Гормондар биохимиясы. Гормондар және адаптациялық процестер

Презентация қосу

Семей қаласының Мемлекеттік Медициналық Университеті
Биохимия және химиялық пәндер каферасы

СӨЖ
Тақырыбы: Гормондар биохимиясы. Гормондар және
адаптациялық процестер

Орындаған:Тоқтарова Зере
ЖМФ,231 топ
Тексерген:Омарова А.Ш.

Семей 2016
Жоспар:
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1.Адаптациялық синдромның динамикасы;
2. Гормондардың жылу алмасу процесіне
қатысы;
3. Гормондардың адаптивті қызметі
III.Қорытынды.

IV. Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Тірі ағзаның басты қасиеттерінің бірі – бейімділікке
(адаптацияға) қабілеті,яғни сыртқы ортаның өзгеріп
тұратын жағдайында өзін-өзі сақтауы мен өзін-өзі
қолдауы. Ағзаға әртүрлі сыртқы әсерлерге жауап
ретінде іске қосылатын,ішкі ортаның тұрақтылығын
қамтамасыз етуге бағытталған,гомеостазды сақтауға
бағытталған қайтымды метаболитикалық
процестердің қосындысы өзгешелік емес және
өзгешелік адаптациялық процестерінен құралады.
Эндокринді бездер өзгешелік және өзгешелік емес
адаптациялық процестердің күрделі комплексінің
ұйымдастығын қамтамасыз етеді. Г.Селье және басқа
авторлардың көптеген зерттеулері көрсеткендей,
стрестің әртүрлі формалары кезінде жалпы
адаптациялық синдромның жүзеге асуының маңызды
ұйымдастырушыларының бірі – гипоталамо-
гипофизарлық бүйрек үсті жүйесі болып табылады,
онда глюкокортикоидтар басты катаболитикалық әсер
көрсетеді.Егер ағзада глюкокортикоидтар типтес
катаболитикалық қабынуға қарсы гормондар көбейсе,
онда стресс кезінде мұндай ағзада стрептикалық
жағдайға, жара және дистрофиялық процестерге
бейімділік байқалады.
Адаптациялық синдромның
динамикасы:

1.Дабыл кезеңі

2.Резистенттік кезеңі

3.Әлсіздену кезеңі
Адаптациялық синдромның динамикасы:

Кез-келген стрестік
Гомеостаздың Өзгешелік емес факторға
бұзылуына жауап сипаты бар. резистенттілігінің
ретінде ағзада Стрессорға жоғары төмендеуімен
1-кезең

