Сулардың құқықтық режимі және оларды қорғау

Презентация қосу

Сулардың құқықтық
режимі және оларды қорғау
Дәріс жоспары:

1. Сулардың құқықтық режімі және оларды қорғаудың
түсінігі
2. ҚР-ның Су кодексі және суларды ұтымды пайдалану
жөнінде басқа да заңдар
3. Су пайдалану құқығы
4. Суларды мемлекеттік басқару
5. Су заңдарын бұзған үшін жауаптылық
1. Сулардың құқықтық режімі және оларды қорғаудың түсінігі

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ СУ ЗАҢДАРЫ ҚАЗАҚСТАН
РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫНА НЕГIЗДЕЛЕДI ЖӘНЕ СУ КОДЕКСІ
МЕН ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӨЗГЕ ДЕ НОРМАТИВТIК ҚҰҚЫҚТЫҚ
АКТIЛЕРIНЕН ТҰРАДЫ.

ЕГЕР ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БЕКIТКЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ШАРТТАРДА
ОСЫ КОДЕКСТЕГIДЕН ӨЗГЕШЕ ЕРЕЖЕЛЕР БЕЛГIЛЕНГЕН БОЛСА,
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ШАРТТАРДЫҢ ЕРЕЖЕЛЕРI ҚОЛДАНЫЛАДЫ.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ СУ ЗАҢДАРЫ СУ ҚОРЫН ПАЙДАЛАНУ МЕН
ҚОРҒАУ, СУ ҚОРЫН ЖӘНЕ СУ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ҚҰРЫЛЫСТАРЫН БАСҚАРУ
САЛАСЫНДАҒЫ ҚАТЫНАСТАРДЫ ЖӘНЕ ӨЗГЕ ДЕ СУ ҚАТЫНАСТАРЫН
РЕТТЕЙДI.
ҚР Су кодексінің 5-бабы бойынша, шекарасы, көлемi мен су режимi бар
құрлық бетi бедерлерiндегi және жер қойнауындағы су
шоғырланымдары Қазақстан Республикасының су объектiлерiне
жатады. Олар: теңiздер, өзендер, соларға теңестiрiлген каналдар,
көлдер, мұздықтар және басқа да жер үстi су объектiлерi, жер асты
сулары бар жер қойнауының бөлiктерi.

СУ ОБЪЕКТIЛЕРI:

1) ЖЕР ҮСТI СУ ОБЪЕКТIЛЕРI;
2) ЖЕР АСТЫ СУ ОБЪЕКТIЛЕРI;
3) ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ТЕҢIЗ СУЛАРЫ;
4) ТРАНСШЕКАРАЛЫҚ СУЛАР БОЛЫП БӨЛIНЕДI.

ПАЙДАЛАНУ ТҮРЛЕРIНЕ ҚАРАЙ СУ ОБЪЕКТIЛЕРI:

1) ОРТАҚ (ЖАЛПЫ) ПАЙДАЛАНУДАҒЫ СУ ОБЪЕКТIЛЕРI;
2) БIРЛЕСIП ПАЙДАЛАНУДАҒЫ СУ ОБЪЕКТIЛЕРI;
3) ОҚШАУ ПАЙДАЛАНУДАҒЫ СУ ОБЪЕКТIЛЕРI;
4) ЕРЕКШЕ ҚОРҒАЛАТЫН ТАБИҒИ АУМАҚТАРДЫҢ СУ ОБЪЕКТIЛЕРI;
5) ЕРЕКШЕ МЕМЛЕКЕТТIК МАҢЫЗЫ БАР СУ ОБЪЕКТIЛЕРI БОЛЫП
БӨЛIНЕДI.
Су сервитуты

СУ СЕРВИТУТЫ - СУ ОБЪЕКТІСІН ШЕКТЕУЛІ ПАЙДАЛАНУ ҚҰҚЫҒЫ

Су объектiлерiне су сервитуты қауымдық және жеке су сервитуттары нысандарында
болады.
Ортақ пайдаланудағы су объектiлерiн әркiм пайдалана алады, бұл жағдайда қауымдық су
сервитуты су объектiсiн пайдалану құқығының ажырамас бөлiгi болып табылады.

Ортақ пайдаланудағы су объектiсi болып табылмайтын су объектiсiне қауымдық су сервитуты
Қазақстан Республикасы заңдарының, облыстың (республикалық маңызы бар қаланың,
астананың) жергiлiктi атқарушы органы актiсiнiң немесе оны пайдалануға алған жеке немесе
заңды тұлғалардың су объектісiн пайдалану тәртiбiн жариялауы негiзiнде туындауы мүмкiн.

