Деректердің реляциялық моделі. Реляциялық деректер қорын жобалау

Дәріс 6. Деректердің реляциялық моделі. Реляциялық деректер қорын жобалау.

Дәріс беруші:Тұрғанбай Қ.

Орындаған:Тұрсынжан Б.

Деректердің реляциялық модель негізі алғашқы рет 1970 ж Е. Кодд мақаласындаы мазмұндалды. Бұл жұмыс реляциялық модель өркендеу алған үлкен санды мақала және кітап үшін стимул болды. Деректердің реляциялық моделінің ең көп тараған трактовкасы К. Дейтке жатады.

Дейттің атйқанына сәйкес реляциялық модель үш бөліктен тұрады:

Құрылымдық бөлім, реляциялық модельде қандай объектілер қарастырылады, соны сипаттайды. Реляциялық модельде қолданылатын деректердің жалғыз моделі болып қалыпты n-арлы қатынас табылады.

Тұтастық бөлім кез келген реляциялық деректер қорында кез келген қатынас үшін орындалатын арнайы түрдегі шектеуді сипаттайды. Бұл мән тұтастығы және сыртқы кілт тұтастығы.

Манипуляциялық бөлім реляциялық деректерді манипуляциялаудың екі эквивалентті тәсілін сипаттайды - реляциялық алгебраны және реляциялық есептеуді.

Деректер типі үш топқа бөлінеді:

Деректердің қарапайым типі

Деректердің құрылымдық типі

Деректердің сілтеме типтері

Деректердің қарапайым типі.

Қарапайым, не болмаса атомарлы деректер типінде ішкі құрылым болмайды. Мұндай типті деректі скалярлы деп атайды.

Деректердің қарапайым типіне келесі типтер жатады:

Логикалық

Жолдық

Сандық

Бұл тізім программалаудың әртүрлі тілдерін кеңейтіп, оған мынадай типтерді үстемелейді:

Бүтін; Нақты; Күн; Уақыт; Ақша; Тізбектелетін; Интервальды және т. б . . .

Расында атомарлы түсінігі өте қатысты. Оны деректердің қатар типі, символдардың бір өлшемді массиві, ал деректердің бүтін типін - биттер жиынтығы деп қарастыруға болады. Ең керектісі, мұндай төменгі деңгейге өту кезіңде деректердің семантикасы (мәні) жоғалады. Егер, мысалы қызметкер фамилиясын сипаттайтын жолды символ массивіне салсақ, онда мұндай жолдың бір бүтін сияқты мәні алады.

Деректердің құрылымдық типі.

Деректердің құрылымдық типі деректердің күрделі құрылым тапсырмасы үшін арналған. Деректердің құрлымдық типі компонент деп аталатын құрамдас элементтер жобаланады. Олар өз кезегінде құрылымға ие болады. Деректердің құрылымдық типі ретінде келесі деректер типін қарауға болады:

1) Массивтер.

2) Жазбалар (Құрылымдар) .

Математикалық көқарастан массив анықтаманың соңғы сала функциясын білдіреді. Мысалы, натуралды сан соңғы көпмүшесін қарастырайық

индекс көпмүшесі деп аталады. Кескін

Деректердің сілтеме типтері.

Деректредің сілтеме типтері (көрсеткіштер) басқа деректерге көрсету мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін арналған. Көрсеткіштер деректерді сақтау үшін жады саласы түсінігі бар процедуралы типті тіл үшін қажет. Деректердің сілтеме типі күрделі өзгеретін құрылымдарды өңдеу үшін арналған, мысалы ағаштар, графтар, рекурсивті құрылымдар.

Реляциялық модельде қолданылатын деректер типі.

Негізінен, деректердің реляциялық моделі үшін деректердің қолданылатын типі қажетті емес. Деректер типі қарапайым деген талапты қалай түсіну керек. Реляциялық операцияларда деректердің ішкі құрылымы саналуы керек. Мынадай әрекеттер сипатталу керек, деректерді бір бүтін етіп қарау, мысалы, деректердің сандық типін қою, жол үшін конкатенация операциясы болады және т. б. Бұл кө қарастан массивті қарастыратын болсақ, мысалы бір бүтін ретінде және элементі операцияны қолданбасақ, онда массивті деректердің қарапайым типі деп қарауға болады. Мысалы, жаңа тип құруға болады - кешенді сандарды жазба түрінде

, мұндағы

Домендер.

Деректердің реляциялық моделінде деректердің типі түсінігімен домен түсінігі тығыз байланысты, оларды деректер типін дәлірек білу деп санауға болады. Домен - бұл семантикалық түсінік. Доменді нақты бір мәні бар ейбір деректер типінің мән көпмүшесі деп қарауға болады.