Табиғи ресурстар түрлерін тиімді қорғау шаралары. ҚР-ның табиғи және қазба байлықтары мен мәселелері

Презентация қосу

Табиғи ресурстар
түрлерін тиімді қорғау
шаралары.
ҚР-ның табиғи және
қазба байлықтары мен
Орындаған:Ақылбекова А.Б.
мәселелері Абдрашова А.
Куандықов К
Теменов А
Табиғи ресурстар
Қоғамның материалдық, мәдени
тағы да басқа мұқтаждығын
қанағаттандыру үшін қазіргі
кезеңде немесе болашақта
қолданылатын табиғи ортаның
компоненттері мен табиғи
құбылыстары табиғи ресурстар
деп аталады
Оларға атмосфералық ауа, су,
топырақ, кен байлықтары, күн
радиациясы, ауа райы, өсімдіктер
Шығу тегіне қарай
жіктелуі
Биологиялық ресурстар – құрлық және судағы
барлық тірі ағзалар, жануарлар, өсімдіктер,
микроорганизмдер (сонымен қатар, теңіз бен мұхит
микрофлорасы). Жеке аймақтардың, қорықтардың
жабық экожүйесі рекреациялық зоналар.
Минералды ресурстар –тау кені, гранит, кварц кен
орындары,құм. Литосфера құрамындағы адам
шикізат және энергия көзі ретінде қолданатын
барлық элементтер.
Энергетикалық табиғи ресурстар – су энергиясы,
күн сәулесі,жел энергиясы, жер қойнауының жылу
энергиясы сынды физикалық процестер, сондай-ақ
атомдық және минералды энергия көздері.
Адамның қолдану тәсіліне қарай
жіктелуі
Жер ресурстары –Игерілген немесе болашақта игерілетін
жерлер. Қалалардың, транспорт байланыстарының, өнеркәсіп
орындарының территориялары
Орман шаруашылығы ресурстары –ормандар және ағаш
отырғызу жоспарланған территориялар. Орман
шаруашылығы – бір мезгілде адам қажетіне жарайтын ағаш
өнімдері көзі, әрі биосфераның экологиялық теңдігін сақтау
әдісі .
Су ресурстары – су қоймаларындағы және жерасты сулары.
Бұл қатарға тұщы сумен қатар теңіз, мұхит сулары да кіреді
Жануарлар әлемі ресурстары – балықтар және құрлық
жануарлары. Бұл ресурстарды адамның қолдануы
биосфераның экологиялық теңдігін бұзбауы шарт.
Пайдалы қазбалар – жер қыртысындағы адам шикізат және
энергия көзі ретінде қолданатын барлық элементтер. Табиғи
ресурстар Департаменті табиғи ресурстардың осы класын
тиімді пайдалануды бақылауға алған.
Қалпына келуіне байланысты
жіктелуі
Пайдалы
қазбала
р

Сарқылаты Сарқылмай
н тын

су энергиясы,
күн сәулесі
Қалпына Қалпына энергиясы,
келетін келмейтін жел энергиясы,
геотермалді
энергия

Өсімдіктер
мен Пайдалы
жануарлар қазбалар,
әлемі, су, мұнай газ
ауа, т.б
топырақ.
Табиғи қорларды пайдаланудың
жалпы инженерлік шаралары
1. Қоршаған ортаны жүйелі түрде пайдалану және сақтау.
Қоршаған ортаға зиян келтірмеу үшін, оларды жан-жақты
талдап, жүйелі түрде іске асыру қажет.
2. Биосфераны оптимизациялау.
3. Табиғатты пайдалануды оптимизациялау. Өнеркәсіп
салалары мен шаруашылыққа шикізат өнімдерін жоспарлы
түрде, белгілі мақсат үшін мемлекеттік дәрежеде шешу
жолдары.
4. Шикізат өндіру қарқынынан алынатын өнім қарқынының
өсуі.
5. Жаратылыс дүниелері мен техника үндестігі. Табиғат-
техникалық жүйелер немесе геотехникалық жүйелер
құруы.
6. Өндірісті шоғырландыру.
7. Өндірісті экологиялық қауіпсіздендіру-қалдықсыз
экологияны пайдалану жатады.
Табиғатты қорғаудың келесі
аспектілерін бөлуге болады
Экономикалық аспектісі – адамдар экономикасындағы табиғи
ресурстардың үлкен роль атқаратындығымен анықталады.
Сауықтыру-гигиеналық аспектісі – ірі индустриалды аудан
аймақтарындағы табиғаттың жедел өзгеруі, судың, ауаның және
топырақтың өнеркәсіптік қалдықтармен және шығарылымдармен
ластануы, жер шарының кейбір аудандарында ядерлік және сутектік
қарулардың сынақтары нәтижесінде адам денсаулығына, тіпті
халықтың біршама бөлігінің тұқым қуалаушылығына қауіп төнеді.
Тәрбиелік аспектісі – табиғатқа деген сүйіспеншілік, оған ұқыпты
қатынас дағдылары, тірі тіршілік иелеріне қамқорлық, патриотизм,
мінез-құлықтың жағымды жақтарын қалыптастырады.
Эстетикалық аспектісі – адамның эстетикалық қажеттілігін
қанағаттандыра алатын табиғи кешендерді күту және сақтау.
Ғылыми-танымдық аспектісі – Табиғаттың дамуын танып білу
үшін, болашақта оны бөлшекті түрде зерттеу үшін организмдердің
барлық түрлерін, табиғатқа тән учаскелерді және оның жеке
туындыларын сақтау
Қазақстанның пайдалы
қазбалары

• Д.И.Менделеев кестесіндегі 99 элемент
кездеседі.
• 70 элементтің мол қоры барланған
• Оның 60-тан астам өңдіріледі
• 6 мыңға жуық кен орындары ашылған
« Қазақстан Республикасы дүниежүзілік экономикада »
« Қазақстан Республикасындағы пайдалы
қазбалардың қоры »

Пайдалы қазбалар Қоры

Тас көмір 176,6 млрд.т.