Су объектiсiн ұзақ мерзiмдi немесе қысқа мерзiмдi пайдалану құқығы өзге де мүдделi
тұлғалардың пайдасына (жеке су сервитуты) шектелуi мүмкiн.

Жеке су сервитуты қауымдық су сервитуты сияқты негіздерде белгiленедi, сондай-ақ сот
шешiмiнiң негiзiнде де белгiленуi мүмкiн.
2.ҚР-ның Су кодексі және суларды ұтымды пайдалану жөнінде басқа да заңдар

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ СУ ҚОРЫ ҚР
КОНСТИТУЦИЯСЫМЕН ЖӘНЕ 2003 ЖЫЛЫ ҚАБЫЛДАНҒАН СУ
КОДЕКСІМЕН РЕТТЕЛЕДІ.

ҚР СУ КОДЕКСІ 10-БӨЛІМНЕН, 29-ТАРАУДАН ЖӘНЕ 146-БАПТАН
ТҰРАДЫ.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ СУ ЗАҢДАРЫНЫҢ МАҚСАТТАРЫ
ХАЛЫҚТЫҢ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫҢ ТIРШIЛIК ЖАҒДАЙЛАРЫН
САҚТАУ МЕН ЖАҚСАРТУ ҮШIН СУ ПАЙДАЛАНУ МЕН СУ ҚОРЫН
ҚОРҒАУДЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ҚАУIПСIЗ ЖӘНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
ОҢТАЙЛЫ ДЕҢГЕЙIНЕ ҚОЛ ЖЕТКIЗУ ЖӘНЕ ҚОЛДАУ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ.
СУДЫ ПАЙДАЛАНУ МЕН ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ БАСҚАРУДЫҢ
16-бап ОСЫҒАН АРНАЙЫ УӘКIЛДIК БЕРIЛГЕН ӨЗГЕ ДЕ МЕМЛЕКЕТТIК
ОРГАНДАРЫ

Суды пайдалану мен қорғау саласындағы басқарудың осыған арнайы уәкiлдiк
берiлген өзге де мемлекеттiк органдары өз құзыретi шегiнде табиғатты, жер
қойнауын, балық қорларын, өсiмдiктер мен жануарлар дүниесiн қорғауды,
мемлекеттiк санитарлық және мал дәрiгерлiк қадағалауды жүзеге асыратын
органдар болып табылады.

СУДЫ ПАЙДАЛАНУ МЕН ҚОРҒАУҒА БАҚЫЛАУДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУҒА
18-бап ҚОҒАМДЫҚ БIРЛЕСТIКТЕР МЕН АЗАМАТТАРДЫҢ ҚАТЫСУЫ

1. Қоғамдық бiрлестiктер мен азаматтар мемлекеттiк органдарға жәрдемдесiп, суды
пайдалану мен қорғауға, су пайдаланушылардың өз мiндеттерiн атқаруына
бақылауды жүзеге асыруға қатысады.
2. Мемлекеттiк органдар суды ұтымды пайдалану мен қорғау жөнiндегi шараларды
әзiрлеу және жүзеге асыру кезiнде қоғамдық бiрлестiктер мен азаматтардың негiзгi
ұсыныстарын ескеруге мiндеттi.
3. Су пайдалану құқығы

Су пайдалану - жеке және заңды Су пайдалану құқығы – су
тұлғалардың өз мұқтаждарын және объектілерін пайдаланудың
(немесе) коммерциялық жағдайлары мен тәртібін, суды
мүдделерiн қанағаттандыру үшiн пайдаланушылардың құқықтары
Қазақстан Республикасының мен міндеттерін реттейтін құқықтық
заңдарында белгiленген тәртiппен нормалардың жиынтығы.
су ресурстарын пайдалану.

СУ ПАЙДАЛАНУ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ СУБЪЕКТІЛЕРІ РЕТІНДЕ
АЗАМАТТАР МЕН ЗАҢДЫ ТҰЛҒАЛАР БОЛА АЛАДЛЫ.

ОБЪЕКТІСІ – СУ ОБЪЕКТІЛЕРІ НЕМЕСЕ ОЛАРДЫҢ БІР
БӨЛІГІ БОЛАДЫ.
Су заңдары суды пайдалану құқығын
бірнеше түрге жіктейді.

