КӘСІПКЕРЛІК КАПИТАЛЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚҰРЫЛУЫ

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
Қазақ технология және бизнес университеті
«Менеджмент және туризм» кафедрасы
«Кәсіпкерлік бизнесті басқару және ұйымдастыру» пәні бойынша
презентация

КӘСІПКЕРЛІК КАПИТАЛЫ ЖӘНЕ
ОНЫҢ ҚҰРЫЛУЫ
Капитал

(нем. Kapіtal, ағылш. Capіtal, лат. Capіtalіs – басты
нәрсе‚ басты мүлік, негізгі қаржы)
табыс әкеле алатын нәрселер. Өндіру‚ қызметтер көрсету
үшін жасаған ресурстар, қосымша құн әкелетін құн;
Табыстың жұмыс істеп тұрған қайнар көзі‚ іске
қосылған өндіріс құрал-жабдығы‚ ақшалай
қаражат‚ зияткерлік меншік

Капитал айналымының жалпы формуласы мынадай:
А-Т-А’; А’=А+DА,
DА – ақша өсімі.
Капиталға беретін екі негізгі анықтама

«Заттық»
50.00
50.00% концепция
% «Монетарлық»
концепция

— капитал деген құрал жабдықтар жиынтығы
(«заттық» концепция);

— Екікапитал деген шаруашылықта
жақ та капитал ақша сомасы пайда
(«монетарлық»
табу үшін
концепция).
қолданылады дейді.
Кәсіпкерлік капиталдың қалыптасу
Іс-әрекеттерінің қандай мерзімінде болмасын,
кәсіпкер инвестициялар жасап отырады,
олардың сипаты мен көздері іс-әрекеттің кезеңіне
тәуелді болады.

Кәсіпкерлік бизнесті ұйымдастыру :

Старттық капитал

Жарғы капитал
ЖАРҒЫ КАПИТАЛЫ
Фирманың негізгі жене айналмалы қаражаттарының қайнар көзі.
Жарғы капиталының көлемі өндіріс процесіне инвестицияланған
ақша қаражаттарының негізгі және айналмалық көлемін
бейнелейді.

Жарғы капиталының қайнар көзі
бюджет қаражаттары 10
ұзақ мерзімді несие
салалық қаржы ресурстары
құрылтайшылардың жарналары
акционерлік капитал
0 2 4 20
6 8 10 12 14
16 18 20
Старттық капитал
Кәсіпкерлік бизнесті ұйымдастырудың бастапқы
кезеңінде капиталдың алғашқы салымын жасау керек.
Старттық капитал деп өндірістің бастапқы кезеңінде
жасалатын капиталдың алғашқы сомасы мен
ағымдағы шығындар сомасының жиынтығы аталады.

Старттық алғашқы капитал кәсіпорның тіркеуге, банкте
есепшот ашуға, ғимарат сатып алуға немесе оны жалға алуға,
жабдықтар, лицензиялар сатып алуға жұмсалады. Ағымдық
шығындарға шикізат пен материалдар, жалдау төлемі,
жалақы, әлеуметтік қорларға аудармалар және т.б. жатады.
Меншікті және несиелік құралдар
объективтік — кәсіпкерліктің ұйымдастыру — құқықтык формасымен,
шаруашылықтың және нарықтың конъюнктурасымен, ұлттық
экономиканың болмысы және дамуымен, мемлекеттік реттеуші
органдарының талаптарымен;
субъективтік — кәсіпкерлік қабілетпен, кәсіпкердің жағдайымен және
оның жеке мүмкіндіктерімен.

Меншікті қаражаттардың Несиелердің қайнар көздері:
қайнар көздеріне мыналар несие мен қарыздар, тұрақты
жатады: негізгі қызметтерден пассивтер және несиелік
түсетін пайда, қаржылық карыздар.
операциялардан түсетін пайда,
жарғылық қор, амортизация
коры және т.б.
Несиелер түрлері
Қысқа мерзімді қарыздар Ұзақ мерзімді қарыздар
Қысқа мерзімді қарыздар Ұзақ мерзімді
жалақы төлеуге, шикізат алуға қаржыландырудың көзіне
немесе дайын тауарларды сату үшін, бөлінбеген пайда, акциялар мен
күнделікгі шығындарды етеуге облигацияларды сату және ұзақ
қодданылады.
мерзімді қарыздар жатады.
Жиі қолданылатындары:
• Коммерциялық несие — бір
кәсіпорын екіншіге береді;
• Қаржы институтгарынан Ұзақ мерзімді заемдар — бір
алынатын несие; жылдан артық пайдаланатын
• Инвесторлардан алынатын қаржылар.
қарыз.
Сырттан қаржыландыру
Несие — бұл қарыз капиталының қозғалу нысаны,
ол қайтарылып беріледі және иесіне пайда әкеледі.
Қарыз капиталының қайнар көздері:
рантьелердің капиталы;
көпшілікгің жинақтары;
бюджеттік қалыстар;
кәсіпорындарының бос капиталы;

тауарлық несие түрінде көшіп отыратын
капитал;
банкнота шығарудан пайда болған капитал.