Мұнай 2,8 млрд.т.

Газ 1,7 трл.т.

Темір 17 млрд.т.

Марганец 600 млн.т.

Хромит 460 млн.т.

Фосфорит 4 млрд.т.
Қазақстанның пайдалы
қазбаларының орналасуы
Жанатын Кенді Кенсіз
пайдалы пайдалы пайдалы
қазбалар қазбалар қазбалар

Темір
Қашар,Соколов,Сарыбай,Лисаков,Ке
нтөбе,Аят,Қаратас,Атансор
Мұнай және газ Марганец Атасу, Жезді, Сарыарқа, Асбест Жітіқара,
Ұлытау, Қаратау, Маңғыстау Жезқазған,Бөгетсай,Хантау,
Доссор,Жем, Хром Мұғалжар, Хромтау, Шығыс Шу-Іле тауларында.
Мақат,Өзен, Жетібай, Қазақстан облысы,
Қаражамбас, Никель Кемпірсай, Аққара, Ақтау, Фосфорит Қаратау,
Қаламқас, Никельтау, Мұғалжар тауы Шолақтау,Ақсай,Жаңатас,
Алюминий Торғай маңында, Ақтөбе
Қарашығанақ,Теңіз,Ке Амангельды торабы,Сарыарқаның
ңқияқ,Жаңажол. солт.шығысы Тұз Каспий маңы
Көмір Мыс ойпатындағы тұзды
Жезқазған,Қоңырат,Бозшакөл,Саяқ көлдер.Батыс-Сібір жазығы
Қарағанды, Екібастұз, Алтын Қалба ж.., Орталық Қазақстан,
Құрылыс материалдары
Майкүбі, Торғайда, Степняк, Ақсу, Майқайын,
Шығыс Қазақстан облысы.
Обаған Полиметаллдар Риддер, Зырян,
Текелі, Мырғалымсай, Ащысай Оңтүстік Қазақстан облысы
Сирек металдар Орталық Қазақстан,
Жоңғар Алатауы, Алтайда
Қазақстанда көмір қоры мол.Мұнда 10 алабы,300 кенорны бар.Ғалымдардың жобалауы бойынша еліміздегі көмір қоры 248 жылға жетеді.
Газ мен мұнай мол қоры Атырау,Маңғыстау,Қызылорда,Ақтөбе
және Батыс Қазақстан облысындарда шоғырланған.Қазір
Қазақстанда 14 алап,207 кен орны бар.
Біздің еліміздегі кокстелетін көмір қоры әлі де 600 жылға,ал темір кені /8/-
800 жылға жетеді.1995 ж үкімет комбинатты шет елдік компанияның
басқаруына берді.Осылайша ол Лакшми Митталдың “Болат
империясының”құрамына енді.
Ауыр металдардың адам
ағзасына кері әсері
Адам денсаулығына ғана емес, барлық
тірі ағзалардың тіршілігіне қауір
төндіретін ең зиянды Жер
биосферасының ластануының бірі ауыр
металлдармен ластану
Барий, висмут, кадмий, марганец, мыс,
сынап, қорғасын, күміс, таллий, хром,
цинктің қосылыстары және кейбір
бейметалдардың қосылыстары(мышьяк,
сурьма) «улы металлдар» болып
табылады.
Металлдар Адам денсаулығына әсері

Кадмий «Итаи-итаи» ауруына (сүйектің сынғыштығы), бүйрек пен
бауыр ауруына шалдықтырады

Сынап Бүйрек пен бауырдың, мидың, жүйке жүйесінің
ауруларына себеп болады. Минамата ауруын
тудырады
Қорғасын Жүйке жүйесіне, бүйрек қызметінің бұзылуына,
анемияға, сатурнизм ауруына душар етеді.
Ашушаңдыққа себеп болады
Мышьяк Оттегімен қосылып улы мышьяк ангидридін түзеді.
Көп болған жағдйда метаболизмнің бұзылуына,
жүйке ауруларына және буындардың
парализденуіне әкеледі.
Таллий Иммундық жүйені әлсіретіп, шаштың түсуіне
әкеледі. Нефропатия, гастроэнтерит ауруларына
себеп болады. Өлімге әкелуі де мүмкін.
Мыс Адамның өсуін тежеп, гемоглобин мөлшерін
төмендетеді. Бүйрек, бауыр, ми жұмысына кері
әсер етеді.
Сурьма Мышьякпен салыстырғанда қауіптілігі төмен. Улану
кезінде қаңқада, бүйректе, көкбауырда жиналады.

Ұқсас жұмыстар

Ресурстардың жіктелуі туралы

Сарқылатын ресурстар

Экологиялық құқық туралы

Экологиялық заңдарды бұзғаны үшін құқықтық жауапкершілік

Экологиялық құқық бұзушылықтың түрлері

Табиғи ресурстар мониторингі

Мемлекеттік корықтың аймақтар

Биологиялық ресурстар және оларды тиімді пайдалану мәселері

Энергетикалық ресурстар

Ресурстардың жіктелуі

Пәндер