ОРТАҚ АРНАЙЫ
(ЖАЛПЫ)

ОҚШАУ БIРЛЕСКЕН

БАСТАПҚЫ ҚАЙТАЛАМА

ТҰРАҚТЫ УАҚЫТША
Ортақ (жалпы) су пайдалану құқығы Арнайы су пайдалану құқығы Қазақстан
азамат үшiн ол туған кезден бастап Республикасының заңдарында белгiленген
туындайды және қандай жағдайда тәртiппен берiлген рұқсат алынған кезден
болмасын оны одан айыруға болмайды. бастап туындайды.

Су объектiлерiн немесе олардың бiр Бiрлесiп су пайдалану құқығы су
бөлiгiн бiр жеке немесе заңды тұлғаға объектiлерiн немесе олардың бiр бөлiгiн
пайдалануға берген кезде оқшау су бiрнеше жеке және (немесе) заңды тұлғаға
пайдалану құқығы туындайды. пайдалануға берген кезде туындайды.

Өз мұқтаждарын қанағаттандыру немесе Бастапқы су пайдаланушыдан шарт
оны қайталама су пайдаланушыларға негiзiнде су алатын жеке және заңды
жеткiзу үшiн тiкелей су объектiлерiнен су тұлғалардың cу пайдалануы қайталама cу
алуды жүзеге асыратын жеке және заңды пайдалану болып табылады.
тұлғалардың су пайдалануы бастапқы су
пайдалану болып табылады.
Уақытша су пайдалану қысқа мерзiмдi -
бес жылға дейiн және ұзақ мерзiмдi - бес
Мерзiмi белгiленбеген су пайдалану жылдан қырық тоғыз жылға дейiн болуы
тұрақты деп танылады. мүмкiн.
4. Суларды мемлекеттік басқару

СУ ҚОРЫН ПАЙДАЛАНУ МЕН ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТIК БАСҚАРУДЫ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҮКIМЕТІ, СУ ҚОРЫН ПАЙДАЛАНУ ЖӘНЕ ҚОРҒАУ
САЛАСЫНДАҒЫ УӘКIЛЕТТI ОРГАН, ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗАҢДАРЫНДА
БЕЛГIЛЕНГЕН ӨЗ ҚҰЗЫРЕТI ШЕГIНДЕ ОБЛЫСТАРДЫҢ (РЕСПУБЛИКАЛЫҚ МАҢЫЗЫ БАР
ҚАЛАНЫҢ, АСТАНАНЫҢ) ЖЕРГIЛIКТI ӨКIЛДI ЖӘНЕ АТҚАРУШЫ ОРГАНДАРЫ ЖҮЗЕГЕ
АСЫРАДЫ.

СУ ҚОРЫН ПАЙДАЛАНУ МЕН ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ
БАСҚАРУ ҚҰРЫЛЫМЫ КЕШЕНДIЛIГI МЕН ҚОСА
БАҒЫНЫСТЫЛЫҒЫ ЕСКЕРIЛЕ ОТЫРЫП, МЫНАДАЙ
ДЕҢГЕЙЛЕРГЕ БӨЛIНЕДI:

1) МЕМЛЕКЕТАРАЛЫҚ 4) АУМАҚТЫҚ

2) МЕМЛЕКЕТТIК 3) БАССЕЙНДIК
СУ ҚОРЫН ПАЙДАЛАНУ МЕН ҚОРҒАУ
САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТIК БАСҚАРУ:

1) СУ ҚОРЫН ПАЙДАЛАНУ МЕН ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТIК РЕТТЕУ МЕН
БАҚЫЛАУ;

2) ТҰРАҚТЫ СУ ПАЙДАЛАНУ - СУДЫ ҰҚЫПТЫ, ҰТЫМДЫ ЖӘНЕ КЕШЕНДI ПАЙДАЛАНУ
МЕН ҚОРҒАУДЫ ҰШТАСТЫРУ;

3) СУ ПАЙДАЛАНУДЫҢ ОҢТАЙЛЫ ЖАҒДАЙЛАРЫН ЖАСАУ, ҚОРШАҒАН ОРТАНЫҢ
ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫН ЖӘНЕ ХАЛЫҚТЫҢ САНИТАРЛЫҚ-
ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ ҚАУIПСIЗДIГIН САҚТАУ;

4) БАССЕЙНДIК БАСҚАРУ;

