Қазақстанның ара шаруашылығы, оның қазіргі кезеңдегі жағдай және болашағы

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
АГРАРЛЫҚ ФАКУЛЬТЕТ «ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ МЕДИЦИНА»
КАФЕДРАСЫ

БӨЖ
Тақырыбы: Қазақстанның ара шаруашылығы, оның
қазіргі кезеңдегі жағдай және болашағы

Семей 2017 жыл
Жоспар:

Кіріспе
Негізгі бөлім
Ара шаруашылығы тарихы
ҚР омарта шаруашылығы
Ара өнімдері
ҚР ара шаруашылығының даму болашағы
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
Кіріспе
Ара шаруашылығы немесе Омарта шаруашылығы – ауыл
шаруашылығының ара өсіріп, бал жинаумен айналысатын бір
саласы. Ара шаруашылығы. ерте заманнан бері бал ғана емес,
басқа да құнды өнімдердің (ара уы, прополис, балауыз, ара
желімі, т.б.) көзі болды. Қазақстанда Ара шаруашылығы
кәсіпшілік ретінде алғаш Шығыс Қазақстан өңірінде
дамыған. 1777 ж. Ресей ғалымы П.С. Паллас Үлбі өз-нің
бойы бал арасын өсіруге қолайлы екендігін жазған. 1812 ж.
Үлбінің ара өсірушілері бірнеше рет Ірбіт жәрмеңкесіне
қатынасып, балдарының дәмі мен тамақтық сапасы жоғары
екенін іс жүзінде дәлелдеді. 19 ғ-дың ортасынан бастап
омарталар Жетісу мен Іле Алатауларының көптеген
жерлерінде, Ыстықкөл маңайына, Орта Азия елдеріне
тарады. Тянь-Шань тау жүйесінің табиғаты бал арасы үшін
ең қолайлы жер болды.
Негізгі бөлім:
Қазақстанда Ара шаруашылығының дамуы алмалы-салмалы
омартаны кең қолданудан басталады, оған дейін бал аралары
ағаш ұяларда өсіріліп келген болатын. Ара шаруашылығын
дамытуға ғалымдар – Б.Герасимов, П.А. Ермаков, Е.П.
Михаэлис, А.Н. Федоров, т.б. зор үлес қосты. Федоров ара
өсіру мектебін ашып, өзі онда ақысыз дәріс берді. Ол Шығыс
Қазақстанға бал беретін өсімдіктердің тұқымын алдырып,
оны жергілікті ара өсірушілерге таратты
және омартаға қажетті жаңа құрал-жабдықтар әкелдірді. 1915
– 16 ж. оның басшылығымен Оңт.-батыс Алтай ара
өсірушілерінің 2-съезі өткізілді. Бал араларын өсірумен атағы
шыққан алғашқы қазақ Алматы облысы Қабанбай ауылының
тұрғыны Ә.Құрманбаев болды. 1934 жылға дейін Ара
шаруашылығы республиканың тау және тау етектеріндегі
аудандарда ғана дамыды.
Омарта
Ара балының дәмі, сорты ол
омартаның орналасқанына
байланысты
Кейін омарталар Шығыс Қазақстан
,Алматы, Жамбыл , Оңтүстік Қазақстан
облыстарының таулы аудандарында және Солтүстік
Қазақстан облысының орманды, егінді алқаптарында
қанат жайды. Араның балы тағам ретінде, ал
балауызыөнеркәсіптің металлургия , радиотехника , ав
томобиль, химия, т.б. салаларында шикізат ретінде
пайдаланылады . Ал прополис, ара уы , т.б. осы сияқты
араөнімдері медицинада, ветеринарияда және косметик
ада кеңінен қолданылады. [1]
Бүгінде Оңтүстік Қазақстан облысының көлемінде
1200 шағын, орта және ірі ара өсіруші жеке және
заңды тұлғалар болса, олар жылына 100 тонна бал
өндіреді. Облыста бал ара шаруашылығын дамыту
мақсатында бірқатар жұмыстар атқарылып,
селекциялық асылдандыру жұмыстарын жүргізгені
үшін әрбір ұяшығына мемлекет тарапынан 3190
теңге қолдау қаржы төленуде. Ал 2016 жылы 3 мың
ұяшыққа 9570,0 мың теңге қаржы бөлу жоспарланған
Оңтүстіктің омарташыларына қолдау көрсетіп отырған
мекеменің бірі «Ырыс» микроқаржы ұйымы. Аталмыш
ұйымнан қолдау алған шаруашылықтың бірі «ЭкоМёд» ЖШС.
Серіктестік ара шарашылығын дамыту үшін қаржы ұйымынан
төмендетілген жылдық мөлшерлеме негізінде 5 млн теңге
несие алып, оған 480 дана ара ұяшығын сатып алған. Олар әр
ұяшықтан шамамен 25-30 келі әсел өнімін алады. Биыл
шаруашылыққа Австрия мен Украина елдерінен асыл тұқымды
карпаттық бал аралары әкелінді. Араның бұл түрлері балды
жақсы жинайды әрі ауа-райына жылдам бейімделеді. Балдың
аққурай және таулы түрлерін өндіретін шаруашылық
өндірілген өнімдерін Қазақстанның солтүстік және орталық
