Стероидті гормондардың синтезі және олардың міндеттері. Менструальді фазалар бойынша эстрогендер мен прогестиндер қарым-қатынасы

Презентация қосу

Семей қаласының Мемлекеттік Медицина Университеті
Биохимия және химиялық пәндер кафедрасы

СӨЖ
Тақырыбы: Стероидті гормондардың синтезі және
олардың міндеттері. Менструальді фазалар бойынша
эстрогендер мен прогестиндер қарым-қатынасы.

Орындаған: Өмірәлинова Ә.
231-ЖМФ
Тексерген: Омарова А.Ш.

Семей-2016ж.
Жоспар
І.Кіріспе бөлім
ІІ.Негізгі бөлім
2.1 Стероидті гомондардың биосинтезі және
міндеттері
2.2 Менструальды фазадағы гормондар қарым-қатынасы.
2.3 Патология жағдайындағы гормондар қарым-
қатынасы
ІІІ.Қорытынды бөлім
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
І.Кіріспе бөлім

Стероидті гормондар – адамдар мен жануарлардың
тіршілік әрекеттерін реттейтін белсенді заттардың тобы.
Стероидті гормондарға: бүйрек үсті безінің
минералкортикоидтар мен глюкокортикоидтар,эстроген мен
прогестерон жатады.
Бұл гормондар кортикостероидтар,андрогендер мен
экстрогендер арнайы белоктармен,негізінен глобулиндермен
қанда тасымалданады.
ІІ.Негізгі бөлім
Стероидті гормондардың биосинтезі.

Стероидты гормондар холестиреннен синтезделеді,ол холестерин
стероидогенді клеткаларға қаннан келіп түседі немесе ацетил КоА-
дан синтезделеді.
Стероидогенді клеткаларда холестерин май қышқылдармен
қосылып, эфир түрінде цитозольдің липидті тамшыларында
жинақталады да, ары қарай холестеразаның әсерінен
мобилизацияланып, митохондрияға түседі.
Митохондриялардың ішкі мембраларында холестериннің бүйірлі
тізбегі қысқарады да,НАДФН2 мен оттегінің қатысуымен
адренодоксин мен цитохром Р450 ферменттерінің әсерінен
прегненолонға гидроксильденеді.
Прегненолон митохондриялардан шығарылып,микросомаларда
прогестерон синтезделеді.
Глюкокортикостероидтардың биологиялық
мәні:

• Белокты, амин қышқылды және көмірсулы алмасуды реттейді.
• Клетка-нысаналардың цитозольды рецепторларымен байланысып,
клетканың әрбір түріне тән заттар алмасуының өзгерістерін
тудырады.
• Бауыр мен бүйректен басқа барлық тканьдерде глюкокортикоидтар,
белоктар,нуклеин қышқылдары және липидтер алмасуына
катоболитикалық әсер көрсетеді.
• Организмнің метоболиттік және энергетикалық қажеттілігін
қамтамасыз етеді.
Минералокортикостероидтардың биологиялық
мәні:

• Электролиттердің және судың алмасуын реттейді.
• Тердің құрамындағы Na иондарының шығарылуын азайтады, сілекейде,
сүтте және басқа да бездердің сөлінде Na иондарының мөлшерін
азайтады.
• Миокард, бұлшықет және басқа мүшелердің клеткаларынан К
иондарының орнына Na иондарының шығуын белсендіреді.
• Бүйректе судың реабсорбциясын күшейтеді.
• Ренин-ангиотензин-альдостнрон жүйесі – құсу, терлеу, диарея, қан
кетуден туындайтын қанның сұйық бөлігінің көлемін қайта қалпына
келтіреді.
Эстрогендердің биологиялық мәні:

• Әртүрлі мүшелер мен тканьдердің құрылымы мен
қызметінің ерекшеліктерінің қалыптасуына (бауыр, бүйрек,
сүйек, сүт бездері, жүйке жүйесі, май және дәнекер
тканьдері) әсер көрсетеді.
• Әйелдің жыныс циклдерінің ритмін қамтамасыз етеді
2.2 Менструальды фазадағы гормондар қарым-
қатынасы.

