Ш. Мұртаза Бесеудің хаты драмасындағы өмір шындығы

Презентация қосу

Форум бағыты – “Мен сабаққа шақырамын”

Пәні: қазақ әдебиеті

Сынып: 8

Сабақтың тақырыбы: Ш.Мұртаза “Бесеудің хаты”
драмасындағы өмір шындығы

Қатысушы: Архамбекова Майя Кусаиновна
қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі

Білім беру ұйымы: №54 мектеп-лицейі
Ш.Мұртаза.
«Бесеудің хаты»
драмасындағы
өмір шындығы
(8-сынып)
Сабақтың Ш.Мұртаза. «Бесеудің хаты» драмасындағы өмір
тақырыбы шындығы
Мақсаты Ш.Мұртазаның тарихи драмасында бейнеленген
өмір шындығын білу
Міндеттері 1. Қазақстанда ХХ ғасырдың басында болған
тәркілеудің зардабын, 1932 жылғы қазақ
халқының басына түскен ауыр қасіретті түсіну

2. Шығарма кейіпкерлеріне жан-жақты талдау
жасауға, кейіпкерлерге сын тұрғысынан баға
беруге жағдай жасау

3. Еркін сөйлеуге, ашық пікір айта білуге баулу,
сахна өнеріне деген қызығушылығын
арттыру
Шерхан Мұртаза
Жамбыл облысы, Жуалы
ауданында туған

жазушы ҚР-ның еңбек
сіңірген мәдениет
қызметкері
драматург
Қазақстанның
халық
аудармашы жазушысы

қоғам қайраткері ҚР Парламенті Мәжілісінің
депутаты
Әдеби мұрасы
Шығармашылығы
Әңгімелер жинағы: Драмасы:
“Интернат наны” “Сталинге хат”
Повестер жинағы: “Бесеудің хаты”
“Табылған теңіз”,
“Бұлтсыз күнгі найзағай” Аудармалары:
“Белгісіз солдаттың Ш.Айтматовың
баласы” “Ботагөз”, “Қош бол,
“Мылтықсыз майдан” Гүлсары”, “Теңіз
“41- жылғы келіншек” жағалап жүгірген тарғыл
“Ахметжанның анты” төбет” повестерін;
“Боранды бекет”
Романы: “Жанпида” романдарын
“Қызыл жебе” Л. Лагиннің “Хоттабыч
роман -трилогиясы қарт”
жизни и смерти
Кезеңдері Сабақтың барысы Уақыты
І Ұйымдастыру кезеңі 1 минут
ІІ 8 минут
Үй тапсырмасын сұрау
(драманың мазмұнын ашу, драма жанрының
ерекшелігі туралы сұрау, сахналық көрініс
қою)
ІІІ Үй тапсырмасын қорыту 2 минут
ІҮ 8 минут
Жаңа сабақты түсіну

(кейіпкерлер туралы баяндау, фильмнен үзінді

көрсету, слайд)
Ү 20 минут
Жаңа сабақты бекіту

(драмадағы кейіпкерлерге мінездеме беру,

тақырыптық және идеялық мәніне талдау)
ҮІ 3 минут
Жаңа сабақты қорыту

Ойтолғау жазу
Бағалау критерийлері:
1. Үй тапсырмасын орындауы
(драманың мазмұнын ашу, аннотация жазу).
2. Топтық жұмыста ой қосуы.
3. Инсценировкаға қатысуы
4. Талқыланып отырған мәселе жөнінде өз ойын еркін жеткізе білуі.

Бағалау парағы
№ Оқушының Драманың Топтық инсценировка Өз ойын Жалпы
аты-жөні мазмұнын жұмыста еркін ұпай
ашу ой қосуы жеткізе алуы

(1-7 балл) (1-5 балл) (1-5 балл) (1-8 балл)

Үй тапсырмасы

• Ш.Мұртазаның драмалық шығармалары
туралы айтқан әдебиетшілердің,
сыншылардың, актерлердің, өнер
саңлақтарының пікірлерін оқиды.

• Драманың мазмұнын ашу үшін үйде жазып
келген аннотацияларын оқиды.

