РЕФРАКТОМЕТРИЯ ӘДІСТЕРІН ТАҒАМ ӨНІМДЕРІНДЕГІ ЕРІТІНДІ ТҮРІНДЕГІ ЗАТТАРДЫҢ ҮЛЕСІН АНЫҚТАУ ҮШІН ҚОЛДАНУ

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
«Стандарттау және Биотехнология» кафедрасы
РЕФРАКТОМЕТРИЯ
ӘДІСТЕРІН ТАҒАМ
ӨНІМДЕРІНДЕГІ ЕРІТІНДІ
ТҮРІНДЕГІ ЗАТТАРДЫҢ
ҮЛЕСІН АНЫҚТАУ ҮШІН
ҚОЛДАНУ

Тексерген: Жагалбаева
Д.К.
Салкинбаева
Г.Т.
Орындаған: Мырзагалиева
А.Е.
Жоспар:

1 Кіріспе

2 Рефрактометрия

3 Рефрактометрия әдістері тағам өнімдерінде
қолданылуы
4 Қорытынды

5 Пайдаланған әдебиеттер
Кіріспе
Тағам өнімдерін дайындау
технологиясында шикізат сапасы мен
құрамы, өндірістік процестер тиімділігі,
экологиялық қауіпсіздігі, өндіретін
өнімнің бекітілген нормаларға сәйкестігі,
санитарлы –гигиеналық талаптардың
сақталуының мәні өте зор. Бұл барлық
мәселелердің шешімі тағамдық шикізат
және дайын өнімді зерттеу әдістерін
білуді қажет етеді. Бұл ғылым саласы
тағамдық жүйелерді сараптаудың жаңа
принциптері мен әдістерін жетілдірумен
РЕФРАКТОМЕТРИЯ

Рефрактометрия (латынша Refractus —
сынған және ...метрия) — оптикалық
сәуле шығару спектрінің әр түрлі
телімдерінде қатты, сұйық және газ
тәрізді орталардың сыну көрсеткішін (n)
өлшеудің әдістері мен құралдарына
арналған оптикалық техниканың бөлімі
Рефрактометриялық зерттеу әдістері тамақ
өнеркәсібінде әр түрлі технологиялық
процестерді және тағам өнімдерінің
сапасынбақылау үшін қолданылады.
Рефракция немесе сызық сындыру құбылысы бір
ортадан екінші ортаға көшу кезінде орын алады.
Сыну коэффициентін өлшеу екі компонетті
ерітінділердің концентрациясын тікелей табуға
мүмкіндік береді. Бұл үшін есептік формулалар
немесе графиктер қолданылады. Ерітіндінің сыну
коэффициенті мен онда ерітілген заттардың
концентрациясы арасындағы тәуелділік
анықталады. Салыстырмалы сыну коэффициентін
өлшеу үшін рефрактоматрлер қолданылады.
Жарық интерференциясы –
жарық сәулелерінің бірінің
үстіне бірі түсуі кезінде
олардың кейбіреуі бір-бірін
басады (күшін төмендетеді), ал
кейбіреуі бір-біріне күш береді
(көтереді). Жарық
интерференциясымен
байланысты өлшеу үшін
интерферометрлер
Егер монохроматикалы сәуле А екі орта
бөлімдерінің бетінен өтсе, онда сәуленің бір
бөлігі бөлім бетінен шағылысады, ал басқа
бөлігі В өзінің бағытын өзгертіп, екінші ортадан
өтеді. (рисунок 2.1). монохроматикалы сәуленің
бұл бөлігін сыну сәулесі деп атайды. Сыну
сәулесін Снелл заңымен сипаттайды:

Мұнда;
α – түсу бұрышы, град;
β – сыну бұрышы, град;
n1, n2 – 1-ші және 2-ші орталардың сыну көрсеткіші.
Рефрактометрия әдісі сыну
(рефракция) көрсеткішін
анықтауға негізделген. Сыну
көрсеткіші ерітінді
температурасына және
концентрациясына, сонымен
қатар өтетін жарық толқының
ұзындығына байланысты.
Сыну көрсеткіштерін
рефрактометрде өлшейді.
екі ортаның
шекарасы арқылы
өткен жарықтың
сыну бұрышын
тікелей өлшеу
әдістері;

