Шериязданова Х. т.б еңбектерінің теориясы
басшылыққа алынды.
Ерте балалық шақ  жасындағы
балалар қабылдауының дамуы

Қабылдау – ми қабығының күрделі
анализдік және синтездік қызметінің
нәтижесі. Қабылдаудың
физиологиялық негізіне бірнеше
тітіркендіргіштердің жиынтығы мен
олардың қарымқатынасында пайда
болатын уақытша байланыстары
жатады. Мұны И.П.Павлов қатынас
рефлексі деп атаған.
Қабылдауда заттар мен
құбылыстардың түсі, дыбысы, дәмі,
иісі, формасы т.б. қасиеттері тұтас
күйінде бейнеленеді.
Ерте балалық шақ жасындағы баланың
зейіні
    Зейін адамның  психикалық
әрекетінің белгілі  бір  нәрсеге
бағытталып шоғырлануы. Адам өмірінде
зейіннің алатын орны зор.
    Дәлірек айтқанда, зейін дегеніміз
айналадағы объектілердің  ішінен
керектісін бөліп алып, соған  психикалық
әрекетімізді тұрақтата алу. Ол адамның
сезіп, таныған, көріп, естіген, біліп,
байқаған құбылыстарын, заттарын
анық та ашық тануы, жан
қуаттарының оларға бет алып,
бағытталып, жинақталуы үшін қажет.
Зейіннің түрлері:

Ырықты
Ерте балалық жастағы баланың есте
сақтауы
       Ол – күрделі психикалық әрекет. Ес айналамыздағы
бізге әсер ететін дүниені, ондағы заттар мен
құбылыстарды жүйкемізде сәулелендірудің бір түрі.
Қоршаған ортаның әсерімен мида пайда болған бейнелер
ізтүссіз жоғалып кетпейді, көпке дейін сақталып тұрады.
       Адамның есі мынандай сапалық белгілері бойынша
сипатталады.
1. Есте қалдырудың тездігі. Біреу бір ақпаратты,
материалды есінде сақтау үшін ұзақ еңбектенсе, екінші
біреу оны опоңай есінде қалдыра алатын қасиетке ие.
2. Есте сақтаудың беріктігі. Біреу бір нәрсені жатқа біліп,
ұзақ уақыт ұмытпайды, басқа біреу тез ұмытып кетеді
(«қысқа ес»).
3. Естің дәлдігі. Бұл ақпаратты, материалды, көріністі
сол қалпында, ешқандай қоспасыз есте сақтау.
4. Естің даярлығы.
Абай: «Адам ата
анадан туғанда
есті болмайды:
естіп, көріп, ұстап,
татып ескерсе,
дүниедегі жақсы,
жаманды таниды
дағы, сондайдан
білгені, көргені көп
болған адам
білімді болады.
Естілердің айтқан
сөздерін ескеріп
жүрген кісі өзі де
есті болады».
Ерте балалық шақ жасындағы
баланың қиялының дамуы
        Мектеп жасына дейінгі кезеңде қиял –
қоғамдық тәжірибені меңгерудегі
алғышарттары болып келеді, өйткені
балалар қоршаған ортаны, адамгершілікті,
эстетикалық идеяларды өзіндік көзқараспен
қабылдайды. Баланың қиялы ересектерге
қарағанда әлсіз. Л.С. Выготскийдің
тұжырымына сүйенсек, «Бала қиялының
дамуы біртіндеп, шамасына қарай
қабылдауынан басталады. Қиялда болатын
барлық образдар, қаншама таңғажайып
болып көрінгенмен де, баланың өмірден
көргенбілгенінен негізделеді.
Е.Е. Кравцованың зерттеуінде қиялдың даму
қызметінде үш түрлі компонентті бөліп
көрсетті:
Ерте балалық жастағы баланың тілдік

дамуы

Мектепке дейінгі жаста балалардың қарымқатынас
шеңбері кеңи түседі. Балалар біраз есейе түскен соң
шағын семьялық байланыстар шегінен шығып,
адамдардың аумақты тобымен, әсіресе қатар
құрбыларымен араласа бастайды.
Тілдің дамуы бірнеше бағытта жүреді: басқа

адамдармен араласу кезінде оны іш жүзінде қолдану
жетіле түседі, сонымен бірге тіл психикалық
процестерді қайта қараудың негізі, ойлау құралы
болып табылады.
Мектепке дейінгі кезеңде тілдің сөздік құрамы өсе

