Сауат ашу әдістері

Презентация қосу

Сауат ашу кезінде бала бар зейінін жеке
әріптерді, буындарды қосып оқуға
жұмсайды да, сөздердің арасындағы
байланыстарға зер салмайды. Осыған
орай, олардың түсініп оқудан гөрі
механикалық оқуы басым болады. Сондай-
ақ олар іштей оқудан гөрі дауыстап оқуға
дайын тұрады. Оларға таңбалануы мен
айтылуы бірдей сөздерді оқу қиындық
келтірмейді, ал айтылуы мен жазылуында
өзгеріс болатын сөздерді оқу да, жазу да
біраз қиындық қелтіреді. Ондай
қиындықтан практикалық жолмен ғана
шығуға болады, яғни «ақ аю», «сары ала»
сияқты жазылатын сөздердің оқылуының
үлгісін мұғалім үнемі ескертіп, дұрысын
оқытып отырса, балалар жаттығудың
арқасында біраздан кейін дағдыланады.
«Сауат ашу»
пәнінің мақсаты

Оқу және жазу дағдылары қалыптасқан,
алған білімін әртүрлі жағдаяттарға сай
қолдана білетін, ойын, пікірін толық,
түсінікті, жүйелі жеткізе алатын, білім
алуға ынталы жеке тұлғаның дамуына
мүмкіндік жасау.
Міндеттері:

- оқушыларды оқу әрекетіне
психофизиологиялық тұрғыдан дайындау;
- қазақ әліпбиіндегі әріптермен (баспа және
жазба түрі, бас әріп және кіші әріп)
таныстыру;
- әріптен буын, буыннан сөз, сөзден сөйлем
құрап оқуға және жазуға дағдыландыру;
- оқу дағдысы (дұрыс және түсініп оқу) мен
жазу дағдысын (қатесіз, сауатты, таза,
каллиграфия ережелерін сақтай отырып
жазу) қалыптастырып, жетілдіру;
- тілдік бірліктер (дыбыс, буын, сөз, сөйлем,
мәтін) және орфография, пунктуация туралы
қарапайым түсініктерді меңгерту;
- кітап оқуға қызығушылығын тәрбиелеу;
- қарапайым талдау жасау тәсілдерін
меңгерту арқылы салыстыру, топтастыру,
Оқу-жазу процестерін талдаудан
шығатын негізгі қорытынды:

Оқушы оқуға, жазуға үйрену Сауат аша бастаған бала оқу-жазуға
барысында меңгеруге тиісті ең үйрену барысында көптеген
басты процестер: сөзді буынға, қиындықтарға кездеседі (бір әріпті
буынды дыбысқа ажырату және немесе бір сөзді жазу үшін жүйке
керісінше, дыбыстардан буын, жүйесінен бірнеше толқын (импульс)
буыннан сөз құрастыру. Егер жасалады). Осы кездегі кедергілер
мұғалім талдау-жинақтауға мен қиындықтардан баланың нәзік
жеткіліксіз көңіл бөлетін болса, табиғатына нұқсан келтірмей, күш-
бала әр әріпті, дыбысты жеке жігерін мұқалтпай алып шығу
жаттайды да, олардың мұғалімдерге үлкен жауапкершілік
әрқайсысының мәніне көңіл жүктейді. Бұл жұмысты талапқа сай
бөлмейді, сондықтан оларды ұйымдастырып жүргізу үшін,
дұрыс байланыстырып оқи да мектепке дейінгі баланың ақыл-
алмайды, жаза да алмайды. ойының, тілінің дамуы, жеке
Әрбір айтылғанды немесе ерекшеліктерінің қалыптасуы
жазылғанды бір-бірімен жөнінде мұғалім толық сауатты
салыстырып, талдап-жинақтатып, болуы керек, сонда ғана әдістемелік
қайталаттырып үйретсе ғана жағынан қажетті жұмыстарды
баланың ойлау процесін шеберлікпен ұштастырып, іске асыра
дамытуға септігі тиеді. алады.
Сауат ашу пәнінің кезеңдері