Аналық безде эстрогендермен қатар сары дене
гормоны (геста-гендер) және андрогендер түзіледі.
Сары дене гормондары — прогестерон, прогненол —
ұрықтану және ұрпақ көтеру процестерін реттейді.
Прогестерон буаздық кезінде гипофиздің
гонадотроптық гормондарының түзілуін,
фолликуланың дамуын, жатырдың жиырылуын
бөгеп, ұрықтың өсуіне, сүттену процесінің
басталуына ықпал етеді.
Пебуртатты кезеңнің басталуына дейін аналық
бездерде гонадотропиндерге тәуелсіз біріншілік
фолликулалардың баяу өсіп дамуы жүреді. Жетілген
фолликулалардың бұдан әрі қарай дамуы тек
гипофиздің гормондары арқылы ғана іске
асады: фолликулстимулдеуші (ФСГ), лютеиндеуші (Л
Г) гормондар деп аталады.

Овариальды циклде екі фазаны ажыратады—
фолликулярлы және лютеинді, бұл өз кезегінде екі
жағдаймен сипатталады — овуляция және етеккір
Фолликулярлы фазада гипофизбен ФСГ секрециясы
біріншілік фолликулалардың өсуі мен дамуын ынталандырады,
сонымен қатар фолликулярлы эпителий жасушаларымен
эстрогендер өндірілуін үстемелейді.

Овуляторлы кезеңдегі ЛГ деңгейінің жоғарылауынан прогестерон
бөлетін сары дене түзіледі. Прогестрон жаңа фолликулалардың өсуі
мен дамуын тежейді, сонымен қатар эндометрийге ұрықтанған
аналық без жасушасының енуіне қолайлы жағдай жасайды.
Овариальды (менструальды) циклдің ұзақтығы қалыпты
жағдайда 21- 35 күн.

Менструальды кезеңнің үш фазасын ажыратады:
менструальды (эндометрийдің десквамация фазасы),
менструациядан кейінгі (эндометрийдің пролиферация
фазасы), менструация алды (функциональды немесе
секреторлы фаза). Соңғы екі фаза арасындағы шекара
овуляция болып табылады. Менструальды циклдің басы
менструацияның бірінші күнінен бастап саналады.
Тұрақты менструальды цикл кезінде немесе
олигоменореяда гонадотропиндердің базальды мөлшерін
анықтау менструальды циклдің 5–7 күндері жүргізіледі
(ерте фолликулярлы фазада). Алынған мәліметтер басым
жағдайда гипер-, гипо- немесе нормогонадотропинді
жағдайларды ажыратуға мүмкіндік береді.
Аменорея дегеніміз репродуктивті
жастағ ы әйелдерде етеккірдің
болмауын айтады. Біріншілік аменорея-
16 жастан асқан қыз балаларда
етеккірдің болмауы,екіншілік
аменорея — бұ рын менструальды циклі
тұрақтанған әйелдерде 6 ай көлемінде
етеккірдің тоқтауы. Аз көлемдегі
етеккір- опсоменорея; сирек тұрақсыз
етеккір (жылына 9 реттен аз)
– олигоменорея. Физиологиялық
аменорея жү ктілік кезінде және
менопаузадан кейін дамиды.
Сырқат Гормональды ауытқулар

Мерзімінен ерте аналық ФСГ↑, эстрадиол ↓,
бездердің қажу синдромы пролактин N, андрогендер N

Дене массасының тапшылығы ФСГ↓ немесе N, эстрадиол
(жүйкелік анорекция) ДМИ < 15– ↓ немесе N, пролактин N,
17 кг/м2 андрогены N

