Антибиотиктер. Медицинадағы маңызы

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН
РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
www.thmemgallery.com
МЕМЛЕКЕТТІК
ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ФАРМАЦЕВТИКА
МИНИСТРЛІГІ АКАДЕМИЯСЫ

Фармакогнозия және химия кафедрасы

ПРЕЗЕНТАЦИЯ
Тақырыбы: Антибиотиктер. Медицинадағы маңызы

Орындаған:Абдиева Ю.
Тобы: 102 Б ЖМ
Қабылдаған: Өмірқулов А.Ш.

Шымкент-2017 Company Logo
Жоспары:
www.thmemgallery.com

Антибиотиктер туралы түсінік.

Антибиотиктердің ашылу тарихы.

Антибиотиктердің жіктелуі.

Қазіргі кезде кең қолданылатын
антибиотиктер.

Антибиотиктердің қолданылуы мен
Жанама әсерлері.

Company Logo
Кіріспе

Антибиотиктер (грекше anti-қарсы, bios-өмір)-
химиялық құрылыстарына орай әр түрлі күрделі
органикалық қоспаларға жатады. Антибиотиктер
микробтарға, вирустарға, саңырауқұлақтарға,
протозойларға қарсы әсері жақсы білінген
биологиялық белсенді заттар. Биологиялық жағынан
қарасақ, антибиотиктер биологиялық эволюция
үрдістерінің нәтижесінде синтезделген
микроорганизмдердің, өсімдіктердің және
жануарлардың ерекше өнімдері.
Антибиотиктер дегеніміз – биологиялық қоспалар. Олар тірі
клеткалардан алынады және аз мөлшерде байытылғанның
өзінде оған сезімтал микроорганизмдерді толық жойып жібере
алады немесе өрбуін бәсеңдетеді.
Антибиотиктер микробтар дүниесіндегі олардың бір тобының
екінші бір тобына қарама – қарсылық әрекетіне негізделген.
www.thmemgallery.com

Антибиотиктер микробтар мен кейбір қатерлі ісікке әсер етіп,
олардың дамуын тежейді немесе жойып жібереді.
Антибиотиктердің пайда болуы микробтар дүниесінде кездесетін
бір-біріне қарама-қарсылық әрекетіне негізделген.
Антибиотиктер туралы ғылымның негізін қалап, алғаш
көгерткіш саңырауқұлақтан пенициллин алған (1929) ағылшын
ғалымы А.Флеминг болды.
Антибиотиктердің бірнеше жүздеген түрі бар, бірақ олардың
бәрі бірдей медицинада қолданыла бермейді. Антибиотиктер
шығу тегі, химиялық құрамы, микробтарға әсер ету механизмі
тағы басқа қасиеттері бойынша жіктеледі. Антибиотиктерді
ретсіз қолданудың әр түрлі салдары болуы мүмкін. Мыс., денеге
бөртпе шығып, қышыма пайда болады, кейде естен тануға әкеп
соғады.
Company Logo
Жіктелуі және әсер ету механизмі:
Антибиотиктерді олардың продуценттері –
бактериялар, актиномицеттер, саңырау құлақтар
бойынша жіктеген, топтастырған.
• Бактерияларға қарсыларына: пенициллин,
эритромицин, олеандомицин, карбомицин,
тетрациклин, неомицин, стрептомицин,
1. полимиксин, грамицитин және басқалар;

• Саңырауқұлақтануға қарсы: антибиотиктер
тобына жататын нистатин, гризеосульфин,
леворин, кандицитин және “В” амфотерициндер
2. кіреді.

• Қатерлі ісік ауруларына қарсы: антибитиктер
болып актиномицин және “С” митомицині
3. есептеледі.
Тарихы
www.thmemgallery.com

Антибиотик» термині (anti – қарсы,
bios - өмір) 1944 жылы стрептомицин
Stp.griseus продуцетін ашқан З.
Ваксман енгізген болатын.