Рефракто
метрияны
ң негізгі
әдістері: жарықтың толық
интерференц іштей шағылу
иялық құбылысына
әдістер. негізделген
әдістер;
РЕФРАКТОМЕТРИЯ ӘДІСТЕРІ ТАҒАМ
ӨНІМДЕРІНДЕ ҚОЛДАНЫЛУЫ
Тағам өндірісінің химиялық бақылауын жүргізуде
рефрактомертлік әдіс кең таралған. Оның негізінде
сусындардағы, жемістердегі,жидектердегі құрғақ
заттардың және қанттың құрамын, ликёрдағы,
арақтағы, винодағы экстарктісін және алкоголь
құрамын анықтауда, қойытылған сүтті анализдейді,
жануар және өсімдік майларының сапасын бақылау
үшін, сүттегі және сүт өнімдеріндегі ақуыздың
мөлшерін анықтау үшін, нан өнімдері мен
кондитерлік өнімдердегі майдың массалық үлесін
анықтау үшін және ұнның автолитикалық қасиетін
анықтау үшін т.б. қолданылады.
Шикізат пен дайын өнімнің құрамдық
бөліктерін анықтау үшін әртүрлі
рефрактометрлер ИРФ-454, ИРФ-464
т.б. қолданылады.
ИРФ-454 Б2М рефрактометрінің
оптикалық сызбасы:
1- өлшегіш призма; 2 - айна; 3 -
жарықтандырғыш призма; 4 –
зерттелетін орта; 5 – компенсатор;
6 – желімденген линза; 7 – сетка; 8
– окуляр; 9 – призма АР-900; 10 –
айна; 11 – объектив; 12 – призма;
13 – светофильтр; 14 – айна; 15 –
шкала; 16 –айна.
ИРФ-464 рефрактометрінің
сызбасы:
1- айна; 2- өлшегіш призма; 3 –
қорғаныш шыны; 4 – айна; 5 –
жарықтандырғыш призма; 6 –
компенсатор; 7 – желімденген
линза; 8 – сетка; 9 – окуляр; 10 –
призма АР-90°; 11 – айна; 12 –
обьектив; 13 – айна; 14 –
светофильтр; 15 – призма; 16 –
Нан өнімдеріндегі майдың массалық
үлесін рефрактометрия әдісі арқылы
анықтау.
Рефрактометриялық әдіс сәйкестендірілген
ерітіндімен салмақтамадан майды бөліп алуға
негізделген. Зерттелетін өнімдегі майдың үлесін
еріткіштердегі еріген май және еріткіш
коэффициентінің әртүрлігімен анықталады.
Ерітіндіде қолданылатын сыну коэффициенті
әдістің нақтылығымен анықталады: ол жоғары
болған сайын ондағы майдың массалық үлесінің
нәтижесі дәлірек болады. ГОСТ 5668 ерітндідегі
келесі әдістердің қолданылуын қарастырады:α-
бромнафталин,1,66 таяу сыну коэффициентімен
және 1,63 таяу α-хлорнафталиннің сыну
коэффициенті.
Нан өнімдеріндегі майдың массалық
үлесін (%)құрғақ заттарды қайта
саналуды мына формула бойынша
анықтайды.
Vp æ nð nðæ 100
X 100
m nðæ næ 100 W
Мұндағы : Vр –еріткіш көлемі, майды бөліп алуға
алынған, мл;
ρж – 200С,г/см3 температурадағы майдың тығыздығы;
m – зерттелетін өнімдегі салмақтаманың массасы, г;
nр –ерітіндідегі сыну көрсеткіші;
nрж –май ерітіндісінің еріткіштегі сыну көрсеркіші;
nж – майдың сыну көрсеткіші;
W –зерттелетін өнімдегі ылғалдың массалық үлесі
(ГОСТ 21194-75), %.
Қорытынды
Рефрактометриялық зерттеу әдістері тамақ
өнеркәсібінде әр түрлі технологиялық
процестерді және тағам өнімдерінің сапасын
бақылау үшін қолданылады.
Рефракция немесе сызық сындыру
құбылысы бір ортадан екінші ортаға көшу
кезінде орын алады. Сыну коэффициентін
өлшеу екі компонетті ерітінділердің
концентрациясын тікелей табуға мүмкіндік
береді. Бұл үшін есептік формулалар немесе
графиктер қолданылады. Ерітіндінің сыну
коэффициенті мен онда ерітілген заттардың
концентрациясы арасындағы тәуелділік
Пайдаланған әдебиеттер:

• Физико-химические методы анализа /
И.Я. Гурецкий, В.В. Кузнецов, Л.Б.
Кузнецова и др. / Под ред. О.М.
Петрухина. - М. : Химия, 1987. - 303 с
• Технический анализ и контроль в
производстве неорганических
веществ. / Под ред. Н.С.
Торочешникова. - М. : Высш. Шк., 1986.
- 230 сюсюгина С.
• Количественный органический анализ
по функциональным группам / с.
Сиггиа. - М. : Химия, 1983. - 310 с

Ұқсас жұмыстар

Тамақ өнімдеріндегі судың активті көрсеткіштері

Оптикалық анализ әдістері

Химиялық талдау әдістері

Жоғары пәрменді сұйық хроматографиясы

Тағам өнімдеріндегі макро және микроэлементтер

Тауар сапасы және тауар сапасын анықтау

Ерітінділер. Ерітінді концентрациясын белгілеу тәсілдері. Есептер шығару

Полярографиялық әдіс

Жармалық шикізаттың сипаттамасы және жарманың ассортименті

Сапалық талдау әдістері

Пәндер