• Сахналық көрініс қою.
Бөлімдер сурет мазмұны
1- сурет Голощекин кабинетіндегі бюро мәжілісі
бірінші
2- сурет Мүсірепов пен Нұрxан ақынның әңгімесі
3- сурет Xат туралы жиналыс
4- сурет Мүсірепов жиналыста
5- сурет Голощекин мен Исаевтың әңгімесі
1- сурет Бюро жалғасуда
екінші 2- сурет Мүсірепов пен Нұрxан ауылда. 1-үй
3- сурет 2-үй. Жансыз жатқан бала, тірі өлік ана
7- сурет Амангелді батырдың аулында
11- сурет Бюро жиналысы
12- сурет Сталиннің дачасында
13- сурет «Бесеу» жиналыста
Топпен жұмыс

Сталин Т.Рысқұлов
Голощекин Ғ.Мүсірепов

М.Дәулетқалиев Е.Алтынбеков
М.Ғатаулин Қ.Қуанышев
Кейіпкерлері

І топ: Сталин, Голощекин, ІІ топ: Т.Рысқұлов, Ғ.Мүсірепов

ІІІ топ: М.Дәулетқалиев, М.Ғатаулин

ІV топ: Е.Алтынбеков, Қ.Қуанышев
Ф.И.Голощекин
Т.Рысқұлов
Ғ.Мүсірепов
БК(б)П Өлкелiк комитетiне, Голощекин жолдасқа
...«Бүгiнгi Қазақстан – бұл 163 миллион сомның товарлы өнiмiн беретiн, 40 миллион
малы бар өлке», – деп жаздыңыз Сiз, Голощекин жолдас,1930 жылы «Октябрь
революциясының жеңiстерi» деген мақалаңызда («Қазақстанның 10 жылдығы» атты
жинақ). ...Бiрақ қазiр, Сiздiң мәлiмдемеңiзден кейiн 2 жыл өткен кезде Қазақстанда
мал шаруашылығы саласында мал басының қисапсыз кемiп кеткенi әмбеге аян болып
отыр: 1930 жылғы мал басының 1/8 бөлiгi (40 миллионнан 5 миллион) ғана қалды. Тек
байлар мен кулактардың ғана емес, тек жекеменшiктi орташалар мен кедейлердiң
ғана емес, сонымен бiрге, негiзiнен алғанда, колхоздар мен колхозшылардың (iшiнара
совхоздардың да) қоғамдастырылған және қоғамдастырылмаған малы да осындай зор
шығынға, сұрапыл қырғынға ұшырады...
... Мал басының қисапсыз кемiп кетуi мен көптеген қазақ аудандарын қамтып,
адамдардың жаппай қырылуына әкеп соққан ашаршылық (қыстың екiншi
жартысынан бастап) жөнiнде әлi күнге дейiн ауыз ашпай отыру қаншалықты
дұрыс?.. Нағыз көзбояушылар, көпiрме жоспарлар жасаушылар, оның үстiне өздерiне
жүктелген нақты iс басқара алмаған, көзбояушылықпен «бәрi де жақсы» деп
тұжырымдап, өнеркәсiп саласындағы жетiстiктерге арқа сүйеген, сөйтiп, осынау
елеулi мәселелерге жұртшылық назарын әлсiреткен жер органдары мен ауыл
шаруашылығы кооперативтерi одағының мүшелерi неге бүкiл жұртшылық алдында
сабақ боларлықтай сазайын тартпайды?
Мүсірепов, Ғатаулин, Дәулетқалиев, Алтынбеков, Қуанышев.
Хаттың авторлары

Мансұр Ғатаулин
Ғабит Мүсірепов Мұташ Дәулетқалиев
(1903-1938)
(1902—1985) (1904 — 1982)
1903 жылы Батыс
Жазушы, қоғам және 1904 ж. Батыс Қазақстан
Қазақстан облысы
мемлекет қайраткері, облысы Орда ауданының
Казталовка ауданы Тайбұрат деген жерiнде
Қазақ КСР Ғылым
Нысамбай ауылында туған. 1923 ж. Орынборда
академиясының
туған. «Еңбекшi қазақ», рабфагында оқыған.
академигі,
«Лениншiл жас» Мәскеудегi Плеханов
әдеби сыншы, атындағы Халық
газеттерiне мақала
аудармашы. шаруашылығы
жазумен айналысады.
Туған жері қазіргі институтын бiтiрген. хат
«Бесеудiң хатынан»
Солтүстік Қазақстан жазылған тұста КомВУЗ-
кейiнгi тағдыры 1937 ж.
облысының Жамбыл дың ректоры қызметiнде
ауданы. репрессияға ұласады. болған
Емберген Алтынбеков Қадыр Қуанышев
(1904—1954) (1906 -өлген жылы белгісіз)
1904 жылы туған бұл
азамат жайлы қолдағы бар 1930 жылдан бастап
дерек – оның 1925 жылы Коммунистiк партияның
Коммунистiк партияға мүшесi болған ол дәл сол
мүшелiкке қабылданып, ал тұста Қазақ АССР
хатты жазған кезде Мұташ Мемлекеттiк жоспарлау
Дәулетқалиев басқаратын комиссиясының
Коммунистiк жоғары оқу энергетика секторының
орнында оқу iсi жөнiндегi меңгерушiсi қызметiн
проректор болғандығы атқарыпты.
жайлы ғана дерек бар.
Кейіпкерлерге мінездеме беріңдер