Антибиотик

Company Logo
Антибиотикалық заттарды
қолдану өте ертеде басталған.
Осыдан 3500 жыл бұрын
Қытайда көгерген ірімшік,
кейіннен көгерген нан іріңді
жараларды емдеу үшін
қолданылғаны туралы деректер
бар. Антибиотиктердің
ашылуына жуықтап келген орыс
ғалымы А.Г.Полотебнов. Ол 1872
жылы пенициллиум
саңырауқұлағының спорының
көгінен дайындалған ұнтақпен
іріңді жараны емдегені туралы
хабарлаған.
www.thmemgallery.com

Бірақ, антибиотик эрасы және
антибиотикотерапия А.А.Флемингтің
есімімен байланысты. Ол 1929 жылы
пенициллиум көгінен алынған микробтарға
қарсы әсер ететін зат туралы хабарлады.
А.Флемингтің пенициллинді ашқаны - өте
маңызды және шұғыл бетбұрысты жағдай
болды, бірақ пенциллинді таза түрінде
шығару технологиясы әлі көпке дейін жете
зерттелді. Тек 1939 жылы Оксфорд
университетінің мамандары /Г.У.Флори және
Э.Б.Чейн басшылығымен/ пенциллинді
бөліп тазарту әдісін ұсыныс етті. Ал
Ресейде таза пенициллинді 1942 жылы
З.В.Ермольева және Т.Балезина алды.

Company Logo
Антибиотиктерді көптеген актиномицеттер, бактериялар
және саңырауқұлактар да бөледі.
Антибиотиктердің микробтардың тіршілігін
тежейтін әрекеті бар. Бұл жағдайда олар бактериостатикалық
әсер етеді, кейде антибиотиктер микробтарды жойып жібереді,
оны бактерицидті әсер деп атайды.
Антибиотиктердің классификациясын беру үшін
олардың 4 қасиеттеріне сүйенген жөн:

1. Химиялық құрылыстарына;
2. Шығу тегіне;
3. Әсер ету бағытына;
4. Әсер ету механизміне.
Химиялық құрылыстары бойынша оларды 6 топқа
бөлуге болады:

1. Гетероциклді құрылысы бар антибиотиктер.
Өкілдері- пенициллиндер мен цефалоспориндер;
2. Алициклді құрылысы бар антибиотиктер. Өкілдері – тетрациклиндер;
3. Гликозидтер мен аминогликозидтер. Бұл топқа гликозидтер,
аминогликозидтер, макролидтер, полиендер және анзамициндер жатады;
4. Ароматты қатардағы антибиотиктер. Өкілдері- левомицетин;
5. Антибиотиктер-полипептидтер. Өкілдері- полимиксин, грамицидин
және т.б.;
6. Әр түрлі топтың өкілдері. Бұл топқа ісіктерге қарсы антибиотиктер
жатады.
Шығу тектеріне қарай 4 топқа бөлінеді:

1.Саңырауқұлақтардың туындылары. Сәулелі
саңырауқұлақтардан- пенициллиндер, цефалоспориндер;
актиномицеттерден-аминогликозидтер;
стрептомицеттерден- тетрациклиндер, макролидтер,
стрептомицин, полиендер;
2.Бактериялардан алынатын антибиотиктер-
полипептидтер;
3.Өсімдіктерден алынатын антибиотиктер- аренарин,
иманин, хинин, сальвин және т.б.;
4.Жануарлардың тіндерінен алынатын антибиотиктер-
экмолин, интерферон, әр түрлі сұйықтар, лизоцим.
Әсер ету бағыттарына қарай:

1. Микробтарға әсер ететін антибиотиктер;
2. Микоздарға қарсы әсер ететін антибиотиктер;
3. Ісіктерге қарсы белсенді антибиотиктер;
4. Тоғышарларға қарсы әсер ететін
антибиотиктер.
Биохимиялық әсерлерінің механизмдеріне байланысты
антибиотиктерді 6 топқа бөледі:

1. Микроорганизмдердің торшалар қабырғаларының
өткізгіштігін тежейтін антибиотиктер- пенициллиндер,
цефалоспориндер;
2. Белоктың синтезін тежейтін антибиотиктер-
тетрациклиндер, аминогликозидтер және макролидтер;
3. РНК-ның синтезін тежейтін антибиотиктер-
рифампицин, оливомицин;
4. ДНК-ның синтезін тежейтін антибиотиктер-
рубомицин;
5. Мембрана белсенді антибиотиктер- нистатин,
полимиксин;
6. Дем алу процесін тежейтін антибиотиктер- патулин.
Сонымен қатар, кең және тар спектрлі
антибиотиктер болып бөлінеді. Тар
спектрлі антибиотиктер тек грамм оң
микроорганизмдерге ғана, ал кең спектрлі
антибиотиктер грамм оң және грамм
теріс микроорганизмдерге әсер етеді.
Антибиотиктердің терапевтік профилактикалық
тиімділігі олардың төмендегідей қасеиттеріне
байланысты:
1. Микроорганизмдерге таңдамалы түрде әсер етуі;
2. Токсиндерді бейтараптауы;
3. Аз дозасының өзінің тиімділігі;
4. Тиімділігінің жылдам білінуі;
5. Белсенділігінің макроорганизмнің тіндері мен
сұйықтарында сақталуы;
6. Макроорганизмге улылығының төмендігі;
7. Организмнің қорғаныс күшін белсендендіруі;
8. Топтап емдеу әдісімен қолданудың мүмкіншілігі.
Қазіргі кезде қолданылып жүрген
антибиотиктердің маңыздылары:
1. Пенициллин — пенициллум зең
саңырауқұлағынан алынған. Ол көптеген
стрептококкаларға, стафилаккоккаларға күшті әсер
етеді. Таяқша тәрізді микробтар мүның әсеріне
төзімді келеді. Оны қазір медицинада,
ветеринарияда кеңінен қолданады.
2. Стрептомицин — актиномицеттен алынады. Ол
туберкулез таяқшасының тіршілігін тежейді.
Бруцеллез және ішек ауруларын емдеуге
қолданылады.
www.thmemgallery.com

Грамицидин — топырақта кездесетін бациллус
бревис деп аталатын таяқша бактериядан бөлінген.
Жануарлардың бірқатар ауруларына қарсы
қолданылады.
Биомицин — актиномицеттің бір түрінен алынған.
Бұл да жануарлар мен адамдар ауруын емдеуге
қолданылады. Соңғы жылдары мал мен адам
ауруларына қарсы қолданылатын басқа да біраз
антибиотиктер табылды және олар жан-жақты
зерттелуде.

Company Logo
www.thmemgallery.com

Әр топ антибиотиктердің өзінің микробтарға қарсы спектрі
бар. Спектрдің кеңділігі антибиотик молекуласының
химиялық құрылысына және патогендік агенттің
биологиялық ерекшеліктеріне байланысты.

Company Logo
Антибиотиктерді қолданғанда олардың жанама әсерлерін де ескеріп
отыру қажет: аллергия, дисбактериоз, нефротоксикалық,
гепатотоксикалық және басқа да құбылыстардың байқалуы. Оларға
үйреншікті микроорганизмдердің штаммдарының пайда болуы да
мүмкін
Табиғи антибиотиктер және олардың жартылай
синтетикалық аналогтары келесі топтарға
бөлінеді:

1. Алициклді құрылысты антибиотиктер ( тетрациклиндер
тобы, олардың синтетикалық аналогтары, т.б;)
2. Ароматты қатардағы антибиотиктер (левомицетин
топтары)
3. Гетероциклді құрылысты антибиотиктер (пенициллиндер,
олардың синтетикалық аналогтары, цефалоспориндер)
4. Антибиотик гликозидтер; стрептомициндер;
антибиотик-аминогликозидтер (канамициндер,
неомициндер, гентамициндер, мономициндер)
5. Қатерлі ісікке қарсы антибиотиктер ауреол қышқыл
туындылары, антрациклиндер, хинолин-5,8-дион
туындылары және актиномициндер,
6. Антибиотик полипептидтер (грамициндер, полмиксиндер;)
Пенициллин
Толық атауы бензилпенициллин

Зең саңырауқұлағынан пенициллин антибиотигі алынады.

Түрлі микробтарға қарсы, іріңді жараны, өкпе қабынуын,
баспа, соз және басқа ауруларды емдеуге қолданылатын
антибиотик. Ол ең әсерлі антибиотиктердің бірі.
Пенициллин көптеген іріңді бактерияларды қоса алғанда,
бактериялардың көптеген түрін жояды.
МФ Х бойынша сандық мөлшерін анықтау
екі кезеңнен тұрады:
пенициллиндер суммасын анықтау;
препарттардың мөлшерін анықтау;