Әліппеге Әліппе Әліппеден
дейінгі кезеңінің кейінгі кезеңнің
кезеңнің міндеттері:
міңдеттері: оқушылардың
міндеттері: оқушыларды оқу және жазу
оқушыларды ң оқу және дағдыларын
оқуға және жазу жетілдіру;
жазуға дағдыларын байланыстыры
даярлау; п сөйлеу тілін
қалыптастыр дамыту;
сөздік қорын у; алғашқы
молайту; байланыстыр грамматикалық
байланыстыр ып сөйлеу мағлұматтарды
ып сөйлеуге тілін дамыту. меңгерту.
үйрету.
міндеттері:
6 жастағы кіріктіріле
оқушылар оқушының дұрыс, жүргізілетін
ды оқу тілін дамыту түсініп және оқу және
жұмыстарын мәнерлеп жазу
әрекетіне
сауат ашу оқу, жазу жұмыстарын
психофизи кезеңдеріне сауат
ологиялық дағдыларын ашудың әр
сәйкес
тұрғыдан ұйымдастыру; қалыптасты кезеңдеріне
ру; сәйкес
дайындау; сөйлеу әрекетінің жүргізу;
тілдік түрлерін
қарапайым (оқылым,
алғашқы тілдік Оқушылар
фактілерді
түсінік, тыңдалым, танымдық -дың
жазылым, нысан ретінде сауатты,
орфография айтылым) меңгерту,
лық, меңгерту және оларды талдау, көркем
пунктуация сөйлеу салыстыру, жазу
жанрларын әр топтау және
лық түрлі жинақтау дағдылар
біліктілік жағдайларда дағдыларын ын
қалыптастыру;
қолдана білуге жетілдіру;
қалыптасты үйрету;
ру; оқушының бойында
диалогтық және адами
монологтық құндылықтарды:
қайырымдылықты,
сөйлеу сүйіспеншілікті,
дағдыларын елжандылықты,
жетілдіру; имандылықты
дамыту;
Қазіргі кезеңде осы әдіс-
тәсілдердің ішінен талдау-
Талдау кезеңдерін жинақтау әдісі балалардың сауатын
де ашуда тиімді әдіс екендігін
байқатты.

жинақтау әдісі

балалар
сөйлемдерді жеке
сөздерге, сөздерді
буындарға, бұған керісінше жеке
буындарды дыбыстардан буындар,
дыбыстарға буындардан сөздер,
талдап үйренеді сөздерден сөйлемдер
құрастырылады
Талдау – жинақтауда
жүргізілеін жұмыстар

Дыбыстың артикуляциясын
Кез-келген дыбысты сөз
байқату, яғни балаларды
ішінен бөліп алу не сөз
сөз құрамындағы
ішіндегі айтылуына
үйретілуге тиісті дыбыстың
жақындатып бөліп айту
айтылу процессімен
(дауыссыздарды да
таныстыру. Мысалы,
даралап айтудан қашпау
мұғалім балаларға "р"
керек).
дыбысын айтқызып көреді
Мұнда сөз құрамындағы
де, ол дыбысты айтуда
үйретілуге тиісті дыбысы
тілдің қандай жағдайда
бар буын анық естіліп, ал
болатынын байқаңдар
дыбыстың өзі
дейді. Осы дыбысты қайта-
ерекшелініңкіреп созылып
қайта өздері айтып көру
айтылғаны дұрыс. Мысалы,
арқылы, олар тілдің
"р" дыбыс үйретілуі қажет
ұшының дірілдеп
болғанда "ара" сөзіндегі
тұратынын байқайды.
"а-ра" буындары "а-арра"
Сонан кейін оқушылардың
делініп, "р" дыбысы
назары "р" дыбысын
ерекшеленіп, біраз
айтқанда тілдің қай жерге
созылыңқырап айтылады
жуықтайтынына
аударылады.
Әліппеден кейінгі кезеңнің
міндеттері

мәтіндерді дұрыс, ырғақты оқуға
дағдыландыру, «іштей оқу», түсініп,
мәнерлеп, шапшаң оқу дағдыларын
қалыптастыру;
тыңдау-түсіну, сөйлеу, оқу және жазу
дағдыларын жетілдіру;
байланыстырып сөйлеуін дамыту;
каллиграфия нормаларын сақтай және
Назарларыңы
зға рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Сауат ашу сабақтарына қойылатын негізгі педагогикалық талаптар

Дыбыстық талдау-жинақтау әдісі

Оқу материалдарының білімділік және тәрбиелік мәні

Сауат ашу пәнінің мақсаты мен міндеттері

ӘЛІППЕ ОҚУЛЫҒЫ

Сауат ашу сабағына қойылатын талаптар

Сынып Оқушылар Жоғары деңгей Орта деңгей Төмен деңгей саны

Сауат ашу пәнінің маңыздылығы

Жазу дәптері бойынша жұмыс

Сабақтың тақырыбы Сауат ашу сабақтары бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларын құрастыру

Пәндер