Осмос және онкотикалық қысым. Изотоникалық коэффициент. Қышқылдық және негіздік теориясы. Протолиттік тепе-теңдік. Қанның буферлік жүйесі

Презентация қосу

СӨЖ
Тақырыбы: Осмос және онкотикалық қысым. Изотоникалық коэффициент.
Қышқылдық және негіздік теориясы. Протолиттік тепе-теңдік. Қанның
буферлік жүйесі
Жоспары
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
2.1 Осмос және осмостық қысым

2.2 Изотоникалық коэффициент.Гипо,гипер және
изтоникалық ерітінділер

2.3 Қышқылдық және негіздік теориясы

2.4 Протолиттік тепе-теңдік.Қанның буферлік жүйесі
III.Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Ерітінді
Ерітінді – екі немесе одан да көп компоненттерден
(жеке заттардан) тұратын гомогенді жүйе.

Қанықпаған ерітінді – концентрациясы каныққан
ерітіндінің концентрациясынан төмен болатын,
берілген жағдайлар өзгеріссіз болғанда еріген
заттың қосымша мөлшерін еріте алатын ерітінді.

Қаныққан ерітінді –еритін зат тұнбасымен динамикалық
тепе-теңдік күйде болатын, заттың еру жылдамдығы мен
кристалдану жылдамдығы тең болатын ерітінді.

Аса қанық ерітінді - концентрациясы каныққан ерітіндінің
концентрациясынан жоғары болатын, термодинамикалық
тұрақсыз ерітінді.
осмос және осмостық қысым
ерітіндінің бетіндегі еріткіштің
қаныққан бу қысымының таза
еріткіштің бетіндегі қаныққан
бу қысымына қарағанда
Ерітінділердің
коллигативтік
салыстырмалы төмендеуі
қасиеттері
ұшпайтын заттардың
ерітінділерінің қайнау
температурасының таза
еріткіштің қайнау
температурасына қарағанда
ерітіндінің
салыстымалы қату
жоғарылауы
температурасының таза
еріткіштің қату
температурасына қарағанда
салыстымалы төмендеуі
Сұйылтылған бейэлектролит
ерітінділерінің коллигативтік қасиеттері

Осмос – еріткіш молекулаларының өздігінен
жартылай өткізгіш мембрана арқылы
сұйылтылған ерітіндіден концентрлі ерітіндіге
қарай бағытталған түрде өтуі

Осмос
Сұйылтылған
бейэлектролит ерітінділерінің
коллигативтік қасиеттері

Осмостық қысым ( ) – осмосты тоқтату үшін
ерітіндіге қажет қысым, яғни, осмос құбылысын
туғызатын күш
Росм (адам қанының) = const және 370С-та
740 – 780 кПа-ға немесе 7,4-7,8 атм –ға тең
Ағзадағы биологиялық
сұйықтықтардығы жоғары
молекулалық компоненттердің
(мысалға ақуыз) осмостық қысымы
онкотикалық қысым (2,5 – 4 кПа) деп
аталады
Рауль заңы:

Сұйылтылған бейэлектролит ерітіндісінің бетіндегі
қаныққан бу қысымының салыстырмалы төмендеуі
еріген заттың табиғатына тәуелсіз және
ерітіндідегі еріген заттың мольдік үлесіне тең
болады. p p0 p n
( xнемесе
) ,
p0 p0 n N
мұндағы
p = p0 - p
p0 – таза еріткіштің үстіндегі қаныққан бу қысымы, Па;
р – ерітіндінің үстіндегі еріткіштің қаныққан бу қысымы, Па;
(x) – еріген заттың мольдік үлесі;
n – еріген зат мөлшері, моль;
N – еріткіштің зат мөлшері , моль.
Рауль заңынан туындайтын
бірінші салдар:

Ерітіндінің қату температурасының еріткіштің қату
температурасына қарағанда салыстырмалы
төмендеуі еріген заттың моляльдық
концентрациясына тура пропорционал болады:
Тқату = К.в(х),
мұндағы
в(х) – ерітіндідегі еріген заттың моляльдық
концентрациясы, моль/кг;
К – еріткіштің криоскопиялық тұрақтысы,
К.кг/моль;
Тқату = Тқату(ер-ш) – Тқату(ер-ді)
Рауль заңынан туындайтын
екінші салдар:
Ерітіндінің қайнау температурасының еріткіштің қайнау
температурасына қарағанда салыстырмалы
жоғарылауы еріген заттың моляльдық
концентрациясына тура пропорционал болады:
Тқайнау = Е.в(х),
мұндағы
в(х) – ерітіндідегі еріген заттың моляльдық
концентрациясы, моль/кг;
Е – еріткіштің эбуллиоскопиялық тұрақтысы,
К.кг/моль;
Тқайнау = Тқайнау(ер-ді) – Тқайнау(ер-ш)
Вант-Гофф заңы:
Берілген температурада сұйылтылған ерітіндінің
осмостық қысымы еріген заттың молярлық
концентрациясына тура пропорционал.
Р осм. =СМRT –
мұндағы
C- ерітіндінің молярлық концентрациясы, моль/л;
R - 8,314 Дж/(моль.К) тең болатын универсалды
газ тұрақтысына сәйкес шама
T - температура, К.
Изотоникалық коэффицент. Гипо ,гипер және
изотоникалық ерітінділер

Изотоникалық коэффициент-диссоциация процесі жүру
нәтижесіндегі ерітіндідегі бөлшектер саны қанша есе көбейетінін
көрсететін шама.
Физиологиялық ерітінділер
Бұл қан плазмасына изотонды ерітінділер
0,9 % NaCl
4,5 – 5 % глюкоза ерітіндісі
Физиологиялық емес ерітінділер
Росм (ер-ді) > Росм (плазма), ерітінді гипертонды
болады
Росм (ер-ді) < Росм (плазма), ерітінді гипотонды
болады

www.themegallery.com
Сутектік көрсеткіш рН –
сутек иондарының концентрациясының
теріс таңбамен алынған ондық логарифміне
тең болатын, ортаның қышқылдығының
сандық сипаттамасы:

рН = - lg СН+ немесе рН = -lg [Н+]
рН 1
1223
3445
566 7
7 8
899 10
10 11
11 12
12 13
13 14

қышқыл бейтарап сілтілік
Қышқылдық және негіздік теориясы

Қышқыл (орысша: кислота) — химиялық қосынды, көк
лакмус қағазына қызғылт рең беретін ерітінді, дәмі
қышқыл. Қышқылдар құрамына қарай оттекті, оттексіз
болып, олардағы сутек атомдарының сандарына қарай бір
және көп негізді деп бөлінеді. Азот, тұз, күкірт
қышқылдары сұйық заттар, ал фосфор және бор
қышқылы (Н3BО3) — қатты заттар болса, кремний
қышқылы суда ерімейтін іркілдек зат. Көмір және күкіртті
қышқылдары тұрақсыз, оңай айырылатын заттар.
H2CO3→CO2↑+H2O;
H2SO3→H2O|+SO2↑ Қышқылдардың құрылымдық
формуласын жазғанда әуелі сутектің таңбасын шетіне
жазамыз, өйткені ол бір валентті элемент.
2.4.
Протолиттік тепе — теңдік. Қанның буферлік жүйесі

Аррениустың электролиттік диссоциация ториясы түсіндіре
алмаған мәселелерді Дания ғалымы Дж.Бренстед пен ағылшын
химигі Т.Лоури ұсынған қышқылдар мен негіздердің протолиттік
теориясы түіндіре алды. Бұл теория Бренстед- Лоури теориясы деп
аталды. Бұл теория қышқылдар мен негіздерді, заттардың протонға
қандай байланысы бар екендігін анықтайды.
Қышқылдр мен негіздерді бұл теория бойынша протолиттер, ал
олардың бір-бірімен әрекетесуін протолиттік тепе-теңдік дейді.

Буферлік жүйелер – сырттан әсер болғанда өзінің
қандай да бір параметрінің шамасын өзгертпей, тұрақты
қалпында сақтайтын жүйелер
Қан құрамында төрт түрлі буферлік жүйе болады:

1. Бикарбонатты буферлік жүйе; ол көмір қышқылы мен натрий
бикарбонаттарынан тұрады.

2. Фосфатты буферлік жүйе; бір және қос негізді фосфор қышқылды
натрийдан тұрады.

3.Белокты буферлік жүйе:плазма белоктарынан құралады. Белоктар
амфотерлік қасиетінің арқасында ортаның әрекетшіл ортасына қарай не
сутегі, не гидроксил иондарын бөледі де, қанның сутектік көрсеткішін
бір деңгейде ұстайды.