ФСГ↓, ЛГ↓, эстрадиол ↓,
Гипофизарлы жеткіліксіздік пролактин ↑немесе N

Пролактин ↑, ФСГ↓ или N,
Гиперпролактинемия эстрадиол ↓ немесе N

Аналық бездердің Пролактин N, ФСГ N, эстрадиол N,
поликистозды синдромы андрогендер ↑↑↑
Етеркір циклінің реттелуі нейроэндокринді және шеткі
перифериялық құрылымдармен реттеліп отырады.
Толықтай айтатын болсақ, ерекірдің реттелуінде 5
сатысы бар. Олар: 1. Етеккір реттеудің бірінші сатысы
(жоғарғы): ОЖЖ, бас миының қыртысы және
экстрагипоталамикалық церебральді құрылымдар
(лямбиялық жүйе, гипокамп).
Репродуктивті жүйенің жоғарғы реттеуші орталықтары
ақпараттарды шеткі рецепторлардан алады. Олар негізгі
жыныс гормондары ретінде: эстроген, прогестерон
және андрогендер. Оған жауап ретінде ОЖЖ де
нейропептидтер және нейротрансмиттер түзіледі.
2. Етеккірді екінші реттеуші орталығы гипоталамус
болып табылады. Гипоталамус либерин бөлу арқылы
стимулдеуші, статин бөліп тежеуші қызметті
атқарады. Гипоталамустың нейросекреторлық
қызметі ағзадағы жыныс гормондарының мөлшеріне,
ОЖЖ бөлген нейротрансмиттер және
нейропептидтерге байланысты.
3. Етеккірдің үшінші реттеуші орталығы гипофиздің
алдыңғы бөлігі. Бұл бөлігі гонадотропты гормондар
өндіреді. Нақтырақ айтатын болсақ,
фолликулостимульдеуші (ФСГ) және лютейиндеуші
гормон (ЛГ), пролактин, аденокортикотропты гормон
(АКТГ), соматотропты гормон (СТГ), тиреотропты
гормон (ТТГ). Мысалы пролактин гормонына келсек, ол
қыздардың ағзасында сүт безінің өсуіне, лактацияның
реттелуіне негізгі қызметті атқарады.
4. Етеккір цикілінің төртінші сатысына перифериялық
эндокринді бездер жатады. Олар: аналық без,
бүйрекүсті безі, қалқанша безі. Негізгі қызметті аналық
жыныс безі атқарады. Аналық безде фолликулдардың
өсуі және жетілуі, овуляция, жыныстық стероидты
гормондар синтезі жүреді.
5. Етеккір цикінің бесінші сатысына: жыныс
ағзалары, яғни жатыр, жатыр түтігі, қынаптың
шырышты қабаты жатады. Етеккір кезінде көп
өзгеріске ұшырайтыны эндметрий екені белгілі.
Қорытынды

Жыныс гормондарының түзілуі және бөлінуі
нейрогуморальдық жолмен реттеледі. Нерв жүйесі жыныс
бездерің қызметін рефлекстік жолмен гапофиздің гормон
бөлу қабілетін өзгерту арқылы реттейді. Гипофиздің
фолликуланы жандандырушы гормоны аналық организмде
фолликуланың пісіп-жетілуін, ал аталық организмде —
сперматогенезді жандандырады. Лютеиндеуші гормон жыныс
гормондарының түзілуін, ал пролактин — сары денеде
прогестеронның бөлінуін және сүттену процесін
жандандырады. Эпифиз мелатонині жыныс бездерінің өсіп-
дамуын тежейді.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

• 1. Тапбергенов С.О. “Медициналық биохимия”/ Павлодар:
«ЭКО»,2007ж. 307-308 беттер
• 2. Сеитов З.С. “Биологиялық химия”/Алматы: «Эверо», 2012
ж. 196-197 беттер
• 3. Интернет желісі:
• http://www.xumuk.ru/biochem/364.html
• https://ru.wikipedia.org/wiki
• http://kazmedic.kz/archives/650

Ұқсас жұмыстар

Стероидты гормондардың синтезі және олардың міндеттері. Менструальді фазалар бойынша эстрогендер мен прогестиндер қарым -қатынасы

СТЕРОИДТЫ ГОРМОНДАРДЫҢ СИНТЕЗІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ МІНДЕТТЕРІ. МЕНСТРУАЛЬДЫ ФАЗАЛАР БОЙЫНША ЭСТРОГЕНДЕР МЕН ПРОГЕСТЕРОНДАР ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСЫ

Стероидты гормонының синтезі және олардың міндеттері. Менструальды фазалар бойынша эстрогендер мен прогестерондар қарым-қатынасы

Жыныс гормондары

Стероидты гормондардың биосинтезі және олардың міндеттері

Аталық жыныс безі

Сигналдық молекулаларға жалпы сипаттама. Гормондар

Аналық жыныс гормондарының препараттары

Ішкі секреция бездері

Гормондар туралы ақпарат

Пәндер