Экономикадағы мемлекеттік реттеудің методологиясы жөніндегі ұғым және оның элементтері

Презентация қосу

Экономикадағы мемлекеттік
реттеудің методологиясы жөніндегі
ұғым және оның элементтері

Тексерген

Орындаған
Ұдай өндіріс айналымы
Қоғамдық ұдайы өндіріс қоғамдық өндірістің өзінің
қайта жаңаруының үздіксіз ағымындағы процесі болып
табылады, оның нәтежесі – қоғамдық өнім.
Ұдай өндірістің екі типі бар:
1.жай
2.кеңейтілген
Жай ұдайы өндіріс - бұл өндіріс процесінің бұрынғы
ауқымда қайталануы; сондықтанда алынған табыстың
бәрі жеке тұтынуға жұмсалады.
Кенейтілген ұдайы өндіріс - бұл өндіріс процесінің
ұлғайтылған ауқымда қайталануы, өйткені алынған
табыстардың бір бөлігіне қосымша ресурстар сатып
алынады, ал олар пайдалану есебінен өндіріс процесі
ұлғайтылған ауқымда жаңғыртылады.
Қоғамдық өндіріс

Өндірісітік күштер Өндірістік қатынастар:
әлеуметтік –экономикалық
ұйымдық экономикалық
техникалық экономикалық

Жұмыс күші Өндіріс Өндіріс құралдары
технологиясы -еңбек заттары
-еңбек құралдары
Өндіріс тәсілі және оның
құрылымы
Интенсивті Аралас Экстенсивті
Техникамен Өндіріс қуатын Өндіріс қуатын
технологияны пайдаланылатын пайдаланылатын
жетілдіру өндіріс факторлары өндіріс факторлар
нәтежесінде санын ұлғайту және санын көбейту
өндірістік техника мен нәтежесінде ұлғайту
әлеуеті технологияны
ұлғайту. жетілдірунәтежесін
де ұлғайту

Ұдайы өндірістің кеңейтілген типітері
Жиынтық сұраным мен
ұсыным байланысы
Сұранысты тұтынушылар белгілі бір баға бойынша және қандайда уақыт ішінде сатып
алуға дайын тауар саны ретінде анықтауға болады. Қандайда бір тауарға деген сұраныс
көлемі деп жеке адам, адамдар тобы немесе жалпы халық белгілі бір шарттармен
уақытьа сатып алуға келісетін тауардың максимал саны аталады. Осы шарттарға : тауар
бағасы, басқа тауарлар бағасы, ақша табысының шамасы, тұтынушы қалауы мен
болжамдылық беруі, мүлік жинау және басқалар жатады.
Сұраныс көлемінің анықтаушы факторларға тәуелділігі сұраныс қызметі деп
аталады. Сұраныс көлеміне әсер ететін басқа факторларды өзгермейтін шама дап
алсақ тауар бағасы мен оған деген сұраныс шамасы арасындағы тәуелділік
сұраныстың бағадан болатын қызмет түрін қабылдайды.
Нарықта сұранысқа тауардың белгілі бір ұсынысы қарсы тұрады. Ұсыныс өндірушінің
тауар сатуға дайындығы. Ұсыныс көлемі – сатушының немесе сатушылар тобының
белгілі шартпен уақыт бірлігінде сатуға қоятын қандайда бір тауар бірлігінің
максималды саны. Ұсыныс көлемінің анықтайтын факторларға тәуелділігі ұсыныс
қызметі деп аталады.
Экономикалық тұрақтылықты
қамтамасыз ету, ұзақ мерзімді циклдық
және қысқа мерзімді конъюнктуралық
ауытқуларды теңестіру

Шаруашылық
Бәсекелестік қызметті
ортаны қолдау үйлестіру

Әлеуметтік Экономикадағы
тұрақтылықты мемлекеттік
қамтамасыз ету секторды басқару

Халық шаруашылығының
қызмет етуінің шекаралық
жағдайларын қамтамасыз
ету
Мемлекет
экономикаға әсер ету
әдістері

