Әмір Темір (1336-1405): мемлекет құруы, жорықтары және сәулет мұралары

Түркі әлемінің әміршісі - Әмір Темір

8 сәуір 1336 Маураннахрдағы Кеш қаласы, қазіргі Шахрисабз, Самарқан

Әмір Темір

1336-1405 ж. ж. өмір сүрген

Әкесі Тарағай бек

Барлас тайпасынан шыққан

1397 ж. Қожа Ахмет

Яссауи кесенесін салдырады

1399 ж. - Тайқазанды соқтырды

1370 ж. Мәуреннахрды басып алды

35 жыл бойы жеке дара билік жүргізген

1405 ж. Отырар қаласында қайтыс болады

Астанасы -

Ақ-Сарай (Самарқан)

Атағы:

«Ұлы Әмір», Бек, Мырза, Абу Мансур, Абу Фатих, Абу Гази, Сахиб-и Кирани, Қаған, Гете Стани, Султан, Искандар Ул Ахад, Гурган[1] .

Әмір Темірдің 4 ұлы болды: Жихһангер (1356 - 1376),

Әмір Шейі (1356 - 1394), Мираншах (1366 - 1408), Шаһрух (1377 - 1447) . Темір әулетінен ұлы ғалым Ұлықбек (1394 - 1449), Монғол империясын

құрушы Бабыр (1483 - 1530) сынды атақты адамдар шықты.

Атағы: Ұлы Әмір, Бек, Мырза, Абу Мансур,

Абу Фатих, Абу Гази,

Сахиб-и Кирани, Қаған,

Гете Стани, Сұлтан, Искандар Ул Ахад, Гурган.

Қара теңізден Қытайға дейін, Ертістен Парсы шығанағына дейін билік еткен Әмір Темір (Ақсақ Темір) адамзат тарихындағы ұлы қолбасшылардың бірі.

1399 - 1404 ж. Әмір Темірдің Үндістандағы жеңісінің құрметіне Самарқанда

Бибі-Ханым мешіті тұрғызған.

1404 ж. Шахи Зинда кесенесі Самарқанда тұрғызылған.

1405 ж. Әмір Темір Самарқандағы Гүр-Әмір кесенесіде жерленді және оның кейбір жақындары

Түркістандағы Қожа Ахмет Яссауи кесенесі - ортағасырлық сәулет өнері ескерткішінің тамаша туындысы. 1396-1399 жылдары Әмір Темірдің бұйрығымен Қожа Ахмет Яссауи қабірінің басына тұрғызылған.

1391 жылғы белгітаста Әмір Темірдің мынадай сөздері бар: «Алла беріп, жаратушы әділ төрелігін жүргізсін! Жаратушы ел халқына мейірімін төксін! Бізді ескеріп жарылқасын!».