XIX ҒАСЫРДАҒЫ ҚАЗАҚ АҒАРТУШЫЛАРЫНЫҢЫҢ САЯСИ КӨЗҚАРАСТАРЫ

Презентация қосу

XIX ҒАСЫРДАҒЫ ҚАЗАҚ
АҒАРТУШЫЛАРЫНЫҢЫҢ САЯСИ
КӨЗҚАРАСТАРЫ

Орындаған: ВС-23 тобы студенті Кошетова Ж.А
ШОҚАН ШЫҢҒЫСҰЛЫ
УӘЛИХАНОВ
(1835-1865)
Қазақтың ұлы ғаымы, ағартушы-демократ,
саяхатшы, этнограф, Орта Азияның,
Қазақстанның, Батыс Қытайдың тарихы
мен мәдениетін зерттеуші. Атақты Абылай
ханның шөбересі.

ЕҢБЕКТЕРІ: <<Тәңірі>>,
<<Қазақтардағы шамандықтың қалдығы>>,
<<Жоңғария очерктері>>, <<Қырғыздар
туралы жазбалар>>, <<Ыстықкөл
сапарының күнделігі>>, <<Қытай
империясының батыс өлкесі және Құлжа
қаласы>>
Шоқан Уәлихановтың билік туралы
көзқарастары

● Билікті халықтың еркімен шектеу дұрыс болады.
● Қоғамдық құрылысты жаңарту үшін революциялық
емес, реформалық жолды таңдау қажет.
● Қоғамның прогресті түрде алға дамуы материалдық
әл-ауқатты жетілдіруге байланысты.
● Халыққа етене жақын, ең маңызды, соның
мұқтажыны тікелей қатысты реформа – экономикалық
және әлеуметтік реформа.
● Саяси реформалар – экономикалық істерді жүзеге
асыратын құрал ретінде көрінеді.
Ыбырай Алтынсарин тұжырымдары

● Халықтың болашағы отырықшылыққа көшу және егін
шаруашылығымен айналысу.
● Адамдарды іс-әрекетке ынталандырып, жұмылдыратын
негізгі себеп – өмірлік қажеттіктер.
● Тек білім, ағартушылық қана бұқара халықты билеп-
төстеушілердің қысым-қыспағынан құтқара алады.
● Халықты дүниеге ‘‘дұрыс көзқараспен’’ қарауға тәрбиелеу.
● Мектептердің мақсаты қазақ жастарын жоғары
адамгершілік рухында тәрбиелеу.
Абай Құнанбайұлы (1845-1904) –
ақын, жазушы, қоғам қайраткері,
қазіргі қазақ жазба әдебиетінің
негізін салушы, либералды білімді
исламға таяна отырып, орыс және
еуропа мәдениетімен жақындасу
арқылы қазақ мәдениетін
жаңартуды көздеген реформатор.
Абай өлеңдеріндегі саяси көзқарас

‘‘Жалға жүр, Жат жерге кет, Мал тауып
кел,
Малың болсасыйламай тұра алмас ел’’
●●●
‘‘Түбінде баянды еңбек егін салған,
Жасынан оқу оқып, білім алған’’
●●●
‘‘Біріңді қазақ, бірің дос,
Көрмесең істің бәрі бос’’
●●●
Абай тұжырымдары
● Заман талабына сай еңбек етіп, кәсіпті, сауданы меңгеру
қажет
● Еңбекшілердің хал-ахуалын, өмірін жақсарту үшін
қоғамның экономикалық негізін өзгерту керек.
● Өзгерістің негізгі күші – ағартушылық!
● Халқымыздың мүддесі үшін күресте достық, татуластық,
бірлік керек.
● Қазақтардың прогресті дамуы егіншілік, қолөнері, сауда
сияқты экономиканың үш тетігімен тығыз байланысты.
Ш.Уәлиханов, Ы.Алтынсарин және
А.Құнанбайұлы идеяларындағы өзара үндестік

● Адамдардағы адамгершілік қасиеттерді
дамыту
●Заңсыздық және әділетсіздікке қарсы
тұра білу үшін халық санасына ізгілік
пен ағартушылық нұрын шашу
●Халықты білімсіздік пен саяси
қараңғылықтан шығару
●Болашаққа заң және әділетке
негізделген сара жолды салу.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗ ҮШІН
РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

Тобыр - надан, оны басқара біл

ЖАРТЫСЫНДА ҚАЗАҚ ЕЛІ ФЕОДАЛДЫҚ ҚОҒАМДЫҚ ҚАТЫНАСТАР

Алғашқы қазақ басылымдар

XIX ғасыр әдебиетін зерттеген ғалымдар

Қазақстандағы экономикалық көзқарастардың пайда болуы және дамуы

Қазақ ағартушыларының әлеуметтану көзқарастары

Чаадаевтің орыс тарихи либералдық материализмі

Қазақстанның қазіргі заман тарихы кезеңделуі

КЕҢЕСТІК ФИЛОСОФИЯ

Кеңестік философтар және олардың көзқарастары, тұжырымдары

Пәндер