І топ ІІ топ

Құрамысов Голощекин

ІІІ топ ІV топ

Мүсірепов Иванов
Ашаршылық зобалаңы

“Кеңес одағы аумағындағы
1932-1933 жылдары болған
ашаршылық адамзат
тарихындағы ең қасіретті
кезеңдердің бірі еді. Тек 1932-1933
жылдары ең кемі 1,5 млн. қазақ
аштықтан ажал құшты. Аман
қалған қандастарымыздың тағы
да 200 мыңы жосып, басқа
мемлекеттерге көшіп кетті.
1932-1933 жылдардағы
ашаршылық құрбандарын еске
алудың 80 жылдығы аталып өтті.
31 мамыр 2012 жылы ашыршылықтың басталғанына 80 жыл толды.

Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Астанада «Ашаршылық құрбандарына ескерткіш»
монументін ашты.

Монумент қаладағы Республика мен Абай даңғылдарының қиылысындағы алаңға қойылған.
«www.bnews.kz».
31 мамыр - ашаршылық және саяси
қуғын-сүргін құрбандарын еске алу
күні
Қазақстан Республикасының Президенті
Н.Ә.Назарбаев: «Қазақ даласын жайпап
өткен 1932-1933 жылдардағы апатты
ашаршылық 6 миллион қазақтың 2,2
миллионының өмірін жалмап кетті. Осы
31 мамыр күні елордада Елбасы бір қайғылы дерек – халықтың ғасырлар
Нұрсұлтан Назарбаевтың қатысуымен бойы ұмыта алмас қасіреті»
“1932-1933 жылдардағы ашаршылық
құрбандарының рухына тағзым”
монументалды сәулетті көркем
композициясының салтанатты ашылу
рәсімі өтті.
Монументтік-сәулеттік композиция екі
мазмұндық бөлімге негізделген.
Монументалды ескерткіш - қаралы
жылдарды білдіретін қара түсті кереге
және ана мен бала мүсіндерін құрайды.
Ашаршылық нәубетіне - 80 жыл
Арнау хат

Ғабит Мүсіреповке
Шерхан Мұртазаға
«Көрнекті қаламгер Шерхан
Мұртазаның «Сталинге хат» пьесасы
бойынша Тұрар Рысқұловтың бейнесін
сахнаға шығарғанда халық театрға
қалың нөпір болып қаптап еді».

Сұлтанәлі Балғабаев, жазушы-драматург
Үй тапсырмасы:

«Елім-ай» тақырыбына шығарма
жазыңдар
Пайдаланылған әдебиеттер және иллюстрациялардың тізімі

1. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптары үшін
«Қазақ әдебиеті» пәнінен типтік оқу бағдарламасы. 2013 ж.
2. Қазақ әдебиеті: Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. /С. Мақпырұлы, А.Қыраубайқызы,
Г. Құрманбай. Алматы: «Мектеп», 2004.172-196-бет.
3. Қазақ әдебиетін оқытуға арналған әдістемелік нұсқаулық.
4. Қ. Бітібаева. Әдебиетті оқыту әдістемесі. Алматы, «Рауан», 1997 жыл.
http://video-news.kz/kazakhstan/
https://www.youtube.com/
http://www.minber.kz/2012/03/
«www.bnews.kz»
Сабақтан көріністер
Драманы сахналау

Ұқсас жұмыстар

Шерхан Мұртаза Бесеудің хаты

Бесеудің хаты

«Шерхан Мұртазаның «Қызыл жебе» (екі кітап), «Жұлдыз көпір», «Қыл көпір», «Тамұқ» атты бес кітаптан тұратын хамса-романы»

ДРАМАТУРГИЯ ЖАНРЫ, ТАҚЫРЫПТЫҚ ЕРЕКШЕЛІГІ

ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ДӘСТҮРЛІ ШАРУАШЫЛЫҒЫ

Көшпелі және жартылай көшпелі қазақ шаруалары қожалықтарын күшпен отырықшылыққа көшіру

Ұжымдастыру саясатының басталуы

Азаматтық және ашаршылық қозғалыс

Мұртазаның өмірі мен шығармашылығы

Жұлдызы нұрлы суреткер Шерхан Мұртаза (1932 жылы туған)

Пәндер