түседі. Сәбилік кездегімен салыстырғанда мектеп
жасына дейінгі баланың сөздік қоры үш есе өседі.
Мұнда сөз қорының өсуі тұрмыс және тәрбие

жайларына тікелей байланысты; психикалық
дамудың басқа кез келген салаларына қарағанда
мұнда жеке түр өзгерістері басымырақ.
Мектепке дейінгі жастағы баланың

сенсорлық дамуы
Мектепке дейінгі балалық шақ баланың
сенсорлық дамуының қарқынды кезеңі
болып табылады. Бұл кезде баланың
заттар мен құбылыстардың сыртқы
қасиеттері мен байланыстарын,
кеңістік пен уақыт бағдарлауы жетіледі.
Заттармен ісәрекетте бала барған
сайын оның түсін, түрін, шамасын,
салмағын, температурасын дәл бағалай
бастайды. Музыканы қабылдауында бала
оның әуенін қадағалауды, дыбыстардың
қатынасын жоғарылағанына қарап
бөлуді, ырғақтылықтың түрлерін
аңғаруды үйренеді.
Мектеп жасына дейінгі баланың сенсорлық
дамуының бірбірімен байланысты екі жағы
бар.

    Біріншісі, Екіншісі, қоршаған
заттар мен ортаны толықтай
құбылыстарды және жекелей
ң әр түрлі қабылдауға
қасиеттері мен мүмкіндік беретін
байланыстары қабылдаудың жаңа
жөніндегі әрекеттерін игеру.
түсініктерді
меңгеру.
Ерте балалық шақ жастағы баланың
сезімдерін дамыту
Ерте сәбилік шақтағы секілді мектепке
дейінгі шақта да сезім балалар өмірінің
барлық жағында үстем болады, оған реңк
және мәнерлілік береді. Кішкене бала
өзінің толғаныстарын меңгеруді әлі
білмейді, ол үнемі дерлік өзін тартып
әкеткен сезімдердің шырмауында қалып
отырады.
Маңайдағы адамдардың балаға қатысты
мінезқұлқы балада түрліше сезімдер –
қуаныш, реніш т.б. тудырады. Бала бір
жағынан еркелетуге, мақтауға, екінші
жағынан өзіне жасалған ренішке,
көрсетілген әділетсіздікке қатты
толғанады.
Баланың ерік жігерін тәрбиелеу

Мектепке дейінгі шақ мінезқұлқын өзінің
сыртқы және ішкі әрекеттерімен саналы
түрде басқара алатын ерікті пайда
болатын жасы болып табылады. Үлкендер
мен құрбылары талаптардың ықпалы
арқылы тәрбие және үйрену процесінде
балада өз амалдарын белгілі бір міндетке
бағындыру , пайда болған қиындықтарды
жеңе отырып қойған мақсатқа жету
мүмкіндіктері қалыптасады.
Ерте балалық шақ жасындағы баланың
эмоционалды  көңіл күйінің дамуы
Сәбидің эмоционалды көңілкүйі саласының психологиялық
диагностика әдiстерi өте көп. Бірақ бұл әдістердің
барлығын пайдалану мүмкіншілігі бола бермейді.

i де н,
ш
Бiрiн шілер ,
ие н ң
тәрб еудiң с iд е
т i
тест рiн дұры к iнш ест i
Е т
ж еле е р у       шiге i жи
нә т и б
iрiп iктi б и е
е л ер се
i н д р е
тү с
е т кiл тә әтиж i нем
ш iн ж
и я л ық н е йл қ ы обы
ү
х о л ог о л у үр ияң ң т ке
пс и та б қ е
н д ы қ а рды де ж м
дайы ажет. л ал ішін ары
қ ба етк ген қ а
ө р с де наст кеп
к ғ а
а л а т ы
к к е ә
б қы сiздi .
е к ет ғады
әр со
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

БАЛАНЫҢ ЖАС ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ТУРАЛЫ

ЖАС ЕРЕКШЕЛІК ПСИХОЛОГИЯСЫНЫҢ ФУНКЦИЯЛАРЫ

Организмнің өсуі мен дамуының жалпы заңдылықтары

Мектеп жасындағы балалардың диагностикасы

Адам өміріндегі ерте балалалық шақ және мектепке дейінгі кезеңнің ролі

Жас ерекшеліктер туралы ұғым

Мектеп жасындағы кезең

Тұлғаның қалыптасуы және дамуы

Жеткіншек шақ

Жас ерекшеліктері психологиясының психологияның басқа салаларынан басты айырмашылығы - даму қарқынына басым көңіл бөлінуі

Пәндер