облыстарына және көрші Ресей еліне экспорттаған
Ара шаруашылығы ауылшаруашылығының
дамыған бір саласы болып табылады.
Арадан алынатын өнімдер халық
шаруашылығында кеңінен қолданылып
келеді. Балды тағам ретінде, ара балауызын
кәсіпорын салаларында шикізат ретінде
қолданылуда. Кейінгі жылдары медицина
мен ветеринария тәжірибесінде, сонымен
қоса косметика саласында ара
шаруашылығы өнімдерін пайдалануда
Сондай-ақ, облыста бал ара шаруашылықтарды ғылыми
сүйемелдеумен айналысатын «Оңтүстік-Батыс мал және өсімдік
шаруашылығы ғылыми зерттеу институты» ЖШС-де бал ара
шаруашылығы секторы жұмыс істейді. Ал бал аралар аналығын
қолдан ұрықтандырумен ЖК «Демидов» айналысып келеді. Айта
кетейік, өңірдегі «Облыстық әуесқой омарташылар
қауымдастығына» 250 бал ара өсірушілері мүше. Қауымдастық
төрағасы Төрехан Нармұхамбетов ара өсіріп, омарташылықпен
айналысудың қыр-сырын меңгеру бойынша өзара тәжірибелерімен
бөлісу үшін жергілікті омарташылардың басын қосып тұрады.
Мұндай алқалы басқосулар ара өсірушілерге ғана емес, осы
кәсіппен айналысқысы келетін жандарға да қызықты екені даусыз.
Бұл арқылы «қазақ баласына қол емес» дейтін омарташылық
кәсіпке қазақ жастарының ынта-жігерін тудыруға әбден болады
Омартада ара ұясы, омарташының үйі, әр түрлі
құрылыстар (ара қыстайтын, құралдар қоятын, бал
сақтайтын кәріз, т.б.) көшіп-қонуға арналған
жиналмалы үйшіктер, Омарталық шеберхана, т.б.
болады.
Ара еркін ұшып, бал жинауы үшін 2 км-дей жер керек.
Омартада ара ұялары бір-бірінен 6 м, қатар аралығы 4 м
қашықтықта, жерден 20 – 25 см биіктікте, ішіне жаңбыр суы
құйылмайтындай етіп, сәл еңкейтіліп орналастырылады.
Омартаның санына, көлеміне қарай бригадалар, бөлімдер
құрылады.
Ара шаруашылығы өнімдері
Балды тағам ретінде, ара балауызын кәсіпорын салаларында шикізат ретінде
қолданылуда. Кейінгі жылдары медицина мен ветеринария тәжірибесінде,
сонымен қоса косметика саласында ара шаруашылығы өнімдерін пайдалануда.
Олар: аналық ара сүті, прополис, бал ара уы; Бал бүгінгі таңда жоғарғы тағамдық
өнім ғана емес, сонымен қатар көптеген ауруларда емдік зат болып табылады.
Қазіргі кезде ғылыми зерттеулер ежелгі дәрігерлер мен философтар ұзақ жасау
диетасы ретінде жоғарғы баға берген. *Лабораториялық зерттеулермен
клиникалық бақылаулардың нәтижесінде балдың құрамы өте күрделі екендігі
анықталған. Бүгінгі таңда бал тек қана жоғарғы тағамдық өнім ғана емес сонымен
қатар көптеген ауруларда емдік зат болып табылады. Ара балы табиғаттың
керемет сыйы. Қазіргі кезде ғылыми зерттеулер ежелгі дәрігерлер мен
философтар ұзақ жасау диетасы ретінде жоғарғы баға берген.Лабораториялық
зерттеулер мен клиникалық бақылаулардың нәтижесінде балдың құрамы өте
күрделі екендігін анықтаған. Оның құрамында организмге бағалы жүздеген
компоненттер бар: глюкоза, лебулеза, витаминдер, ферменттер, органикалық
қышқылдар, микроэлементтер, минералдар, горманалды, антибактериалды тағы
басқа заттар. Осы бір пайдалы да дәмді өнімді белгілі жәндіктер бал аралары
өндіреді.
ДАМУ БОЛАШАҒЫ
Нарықтық экономикаға өту үшін ҚР ара шарушылығына ірі
копееративтер қажет. Бұл кооперативтер мына сұрақтарды басты
назарда ұстауы тиіс.
Өндірісті ұйымдастыру, өнім дайындау , қажетті құралдар, ұялар,
дәрі-дәрмектер , балауыз т.б өз дүкендері мен қоймаларда сатуды
реттеу.
Бал, балауыз өнімдерін дайындау, оларды ішкі және сыртқы рынокқа
шығару.
Арашылардың барлық сұрақтары мен мұн-мұқтажын біліп отыратын
нұсқаушы ұстау қажет
Үлгілі оқыту тәжірибелік омарта ұстауды ұйымдастыру
Арашылардың курстарын ашып , биіктілігін арттыру
Кооператив мүшелерінің ара ұяларын кездейсоқ аппаттардан ,
аурудан олімнен т.б сақтандыру жүйесін іске асыру
Қорытынды

