АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МАҚСАТЫНДАҒЫ ЖЕРЛЕРДIҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕЖИМІ

Презентация қосу

АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МАҚСАТЫНДАҒЫ
ЖЕРЛЕРДIҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕЖИМІ.
КІРІСПЕ
•• Жерде
Жерде туылған
туылған адам
адам оның
оның байлықтарын
байлықтарын пайдаланбай
пайдаланбай өмір
өмір сүре
сүре алмайды.
алмайды. ОлОл жерден,
жерден, оның
оның
табиғи
табиғи ресурстарынан
ресурстарынан өзінің
өзінің әлеуметтік
әлеуметтік және
және экономикалық
экономикалық қажеттіктерін
қажеттіктерін қанағаттандыруға
қанағаттандыруға
қажеттінің
қажеттінің бәрін
бәрін алады.
алады. Сонымен
Сонымен қатар,
қатар, жер
жер адам
адам өмірінің
өмірінің орны
орны мен
мен жағдайы
жағдайы болып
болып
табылады.
табылады. Сондықтан
Сондықтан да,да, адамға
адамға оның
оның барлық
барлық құрамдас
құрамдас бөліктері
бөліктері –– атмосфералық
атмосфералық ауа,ауа,
өсімдіктер
өсімдіктер және
және жануарлар
жануарлар әлемі,
әлемі, су
су көздері,
көздері, жер
жер қойнауы,
қойнауы, жердің
жердің үстіңгі
үстіңгі қабаты,
қабаты, ауа
ауа кеңістігі
кеңістігі
қажет.
қажет. Оған
Оған қоса,
қоса, жер
жер еңбек
еңбек және
және өндіріс
өндіріс құралы,
құралы, сонымен
сонымен қатар,
қатар, мемлекет
мемлекет аумағы,
аумағы, оның
оның
шектері болып табылады. Бұл қасиеттердің барлығы адамдардың, қоғамның
шектері болып табылады. Бұл қасиеттердің барлығы адамдардың, қоғамның және мемлекеттіңжәне мемлекеттің
арасында
арасында туындайтын
туындайтын жержер қатынастарының
қатынастарының сипатын
сипатын анықтайды.
анықтайды. БұлБұл қатынастар,
қатынастар, өз
өз кезегінде,
кезегінде,
жердің
жердің және
және оның
оның табиғи
табиғи ресурстарының
ресурстарының жағдайына
жағдайына әсерін
әсерін тигізеді.
тигізеді. Бұл
Бұл працеске
працеске назар
назар
аудару
аудару жер
жер ресурстарын
ресурстарын ұтымды,
ұтымды, тиімді
тиімді және
және мақсатты
мақсатты пайдалануына
пайдалануына және
және оларды
оларды қроғау
қроғау
мақсаттарында
мақсаттарында жзержзер қатынастарын
қатынастарын құқықтық
құқықтық құралдармен
құралдармен реттеу
реттеу қажеттігін
қажеттігін түсінуге
түсінуге алып
алып
келеді.
келеді. Жер құқығы КСРО-да пайда болды, кейін Қазақстан Республикасының жер құқығы осы
Жер құқығы КСРО-да пайда болды, кейін Қазақстан Республикасының жер құқығы осы
құқықтың
құқықтың негізінде
негізінде пайда
пайда болды.
болды. Мемлекетіміз
Мемлекетіміз тәуелсіздік
тәуелсіздік алған
алған бірінші
бірінші күннен
күннен бастап
бастап жарді
жарді
Қазақстан
Қазақстан республикасының
республикасының меншігі
меншігі ретінде
ретінде жариялады,
жариялады, ол ол халықтың
халықтың өмірі
өмірі мен
мен қызметінің
қызметінің
негізі
негізі ретінде
ретінде пайдалануға
пайдалануға тиіс
тиіс болды.
болды. Жаңа
Жаңа жер
жер кодексі
кодексі жер
жер заңнамасының
заңнамасының және
және барлық
барлық жер
жер
қатынастарының
қатынастарының негізін
негізін анықтайтын
анықтайтын жаңажаңа құқықтық
құқықтық акт
акт болып табылды .
болып табылды
•• 1. Ауылшаруашылық мақсатындағы жерлердің түсінігі, құрамы.

• 2. Ауылшаруашылық мақсатына арналған жерлерге меншік құқығы және өзге құқықтар,
ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлерді пайдалану субъектілері.

• 3.
3. Ауыл
Ауыл шаруашылық
шаруашылық алқаптарын
алқаптарын бір
бір түрден
түрден келесі
келесі түрге
түрге ауыстыру
ауыстыру тәртібі.
тәртібі.

•• 4.
4. Арнайы
Арнайы жер
жер қорының
қорының түсінігі
түсінігі және
және құрамы.
құрамы.

• 5. Ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерді ауыл шаруашылық емес мақсаттарға
пайдаланумен
пайдаланумен және
және оларды
оларды алып
алып қоюмен
қоюмен келтіріген
келтіріген шығынды
шығынды өтеу
өтеу тәртібі.
тәртібі.