Тікелей әсер ету әдісі
Жанама әсер ету әдісі
әкімшілік және
тек қана экономикалық
экономикалық әсер ету
құралдармен іске
құралдарымен жүзеге
асырылады.
асырылады.
Экономиканы реттеудің әкімшілік
құралдарының ерекшелігі:
оларды іске асыру үшін қосымша материалдық
ынталандыру жасаумен байланысты емес;
мемлекеттік биліктің күші мен беделіне
негізделеді;
тыйым салу, рұқсат беру және мәжбүрлеу
шараларын қолданады (квота беру, лицензиялау,
жекешелендіру ережелерін бекіту т.б.)
мемлекеттік меншікті, экономиканың
мемлекеттік секторының кәсіпорындарын
басқаруды ұйымдастырады.
Маңызды экономикалық әдістер
1. Мемлекеттік экономикалық болжау экономикадағы шынайы
жағдайды, қажетті мұқтаждықтар және барлық факторлар мен
ресурстарды пайдалану мүмкіндіктерін талдау нәтижелеріне негізделген,
экономикада не болуы мүмкіндігі туралы ақпарат алуға мүмкіндік береді.
2. Мемлекеттік экономикалық бағдарламалау экономиканы мемлекеттік
реттеудің жоғары формасы. Әлеуметтік-экономикалық бағдарламалар
экономикалық болжауға сүйене отырып экономиканы мемлекеттік
реттеудің барлық элементтерін пайдаланады және мақсатты бағыты бар.
Экономикалық бағдарламалар даму мақсаттарын жасап қана қоймайды,
сонымен бірге осы мақсаттарға жетудің материалдық, қаржылық
құралдарын анықтайды.
3. Мемлекеттік бюджет. заңмен бекітілген, белгілі уақытқа мемлекеттік
табыстар мен шығыстарды бөлістіру. Мемлекеттік бюджет - ұлттық
табысты қайта бөлу көмегімен жинақталған және мемлекет өз
функцияларын жүзеге асыру үшін шығындайтын орталықтандырылған
ақша қоры. негізгі қаржы операциялары – шығындар, әр түрлі табыстар,
мемлекеттік займдар бір-бірімен байланыста болады.
Бюджетті жасау және пайдалану
Бюджетті жасау
Бюджетті жасау ХХ ғасырдың басында дамыған
мемлекеттер жасаған белгілі бір принциптерді сақтауға
негізделген.
1. Біртұтастық принципі – бюджетте мемлекеттің
барлық табыстары мен шығыстарының берілуі. Мемлекетте
біртұтас бюджет жүйесі, қаржы құжаттары мен бюджет
классификациясы бірдей болуы қажет.
2. Толықтық принципі бюджеттің әр статьясы
бойынша барлық шығындар мен барлық түсімдер көрсетілуі
керектігін білдіреді.
3. Шынайылық принципі мемлекеттің табыстары мен
шығыстарының шынайы бейнеленуін болжайды.
4. Ашықтық принципі – бұл халыққа негізгі шығындар
мен табыс көздері туралы міндетті түрде ақпарат беру.
Бюджет жүйесінің
функциялары
фискальдық
функция
мемлекеттің әлеуметтік
жұмыс жасауы функция
үшін оның мемлекеттік
меншікті бюджетті ұлттық
қаржылары табысты қайта
болмаған экономикалық бөлу үшін
жағдайда қаржы реттеу пайдалануды
базасын құруды функциясы – бұл білдіреді
білдіреді экономикалық
саясатты жүргізу
үшін мемлекеттің
салықты
пайдалануы
(бюджет
табысының
негізгі көзі)
ЭМР-дің формалары мен әдістері
Формалар мен әдістер

Тікелей Жанама
Әкімшілік Экономикалық
-Заң актілері, нормативтік - Мемлекеттік экономикалық
құжаттар,ережелерді қабылдау болжау
-Мемлекеттік меншікті басқару, - Индикативтік жоспарлау
оның ішінде: мемлекеттік - Мақсатты жоспарлау
сектордың кәсіпорындарын - Салық жүйесін реттеу
басқару; мемлекеттік тапсырыс; - Несие-ақша құралдары
мемлекеттік инвестиция; - Валюталық құралдар
мемлкеттік несие; субсидиялар; - Әлеуметтік саясат
лицензиялау және квота беру; - Сыртқы экономикалық әсер
санкциялар пайдалану; қоршаған ету формалары
ортаны қорғау.
Салық
Салық салудың басқару әдістері мен ұйымдастыру-
құқықтық нормаларының жиынтығы салық механизмін
құрайды. Мемлекет салық механизміне әр мемлекетте
болатын салық заңдылықтары арқылы заңды форма береді.
Салық жүйесінің негізгі элементтері салық түрлері және
оларды есептеу әдістері – салық ставкасы мен салық базасы
болып табылады. Салықтың түрлері:
1. Корпоративтік табыс салығы
2. Жеке табыс салығы
3. Қосымша құн салығы
4. Акциздер
5. Жер қойнауын пайдаланушылардың салығы мен арнайы төлемдері
6. Әлеуметтік салық
7. Жер салығы
8. Транспорт құралдарына салынатын салық
9. Мүлік салығы
10. Экспортқа рента салығы
11. Пайдалы қазбаларды өндіру салығын
12. Ойын бизнесі салығы

Ұқсас жұмыстар

Экономиканы мемлекеттік реттеудің обьективті қажеттілігі

Тиісті реттеу практикасы

Ақша және несие

Шетелдік инвестицияларды тарту әдістері Шетелдік инвестицияларды шектеу әдістері

Макроэкономикалық көрсеткіштер

Еттің қай мал түріне жататынын

Ұлттық экономика

Халықаралық валюта жүйесі

ҚАРЖЫ-ҚҰҚЫҚТЫҚ КАТЕГОРИЯ РЕТІНДЕГІ САЛЫҚ

Қазақстан Республикасының Техникалық реттеу туралы заңы

Пәндер