5) СУ ҚОРЫН ПАЙДАЛАНУ ЖӘНЕ ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТIК БАҚЫЛАУ
МЕН БАСҚАРУ ФУНКЦИЯЛАРЫН ЖӘНЕ СУ РЕСУРСТАРЫН ШАРУАШЫЛЫҚ
ПАЙДАЛАНУ ФУНКЦИЯЛАРЫН БӨЛУ ПРИНЦИПТЕРIНЕ НЕГIЗДЕЛЕДI.
5. Су заңдарын бұзған үшін жауаптылық

СУ ҚОРЫН ҚОРҒАУ, ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ ЗАҢ БҰЗУШЫЛЫҚТАР ҮШІН
КЕЛЕСІДЕЙ ЗАҢДЫ ЖАУАПКЕРШІЛІКТЕРДІҢ ТҮРЛЕРІН ТУЫНДАТАДЫ:

•ӘКІМШІЛІК

•ҚЫЛМЫСТЫҚ

•АЗАМАТТЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ

•ТӘРТІПТІК
СУ ЗАҢДАРЫН БҰЗУ ЖӘНЕ ОЛ ҮШIН ЖАУАПТЫЛЫҚ

•Суға меншiк құқығын бұзатын әрекеттер жасауға кінәлi адамдар, сондай-ақ:
Cуды өз бетiмен пайдаланған;
Лимиттердi бұза отырып су алған;
Суды ластаған және былғаған;
Сутоғандарын ядролық, химиялық, бактериологиялық, биологиялық немесе
жаппай қырып-жоятын қарудың өзге де түрлерiнiң қалдықтарын көму үшiн
пайдаланған;
Сутоғандарын тазартылмаған және залалсыздандырылмаған ақаба сумен,
қалдықтармен ластаған;
Су үшiн ақыны уақтылы төлемеген;
Кәсiпорындарды, коммуналдық және басқа да объектiлердi судың ластануы мен
былғануын немесе оның зиянды әсерiн болдырмайтын құрылыстар мен
құрылғыларсыз iске қосқан;
Суға өз бетiмен скважиналарды бұрғылаған және жер асты суларының бас
сағаларын салған;
Су жиналатын жерлерде топырақтың су эрозиясын және басқа да зиянды
құбылыстарды туғызатын су қорғау режимiн бұзған;
Гидротехникалық жұмыстарды өз бетiмен жүргiзген;
Су шаруашылық құрылыстары мен құрылғыларын бүлдiрген;
Есепке алу мен есеп беру, су кадастры деректерiн бұрмалаған;
•СУ ШАРУАШЫЛЫҚ ҚҰРЫЛЫСТАРЫ МЕН ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫН ПАЙДАЛАНУ
ЕРЕЖЕЛЕРIН БҰЗҒАН;
СУ РЕСУРСТАРЫН КЕШЕНДI ПАЙДАЛАНУ ЖӘНЕ ТАБИҒАТТЫ ҚОРҒАУ МҮДДЕЛЕРIНЕ
САЙ РЕТТЕП ОТЫРУҒА КЕДЕРГI ЖАСАҒАН;
СУ РЕСУРСТАРЫН БАСҚАРУДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРАТЫН МЕМЛЕКЕТТIК ОРГАНДАРДЫҢ
ЖАЗБАША НҰСҚАУЛАРЫН ОРЫНДАМАҒАН;

Суды ластанудан, былғанудан және сарқылудан қорғауды қамтамасыз
ететiн, сондай-ақ су режимiнiң жай-күйiн жақсартатын
гидротехникалық, технологиялық, орман-мелиорациялық,
санитарлық және басқа да шараларды жүргiзбеген кiнәлi адамдар
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес тәртiптiк, әкiмшiлiк,
азаматтық немесе қылмыстық жауапқа тартылады.
Назар салып
тыңдағандарыңызға
РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

Жердің құқықтық

Жер құқығы қатынастары

Жануарлар дүниесін қорғаудың және пайдаланудың құқықтық режимі

Ормандардың құқықтық режимі және оларды қорғау

Жерге меншік құқығы

Жер құқығының әдістері

СУДЫ МЕМЛЕКЕТТІК ЕСЕПКЕ АЛУДЫ ЖҮРГІЗУ

ЖЕРГЕ МЕНШІК

БИОГЕНДІ КЕЗЕҢ

ЛАСТАНУ СЕБЕПТЕРІ

Пәндер