• 6. Шартты жер үлесінің құқықтық жағдайы.
• Статистикалық мәліметтер бойынша Қазақстан
Республикасының жер аумағы 272490,2 мың
гектарды құрайды.
• Осылардың ішінде ауыл шаруашылық жерлері –
222513,6 мың гектарды құрайды. Соңғысының ішіне
сәйкесінше ауыл шаруашылық мақсатындағы
жерлер де кіреді, оның жалпы көлемі 90910,35 мың
гектар.
• Ал жер аумағының қалған бөлігін ауыл
шаруашылық өндірісінің мақсатында
пайдаланылатын жердің басқа да санаттары
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер дегеніміз - ауыл
шаруашылығының қажеттері үшін берілген немесе осы
мақсаттарға арналған жерлер болып табылады Ауыл
шаруашылық мақсатындағы жерлер өз кезегінде 3 топқа
бөлінеді:

Ауыл шаруашылық Өзге алқаптар, құмдар,
алқаптары тақырлар т.б.

Ауыл шаруашылық мұқтаждарын
қамтамасыз етуге арналған
құрылыстар, өзге объектілер су
айдындары орналасқан жерлер
Ауыл
шаруашылық
алқаптары Суландыру деңгейіне
бірнеше түрге байланысты суарылатын
бөлінеді: алқаптар (суландыру
деңгейі табиғи түрде 75
егістік, пайызды құрайды) және
жайылым, суарылмайтын алқаптар
шабындықтар, болып бөлінеді.
көп жылдық
екпелер, т.б.
Ауыл шаруашылық алқаптарына жер
заңнамасында берілген түсініктерге тоқталып
кетейік. Қазақстан Республикасының Жер
кодексінің 97-бабының 4-бөлімінде осы
түсініктер бекітілген.
Егістік
Егістік –– жүйелі
жүйелі түрде
түрде өңделетін
өңделетін және
және көп
көп жылдық
жылдық шөптердің
шөптердің егістігін
егістігін қоса
қоса алғанда,
алғанда, ауыл
ауыл
шаруашылығы
шаруашылығы дақылдарының егістігіне пайдаланылатын жер учаскелері, сондай-ақ сүрі жер.
дақылдарының егістігіне пайдаланылатын жер учаскелері, сондай-ақ сүрі жер. Алдын
Алдын
ала егілетін дақылдардың егістігі орналасқан (үш жылдан аспайтын уақыт аралығында), түбегейлі
ала егілетін дақылдардың егістігі орналасқан (үш жылдан аспайтын уақыт аралығында), түбегейлі
жақсарту
жақсарту мақсатында
мақсатында жыртылған
жыртылған шабындықтар
шабындықтар менмен жайылымдардың
жайылымдардың жер жер учаскелері,
учаскелері, сондай-ақ
сондай-ақ
басқа
басқа бақтардың
бақтардың егіске
егіске пайдаланылатын
пайдаланылатын қатар
қатар аралығы
аралығы егістікке
егістікке жатпайды.
жатпайды.

Тыңайған жер – бұрын егістік құрамында болған және күзден бастап бір жылдан аса
ауыл шаруашылығы дақылдарын егуге пайдаланылмайтын және пар айдауға
әзірленбеген жер учаскесі.

Көп
Көп жылдық
жылдық екпелер
екпелер –– жеміс-жидек,
жеміс-жидек, техникалық
техникалық және
және дәрі-дәрмек
дәрі-дәрмек өнімдерінің
өнімдерінің түсімін
түсімін алуға,
алуға,
сондай-ақ
сондай-ақ аумақты сәндеп безендіруге арналып қолдан отырғызылған көп жылдық ағаш, бұта
аумақты сәндеп безендіруге арналып қолдан отырғызылған көп жылдық ағаш, бұта
екпелеріне пайдаланылатын жер учаскелері.
екпелеріне пайдаланылатын жер учаскелері.

Табиғи шабындықтар мен жайылымдар – шөп егу арқылы жаңадан отайған шабындық
және жайылым учаскелері.

Суландырылған
Суландырылған жайылымдар
жайылымдар –– тиісті
тиісті мал
мал басын
басын сапасы
сапасы ойдағыдай
ойдағыдай сумен
сумен қамтамасыз
қамтамасыз ете
ете алатын
алатын су
су
көздері
көздері (көлдер,
(көлдер, өзендер,
өзендер, тоғандар,
тоғандар, апандар,
апандар, суару
суару және
және суландыру
суландыру каналдары,
каналдары, құбырлы
құбырлы немесе
немесе
шегінді құдықтар) бар жайылымдар.
шегінді құдықтар) бар жайылымдар.
АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МАҚСАТЫНДАҒЫ ЖЕРЛЕРДІ МЕМЛЕКЕТТІК
РЕТТЕУ АЛДЫНА КЕЛЕСІДЕЙ МІНДЕТТЕРДІ ҚОЯДЫ:

жерлердің бұзылуына, деградацияға ұшырауына және
шаруашылық қызметтің басқа да жағымсыз салдарының орын
алуына тосқауыл болу, экологиялық қауіпсіз өндіріс
технологияларын пайдалана отырып, мелиоративті және басқа да
іс-шараларды ұйымдастыру;