4. Гемоглобиндік жүйе: гемоглобиннің калийлі тұзына (КНвО2)
байланысты. Бұл қосылыс көмір қышқылына қарағанда әлсіз қышқыл
болғандықтан оған өзінің калий ионын береді де, сутегі ионын қосып
алып, баяу диссоциацияланатын (ажырайтьш) қышкылға айналады.
Канның буферлік қасиетінің 75 пайызы осы гемоглобинге байланысты.
Қанның
Атауы
буферлік жүйелері
Құрамы Буферлік әсерді
сипаттайтын тепе-теңдік
Гидрокарбонатты Н2СО3; НСО3- НСО 3 Н Н 2 СО3
Н 2СО3 ОН НСО 3 Н 2О
СО 2 Н 2 О Н 2 СО3
Фосфатты Н2РО4-; НРО42- СО 2 Н 2 О Н 2 СО3
Н 2 РО 4 ОН НРО 24 Н 2 О
Гемоглобинді ННb; Нb- Hb H HHb
(окси (ННbО2; НbО2-) HHb OH Hb - H 2O
гемоглобинді) HbO -2 H HHbO 2
HHbO 2 OH HbO 2 H 2 O
HHb O 2 HHbO 2
ақуызды PtCOОH;
PtСOONa PtCOO- H PtCOOH
PtCOOH OH PtCOO- H 2O
Буферлік ерітінділердің әсер ету механизмі
НА Н+ + А–
а/ А– + Н+ НА [күшті қышқыл қосқанда]
б/ НА + ОН– Н2О + А– [сілті қосқанда]
III. Қорытынды

Бір торшалы қарапайым организмдер сыртқы ортадан өзіне қажетті
заттарды бүкіл денесі арқылы қабылдап, керексіз ыдырау өнімдерін сол
арқылы бөліп отырады. Ал адам мен жоғары сатыдағы жануарларда
мұндай мүмкіндік жоқ. Олардың сыртқы қабығының рөлін орындайтын
терісі қоршаған ортадан қажетті заттарды сіңіре алмайды, ал торшалары
сыртқы ортамен тікелей жанаспайды, арнаулы ішкі ортамен қоршалады.
Қанның физикалық қасиеттерінің өзгеріп, сұйык күйден қойыртпақтанып
қатқылдануын ұю деп атайды. Қанның ұюы оның маңызды қорғаныш
қасиеттерінің бірі. Ол организмді қансыраудан сақтайды. Қансырауды
тоқтатуға (гемостаз) қан тамырларынын қабырғасы, тамыр маңындағы
ұлпалар, қан плазмасы құрамындағы ұю факторлары, барлық қан
торшалары қатысады. Бұл процесте биологиялық белсенді заттар да
маңызды роль атқарады. Олар физиологиялық әсеріне қарай қанның ұюын
жеңілдететін, қанның ұюына кедергі жасайтын және ұйықты ерітетін
заттар болып бөлінеді.
Қанның ұюы тізбектелген реакциялардан тұратын күрделі процесс. Оның
мәні қан құрамындағы фибриноген белогының физика-химиялық
қасиеттерінің өзгеруінде. Ұю процесі барысында фибриноген белогынан
қышқыл пептид бөлінеді де, ол ерімейтін белок -фибринге айналады.
Пайдаланған әдебиеттер

1. Патсаев Ә.Қ, Шитыбаев С.А. Бейорганикалық Химия
2. Бірімжанов Б.А Жалпы химия
3. Сейтеметов Т.С. Химия
4. Патсаев Ә.Қ
Назар аударып
ңдағандарыңызға рахме

Ұқсас жұмыстар

ҚЫШҚЫЛДАР МЕН НЕГІЗДЕР ТЕОРИЯЛАРЫ

Қышқылдық - негіздік реакциялар

ТІРІ АҒЗАДАҒЫ ЕРІТІНДІЛЕРДІҢ МАҢЫЗЫ. БУФЕРЛІ ЕРІТІНДІЛЕР

Қанның сілтілік қорын, қышқылдық сыйымдылығын және қан сарысуындағы катинды анықтау

Адам организміндегі буферлік жүйелер

Қан құрамы

Льюистің қышқылдар мен негіздер теориясы

Буферлі жүйелер мен ерітінділер туралы түсінік

Кешенді қосылыстардың аналитикалық химиядағы маңызы

Заттарды шығару табалдырығы

Пәндер