Пенициллиндер суммасын анықтау иодометрия әдісімен
жүргізіледі.
Әдіс пенициллиннің инактивация өнімі (1н натрий
гидроксидімен бөлме температурасында) –пеницилоин
қышқылының натрий тұзының цодпен тотығуына
негізделген.
Соңғы кезде антибиоиктердің сандық
мөлшерін физико-химиялық әдістермен
анықтау кең таралған, әсіресе
фотоколориметрия және
спектрофотометрия әдістері.
Антибиотиктердің биологиялық белсенділігі
ӘБ арқылы анықталады.
ӘБ деп белгілі қоректік ортада тест-
организмнің стандарты штаммаларының
өсуін тежейтін антибиотиктердің ең аз
мөлшерін атайды.
Қазір пенициллиннің түрі көп (экмоновоциллин, новоциллин).
Ал феноксиметил пенициллинді ішуге болады. Пенициллиннің
құрғақ түрін жараға себеді, ал ерітіндісімен жараны жуып
емдейді.
Кейбір адамдарда пенициллин аллергиялық
реакция туғызады. Қызыл таңдақтар
немесе қызыл бөрітпелер шығып, қышуы
аллергиялық реакциялардың жеңіл түріне
жатады.
Пенициллинді қабылдай алмайтын адамдар
таблетка түріндегі тетрациклинмен
немесе эритромицинмен емделуіне болады.
Пенициллинді егу оны таблетка түрінде
қабылдаудан көрі қауіптірек. Пенициллинді
ушыққан және аса қауіпті жұқпалы аурулар
кезінде ғана шанышу керек.

Кейде пенициллин өзі бұрын жойып келген инфекцияларға
қарсы әсер ете алмайтын болып қалады. Бұл
бактериялардың пенициллинге берілмеу қасиеті
қалыптасуынан болады, бұдан әрі пенициллин бұл
бактерияларды жоя алмайды.
Қорытынды
www.thmemgallery.com

Медик ғалымдар жаңа антибиотиктер табудың уақыт өткен сайын қиындап
бара жатқанын айтады.
Көп антибиотиктерге бой бермей бара жатқан бактериялардың адамзатқа
төндіріп отырған қаупі жаһандық жылыну немесе басқа да апаттардан кем
емес дейді ғалымдар. Олардың айтуынша, кейбір аурулардың бактериясына
тіпті ең мықты деп саналатын антибиотиктердің де шамасы келмей бара
жатқан көрінеді. Медицина саласындағы эксперттер мұның жаһандық
жылынудан да қауіпті екенін айтып дабыл қағуда. Көп ұзамай бұрыннан
жасалып жүрген қарапайым операцияның өзі адам өміріне аса қауіпті нәрсеге
айналуы мүмкін.
Антибиотиктер жұқпалы ауруларды, іріңдеген жараларды, өкпенің қабынуы,
көптеген асқорыту жүйесінің ауруларын емдеуге пайдаланады. Бірақ
микроскопиялық саңырауқұлақтар тудыратын ауруларға антибиотиктер
әлсіз болып шықты. Ғалымдардың іздестіру нәтижесінде табылған туынды
заттар белгіленді. Бұл заттардың кандидамикоз, дерматит, бұзаутаз т.б.
ауруларына өте жақсы емдік әсері бар.
Company Logo
Пайдаланылған әдебиеттер:
www.thmemgallery.com

1. А.П.Арзамасцев. Фармацевтическая химия: учебное пособие, 3-е
изд., испр.-М.:ГЭОТАР-Медиа, 2006.-640 с.
2. Анализ лекарственных смесей /А.П. Арзамасцев, В.М.
Печенников, Г.М. Родионова и др. – М.: Компания Спутник +,
2000.-275 с.
3. Беликов В.Г. Фармацевтическая химия. В 2-х ч: учебное пособие,
4-е изд., перераб. и доп.-М.: МЕДпресс-информ. 2007.-624с.
4. Руководство к лабораторным занятиям по фармацевтической
химии: Э.Н. Аксенова, О.П. Андрианова, А.П. Арзамасцев и др.-
М.: Медицина, 2001.- 384 с.
5. Государственная фармакопея Республики Казахстан
6. Арыстанова Т.А.Ордабаева С.К. Стандартизация лекарственных
средств. Учебное пособие. – Алматы, 2002.- 98с.

Company Logo
Thank You !
www.themegallery.com

LOGO

Ұқсас жұмыстар

Биотехнологиялық қан препараттары

Медицинадағы биотехнология

Буферлі жүйелер мен ерітінділер туралы түсінік

Медицина социологиясы

Электрофизиологиялық сигналдарды өңдеу әдістері

Тотығу - Тотықсыздану реакцияларына анықтама

Антибиотиктер өндірушілер

Ақпаратты технологиямен байланысқан медицина. Центрифуга

ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МЕДИЦИНА МИНИСТРЛІГІ АКАДЕМИЯСЫ

Биотехнологияда қолданылатын микроорганизмдер

Пәндер