бұзылуға және деградацияға ұшыраған жерлердің жақсаруын
және қалпына келуін қамтамасыз ету;

жерді дұрыс пайдаланудың экологиялық нормативтерін
тәжірибеге ендіру;
мемлекеттiк органдардың, жеке, заңды тұлғалардың және лауазымды адамдардың Қазақстан
Республикасы жер заңдарының сақталуын, Қазақстан Республикасы заңдарының бұзылуын анықтау
және жою, азаматтар мен заңды тұлғалардың бұзылған құқықтарын қалпына келтiру, жер
учаскелерiн пайдалану ережелерiнiң сақталуын, жер кадастры мен жерге орналастыру iсiнiң дұрыс
жүргiзiлуiн және жердi ұтымды пайдалану мен қорғау жөнiндегi iс-шаралардың орындалуын
қамтамасыз ету;

қолданыстағы жер пайдалануды қалыптастыру және ретке келтiру жөнiндегi шаруашылықаралық
жерге орналастыру жобаларын жасау, белгiлi бiр жерде жер учаскелерiн бөлiп беру мен шекарасын
белгiлеу, жер учаскесiне меншiк құқығына және жер пайдалану құқығына құжаттар жасауды
ұйымдастыру;

жердi түгендеу iсiн жүргiзу, пайдаланылмай жатқан, ұтымды пайдаланылмай жүрген немесе
нысаналы мақсатында пайдаланылмай отырған жердi анықтау;
ауыл шаруашылық жерiнiң табиғи және шаруашылық жағдайы,
жер учаскелерiнiң орналасқан жерi, нысаналы пайдаланылуы,
мөлшерi мен шекарасы, олардың сапалық сипаттамасы туралы,
жер пайдаланудың есепке алынуы мен жер учаскелерiнiң
кадастрлық құны туралы мәлiметтердің жүйесін
қалыптастырады;

ауыл шаруашылығы жері саласында орын алып жатқан
өзгерiстердi уақтылы анықтау, оларды бағалау, одан әрi дамуын
болжау және керi әсерi бар процестердi болдырмау мен оның
зардаптарын жою жөнiнде ұсыныстар әзiрлеуді ұйымдастыру
және де көптеген басқа да салалық міндеттерді өз алдына міндет
ретінде қояды.
2003 жылға дейін ҚР-да ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерге жеке
меншік құқығы қарастырылмаған болатын. Ауылшаруашылық
мақсатындағы жерлер келесі жағдайларда ғана жеке меншікке беріледі:

1. Қазақстан
Республикасы
2. өзiндiк қосалқы 3. орман өсiру,
азаматтарының жеке
шаруашылық жүргiзу, бағбандық,
меншiгiнде шаруа
(фермер) қожалығын,

5. үйлердi
үйлердi (құрылыстарды,
(құрылыстарды, ғимapaттарды)
ғимapaттарды) oлардың
oлардың
4. жеке тұрғын үй және мақсатына
мақсатына сәйкес қызмет көрсетуге арналған жердi
сәйкес қызмет көрсетуге арналған жердi қоса
қоса
алғанда, өндiрiстiк және өндiрiстiк емес, оның iшiнде тұрғын
алғанда, өндiрiстiк және өндiрiстiк емес, оның iшiнде тұрғын
саяжай құрылысы үйлердi
үйлердi (құрылыстарды,
(құрылыстарды, ғимараттарды)
ғимараттарды) мен
мен олардың
олардың
үшiн, кешендерiн
кешендерiн салуға берiлген (берiлетiн) немесе олар салынған
салуға берiлген (берiлетiн) немесе олар салынған
жер учаскелерi.
жер учаскелерi.
Меншік құқығының мазмұны туралы айта отырып, жерлерге
меншік құқығының пайда болу негіздерін атап көрсетпей кету
мүмкін емес. Жер учаскесiне меншiк құқығы:

1) меншiк құқығын табыстау;

2) меншiк құқығын беру;

3) меншiк құқығының әмбебап құқықтық мирасқорлық
тәртiбiмен (мұраға қалдыру, заңды тұлғаның қайта
ұйымдастырылуы) ауысуы арқылы туындайды.
Меншiк құқығын табыстау, беру және оның ауысуы жер учаскесiнiң
нысаналы мақсаты ескерiле отырып, жүзеге асырылуға тиіс.
Жер учаскесiне меншiк құқығы:

1) мемлекеттiк органдар актiлерiнiң;

2) азаматтық-құқықтық мәмiлелердiң негiзiнде;

3)Қазақстан Республикасының заңдарында
көзделген өзге де негiздерде туындайды.
Назарларыңызға
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

ЖЕРГЕ МЕНШІК

Жер құқығы қатынастары

Жер құқығығының негіздері

Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер субъектілері

Босалқы жерлердің субъектілері

Жерге меншік құқығы

Жер құқығының әдістері

Жердің құқықтық режимі

ЖЕР ҚҰҚЫҒЫ

Қазақстанда аграрлық заңнамалардың даму тарихы

Пәндер