Қазіргі уақытта, ара шаруашылығын қайта құру
көзеніне дейінгі пайданы түсіру үшін ара
ұяларының санын 3-4 есеге дейін керек.
Болашақта ара шаруашылығының дамуына
қазір көптеген қолданысқа кірген
биологиялық белсенді тағам түрлері ( юал ,
балауыз, прополис , тозаң , ара сүті, ара уы)
медицинада , талғамды тамақтануда ,
косметикада да қолданылуы оң әсер тигізетіні
сөзсіз.
Қолданылған әдебиеттер тізімі:

1. Қазақ энциклопедиясы I том
2. Жоғарыға көтеріліңіз↑ Семей
мемлекеттік
университеті ,«Өсімдік, балық
және ара шаруашылығы
өнімдерін ветеринариялық
санитариялық сараптау», оқу
әдістемелік кешені, ПОӘК 042-14-
03.01.20.9/032012ж

Ұқсас жұмыстар

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ТЫҢ ЖӘНЕ ТЫҢАЙҒАН ЖЕРЛЕРДІ ИГЕРУ, ОНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ САЛДАРЫ

Ара шаруашылығы

Бәсеке туралы

Ондай ерлік екінің бірінің қолынан келе бермейтін амалды тұңғыш Елбасымыз істеп, барлық елге

Қазақстанныңүшіншіжаңаруындағы цифрлық технология

Цифрлық экономика

Балық өңдеу

ҚР-дағы лизингтік қызмет және оның дамуы

Бірлестіктер экологиясы

Газ өнеркәсібі жайлы

Пәндер