3-кезең
2-кезең
адаптациялық қарсылық көрсету сипатталады.2-
процестердің орын алады. шілік шок жағдайы
белсенді Мысалы: Рентген дамып,ол ағзаның
мобилизациясымен сәулесіне , токсин өліміне н/е
сипатталады. Бұл әсеріне де патологиялық
кезде ағзаның бейімділік процестің
әртүрлі әсерге байқалады. қалыптасуына
тұрақты болады. әкеп соғады.
АДАПТАЦИЯНЫҢ ӨЗГЕШЕЛІК РЕАКЦИЯЛАРЫ
САПАЛЫҚ БЕЛГІЛІ БІР СТИМУЛДАРҒА ЖАУАП РЕТІНДЕ
ТАҢДАУЛЫ ТҮРДЕ ІСКЕ ҚОСЫЛАДЫ, ОЛАРДЫҢ
ЗАҚЫМДАЛУЫН АЛМАСУ ПРОЦЕСТЕРІН
РЕТТЕУШІЛЕРДІҢ РЕТТЕУШІ МЕХАНИЗМДЕРІНІҢ
ӨЗГЕРІСТЕРІ ТУДЫРУЫ МҮМКІН, ЯҒНИ ЭНДОКРИНДІ
БЕЗДЕР МЕН ОЛАР ӨНДІРЕТІН ГОРМОНДАР
ҚЫЗМЕТІНІҢ БҰЗЫЛУЫ.
ҚАНДА ГЛЮКОЗА КОНЦЕНТРАЦИЯСЫНЫҢ КӨБЕЮІ
КЕРІ БАЙЛАНЫС БОЙЫНША ИНСУЛИННІҢ БӨЛІНУІН
ЫНТАЛАНДЫРА ОТЫРА, ГЛЮКАГОН МЕН
АДРЕНАЛИННІҢ БӨЛІНУІН ТЕЖЕЙДІ.
ГОРМОНДАРДЫҢ БӨЛІНУІНЕ МАЙ ҚЫШҚЫЛДАРЫ ДА
АДАПТИВТІ БАҚЫЛАУ ЖАСАЙДЫ.
ФИЗИКАЛЫҚ ЖҮКТЕМЕ КЕЗІНДЕ ДЕ ПЕПТИДТІ
ГОРМОНДАРДЫҢ АЙТАРЛЫҚТАЙ ӨЗГЕРУІ
ТУЫНДАЙДЫ. БҰЛШЫҚ ЕТТІҢ ЖҰМЫСЫ
КЕЗІНДЕ ГЛЮКОГОННЫҢ МӨЛШЕРІ ҚАНДА
БІРТІНДЕП ЖОҒАРЫЛАП, МАКСИМАЛЬДЫ
МӨЛШЕРГЕ ЖЕТЕДІ.
ГЛЮКОЗАНЫҢ ҚАНДАҒЫ ЖОҒАРЫ МӨЛШЕРІ
ГЛЮКОГОН СЕКРЕЦИЯСЫН ЖОҒАРЫЛАТАДЫ.
ҚАНДАҒЫ ГЛЮКОЗА ДЕҢГЕЙІ ГЛЮКОГОН
СЕКРЕЦИЯСЫНА ЖҮКТЕМЕ МӨЛШЕРІНЕ
БАЙЛАНЫСТЫ АДРЕНАЛИН ДӘРЕЖЕСІН
ӨЗГЕРТУ АРҚЫЛЫ ӘСЕР ЕТЕ АЛАДЫ.
ҚАНДА КАТЕХОЛАМИНДЕРДІҢ ЖОҒАРЫ
ДЕҢГЕЙІ ҰЙҚЫ БЕЗІНІҢ А-ЖАСУШАЛАРЫМЕН
ГЛЮКОГОН СЕКРЕЦИЯСЫН
ЫНТАЛАНДЫРАДЫ. СОДАН ФИЗИКАЛЫҚ
ЖҮКТЕМЕ СОНЫМЕН ҚОСА ИНСУЛИН
СИНТЕЗІН ТЕЖЕЙДІ.
Соған қоса физикалық жүктеме кезінде
соматотропиннің мөлшері жоғарылайды. Ол
адамның жаттыққандығына да байланысты.
Жаттыққан адамда соматотропин мөлшері
жоғарылауы үшін жүктеме де көп болуы
керек. Физикалық жүктеме стероидты
гормондардың мөлшеріне де әсер етеді.
Жаттықпаған адамдарда қысқа уақытты
жаттығулар тестестерон мөлшерін
жоғарылатуын тудырады, ал ұзақ уақытты
жаттығулар – оны төмендетеді. Ал жаттыққан
адамдарда ұзақ уақытты жаттығулар кезінде
де тестостерон мөлшерінің төмендеуі
болмайды.
Гормон концентрация өзгерісі :

жоғарылайды төмендейді

Адреналин,
норадреналин,
соматотропин,
адренокартикотропты, Инсулин,
гидрокортизон , экстродиол
тестостерон,
альдестерон
Гормондардың жылу алмасу процесіне қатысы:
Гормондардың адаптивті қызметі тек өтпелі
метаболизмді реттеуде емес, сонымен қатар ағзаның
жылу алмасуын реттеуде де көрінеді.
Ағзада жылу алмасуы энергетикалық алмасуды
құраушы жылуды өндіру және жылу беру процестерінен
тұрады.
Жылудың түзілу процестері әрқашан жылуды бөлу
процестерімен тепе-теңдікте болады, яғни дененің сырт
қабатынан сыртқы ортаға жылудың шығарылуы.
Дене температурасын бақылайтын орталық
механизмдер жүйке-өткізгіштік механизмдердің
көмегімен, соның ішінде адрено-тиреоидты жүйе
қатысатын нейрогуморальды механизмдер арқылы іске
қосылады.
Жылы қанды жануарларда температуралық
гомеостазды сақтауда гипоталамустық орталықтар мен
гормондар маңызды рөл атқарады.
Алдыңғы гипоталамус жылуды бөлуді күшейтетін
орталықтар;
Артқы гипоталамуста жылуды өндіруді
ынталандыратын және жылуды бөлуді тежейтін
орталықтар орналасқан.
Дене температурасын бақылайтын орталық
механизмдер жүйке- өткізгіштік механизмдердің
көмегімен,соның ішінде адрено-тиреоиды жүйе
қатысатын нейрогуморальды механизмдер арқылы іске
қосылады.
НЕЙРОГУМОРАЛЬДЫ МЕХАНИЗМДЕР КЛЕТКА ҮСТІЛІК
ПРОЦЕСТЕРІН ІСКЕ ҚОСАДЫ:

бұлшық еттің треморы;

тоңған кездегі қозғалыс белсенділігінің артуы;

дененің сыртқы қабатынан тамырлары тонусының өзгеруі.