Несиенің болуы өндіріс процесінің үзілмей жүруіне
«Капиталдар нарығы» түсінігіне анықтама
Өндіріс факторлары нарығында Қаржы нарығында капитал – ақша
капитал – құндық өлшеміндегі капиталы түсініледі.
физикалық капитал түсініледі: Қарыз капиталдарының нарығы ақша
станоктар, машиналар, т.б. нарығына және капиталдар нарығына
Капиталдар нарығының негізгі бөлінеді.
субъектілеріне бизнес және хаусхолд Ақша нарығы мерзімі бір жылға дейінгі
сферасы жатады. банк операцияларын жүргізумен
Физикалық капиталдың фирма байланысты болады. Капиталдар нарығы
меншігіне айналуына, оның уақытша банктің орта мерзімді және ұзақ мерзімді
пайдалануға берілуіне байланысты, операцияларына кызмет етеді.
төлемдер екі түрге бөлінеді: капитал Қаржы нарығының субъектілеріне
қызметтерінің толымсыздығы банктер және олардьң клиенттері (ипотека
(пайдалану бағасы) үшін төлем және нарығындағыдай), қор биржалары жатады,
капиталдық активтер (сатып алусату операциялардың объектілеріне жеке
бағасы) үшін төлем болып белінеді. кәсіпкерлердің және мемлекет
институттарының құнды қағаздары
жатады.
Капиталдар нарығының инструменттері
• статусы (акция, немесе облигация);

• меншік типі (жеке, немесе мемлекеттік);

• іс – әрекет ету мерзімі;

• өтімділік дәрежесі;

• қауіпқатер сипаты (банкроттық немесе
нарықтық) және қауіпқатер дәрежесі (қатерлі, аз
қатерлі, қатерсіз).
Облигация
Ірі корпорациялардың көбі облигация шығарудан косымша қаражаттар табады.
Облигация — бұл құнды қағаз. Ол оның иесінің белгілі көлемде ақша сомасын
кәсшорынға өткізгенін куәлайды. Осы ақша оған белгілі мерзімде қайтарылуы керек
және ол оған жылына бір немесе екі рет процент алуына қүқық береді.
Корпорация үшін облигацияларды сату инвестициялар тартудың қолайлы
формасы:
Бұның себептері:
• Бұнда несие, бірақ қоғамнан алынатын;
• банкі сияқты, облигацияға процент көбінесе жылына екі рет төленеді
(купондық толем);
• ұзақ мерзім, әдетте 10 жыл (кейде 30 жыл) өтеу мерзіміне дейін.
Банкінің несиесінен облигация шығару үнамды, бірақ банкілікпен салыстырғанда
бүның проценті жоғары болуға тиісті, өйткені баскаша болса облигацияны ешкім
сатып алмайды. Корпорациялардың облигациясы, әдетте номиналына сәйкес
сатылатын, борышқорлық қолхат болып табылады.
Акция
Акция — құнды қағаз, ол иесінің ақша сомасын
өткізгенін дәлелдейді және иесіне дивиденд алу құқын
береді және оның иесі сол компанияның басқаруына
қатынасуға қүқық алады.
облигацияны иеленушілер несие беруші болса,
акционерлер меншік иелері болады. акционерлерге
директорларды сайлауға, табыстарды бөлуге қатынасуға
қүқық береді.
Корпорациялардың акция шығару аркылы
каржылануы қаржыланудың ең қымбат түсетін жолы
болып табылады.
Жеткізушілер мен тұтынушылардың
бірбіріне әрекеті
Жеткізушілер мен тұтынушылардың бірбіріне әрекеті көп. Бұлардың
байланыстары қаржы жүйесі, коммерциялық банктер, инвестициялық
қорлар, брокерлік кеңселер т.б. арқылы жұріп отырады. Олар үй
шаруашылықтарының шамалы жинақтарын қаржы құралдардың көп
сомаларына айналдырады және оны капиталды тұтынушылар арасында
орналастырумен айналысады. Капиталды беру нысаны әр түрлі болуы
мүмкін: тікелей жаңадан шығарылған акцияларды жазылғандар
арасында тарату түрінде, немесе, заемдық қарыз, корпорациялардың
облигациясын сатып алу түрінде және фирмаларға тікелей қарыз беру
арқылы. Бұл процесте берілген қаржылар үшін төленетін процент өте
маңызды рөл атқарады.

Ісәрекеттерінің қандай мерзімінде болмасын, кәсіпкер инвестициялар
жасап отырады, олардың сипаты мен көздері ісәрекеттің кезеңіне
тәуелді болады.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1) Мизамбекова Ж.К. Кәсіпкерлік бизнесті басқару және
ұйымдастыру, Оқу құралы – Астана:2016
2) Интернет желісі: kk.m.wikipedia.org
3) «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә.
Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы,
1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том
4) Банк терминдері мен ұғымдарының қазақша-орысша сөздігі. / Ғ.
Сейіткасымов, Б. Бейсенғалиев, Ж. Бекболатұлы — Алматы:
Экономика, 2006. ISBN 9965-783-20-9
5) Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және
саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д.,
профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2006. - 569 б.ISBN
9965-808-89-9

Ұқсас жұмыстар

Шаруашылық серіктестіктерінің, акционерлік қоғамның және мемлекеттік кәсіпорынның құқықтық жағдайы

КƏСІПКЕР

Серіктестік қызметінің тәртібі

КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ҰЙЫМДЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ ФОРМАСЫ

Шаруашылық серіктестік

Серіктестік

Өндірістік кооперативтер

Кәсіпкерліктің пайда болуы және даму эволюциясы

Заңды тұлғаның құрылтай құжаттары

Дара кәсіпкерлік

Пәндер