энергетикалық субстраттардың мобилизациясы;

биологиялық тотығу процестерін;

тоңған кезде тотығып фосфорильденудің ажырауын;

қоршаған ортаның қалыпты температурасы кезінде АТФ тәрізді
макроэргтер түрінде энергияның жинақталуы.
Гормондардың адаптивті қызметі:
СУ-ТҰЗДЫ АЛМАСУДЫ (ВАЗОПРЕССИН,
АЛЬДОСТЕРОН, РЕНИН-АНГИОТЕНЗИН);
ЛАКТАЦИЯНЫ (ПРОЛАКТИН, АКТГ)
ПИГМЕНТТІК АЛМАСУДЫ (МЕЛАТОНИН, МСГ, АКТГ);
ИММУНИТЕТТІ ( СТГ, ГЛЮКОКОРТИКОИД, ТИМОЗИН);
ЖЫНЫСТЫҚ МІНЕЗ-ҚЫЛЫҚТЫ (АНДРОГЕН,
ЭСТОРГЕН, ГОНАДОТРОПИН);
ЭМОЦИОНАЛДЫҚ ЖӘНЕ МІНЕЗ-ҚЫЛЫҚ
РЕАКЦИЯЛАРЫН;
ЕСТЕ САҚТАУ ҚАБІЛЕТІН РЕТТЕУДЕ ЖАҚСЫ
КӨРІНІС БЕРЕДІ.
АДАПТАЦИЯЛЫҚ ПРОЦЕСКЕ СЕБЕПШІ:

АЛЬДОСТЕРОН,
ПАРАТГОРМОН,
ТИРЕОКАЛЬЦИТОНИН,
АҒЗАДА ВАЗОПРЕССИН,
СТГ ЖӘНЕ БАСҚА ГОРМОНДАРДЫҢ ДЕҢГЕЙІНІҢ
ӨЗГЕРУІ ЗАТТАР АЛМАСУЫНЫҢ СӘЙКЕС
ӨЗГЕРІС,
АҒЗАНЫҢ ТКАНЬДЕРІ МЕН МҮШЕЛЕРІНІҢ
АДАПТАЦИЯЛЫҚ РЕАКЦИЯЛАРЫ МЕН
ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕРДІҢ БҰЗЫЛУЫ.
Қорытынды:
• Ағзаның физиологиялық қызметтері мен
метаболизмінің эндокринді бақылау күрделі
ұйымдасқан өзгешелік гормональды комплекстердің
көмегімен іске асырылады. Әр функционалды
комлекстегі гормондардың өзара әсер етуі және
комплекстер арасындағы әсер ету әр деңгейде тепе-
теңдікте және ортаның жүйке жүйесінің қызметімен
тығыз байланысты болады. Олай болса,
функциональды гормоналды комплекстің кез-келген
бөлігіндегі зақымдалу метаболизмнің бұзылуына,
патологияға әкеп соғады.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
Тапбергенов С.О. Медициналық
биохимия. Павлодар: ЭКО, 2007. -487 б.
Сейітов З.С. Биохимия, Алматы, 1991.-
265 б.
Сейтембетов Т.С., Төлеуов Б.М.
Биологиялық химия. Қарағанды, 2007.-
245 б.
Сеитов З.С. Биохимия, Алматы, 2002.
Назарларыңызға рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Заттар алмасуының реттелуі. Гормондар алмасуының биохимиясы

Гормондардың биохимиясы. Гормональді реттелу бұзылыстары. Заттар алмасуының гормональды реттелуі

Бауырдың қызметтері

Органдар биохимиясы ІІ

Органдар биохимиясы

Ганс Сельенің стресс жайындағы ілімі. Эмоциялық стресс

Бездің құрылысы

Химия және адам денсаулығы

Мүшелер және ұлпалар биохимиясы

Эйкозанойдтар

Пәндер