ТАЛДАҒЫШТАР ФИЗИОЛОГИЯСЫ


Slide 1

Физиология-І

ЖМФ 2 курс

Тақырыбы: ТАЛДАҒЫШТАР ФИЗИОЛОГИЯСЫ

Қалыпты физиология курсы

аға оқытушы Рахыжанова С. О.

03. 11. 2010ж.

Slide 2

ЖОСПАР:

1. ӘЛЕМДІ ТАНУДАҒЫ ТАЛДАҒЫШТАРДЫҢ МАҢЫЗЫ

2. ТАЛДАҒЫШТАРДЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫНЫҢ ЖАЛПЫ ПРИНЦИПТЕРІ

3. ТАЛДАҒЫШТАРДЫҢ ОРТАҚ ҚАСИЕТТЕРІ

Slide 3

Тадағыштар

Адам түйсігі - сезім мүшелеріне тітіркендіргіш әсер етуі нәтижесінде, жоғары дәрежелі ми қыртысы функциялары механизмімен байланысты, туындайтын адам санасының бір бөлігі. Түйсік туындау үшін ішкі немесе сыртқы ортаның өзгерісін ағза қабылдауы тиіс. Сезіну негізінде түйсік қалыптасады.

Slide 4

Талдағыштар немесе сенсорлы жүйелер - көптеген арнайы қабылдағыштар - рецепторлардан және аралық, орталық жұйке жасушалары мен оларды жалғастырып тұратын жүйке талшықтарынан тұратын жүйке жүйесінің бөлігі. Талдағыштар ақпаратты миға жеткізіп және оны талдайтын жүйе.

Slide 5

Сезім ағзалары организмнің өзін қоршаған ортамен өзара әрекеттесуін жүзеге асыруда маңызды роль атқарады.

Slide 6

Кез-келген талдағыштар жұмысы мидан тыс физикалық және химиялық энергияны рецепторлардың қабылдауымен, оларды жүйке сигналдарына айналдырумен және оларды миға көп қабатты жүйке тізбектері арқылы жеткізумен басталады.

Slide 7

Сенсорлы сигналдарды жеткізу көптеген күйлерге ауыстыру және кодтарын өзгерту арқылы жоғарғы анализ және синтезбен (бейнені тану) аяқталады да, соның негізінде ағзаның жауап реакциясы қалыптасады.

Slide 8

СЕЗІМ МҮШЕЛЕРІ

КӨРУ

ЕСТУ

ИІС СЕЗУ

СИПАП СЕЗУ

ДӘМ СЕЗУ

Slide 9

Көру

Slide 10

Есту

Slide 11

Сипап сезу

Slide 12

Иіс сезу

Slide 13

Дәм сезу

Slide 14

Талдағыштар туралы

ілімді

И. П. Павлов

ашты.

Slide 15

ТАЛДАҒЫШТАР ҚҰРЫЛЫСЫ:

И. П. Павлов талдағыштар құрамы үш бөлімнен тұрады деп қарастырды:

Шеткі бөлім - рецептор;

Өткізгіш бөлім - қозуды өткізетін жолдар;

Орталық бөлім - ми қыртысы нейрондары

Slide 16

Бұл үш бөліктің біреуінің зақымдануы белгілі бір тітіркендірісті ажырату қаблеттілігін жоюға әкеп соқтырады.

Slide 17

Қабылдағыштар екі үлкен топқа

бөлінеді:

Экстрорецепторлар (көру, дыбыс, иіс, дәм, терінң сезімдерін жеткізеді) .

Интрорецепторлар (ішкі организмде висцерорецепторлар және проприорецепторлар қабылдағыштары жатады) .

Slide 18

Қабылдағыштар сыртқы ортадан

қабылдауға қарай екіге бөлінеді:

Дистанциялық (көру, есту, иіс)

Контакты (тері, дәм сезімдері)

Slide 19

Қабылдағштар тітіркендіргіштердің

табиғатына қарай жіктеледі:

Механорецепторлар (есту, тепе-теңдік, тірек-қимыл аппаратының, терінің сипап сезу рецепторлары т. б. )

Хеморецепторлар (дәм, иіс, қан тамырларының және ткандердің химиялық заттарды сезетін рецепторлары)

Фоторецепторлар (терінің және ішкі ағзалардың, орталық жүйке жүйесінің қызу сезгіш рецепторлары)

Терморецептрлар

Ноцицепторлар ( ауырғанды сезу)

Slide 20

Негізгі қасиетіне қарай:

біррайлы және көпрайлы

тез және баяу бейімделуші

төмен және жоғары табалдырықты

Slide 21

Барлық талдағыштардың аралық бөліміне орталыққа тебетін сезімтал өткізгіш жолдар мен олар байланысатын оралық ядролар жатады.

Сезім организмнің сезімдік жолдары екіге бөлінеді:

арнамалы жүйе

бейарнамалы жүйе

Slide 22

Ми қыртысында әрбір талдағыштың белгілі орны болады. Бұл орындарда жоғары анализ және синтез жасалады.

Slide 23

СЕНСОРЛЫ ЖҮЙЕНІҢ ҚҰРЫЛЫСТЫҚ ПРИНЦИПТЕРІ

Көпқабаттылық - біріншісі рецептормен байланысқан, ал соңғысы ми қыртысының моторлы аймақтары нейрондарымен ұштасқан, қабатты жүйке талшықтары.

Көп каналдылық - әр бір қабатта келесі қабаттағы көптеген нейрондармен байланысқан жасушалардың болуы.

Slide 24

СЕНСОРЛЫ ЖҮЙЕНІҢ ҚҰРЫЛЫСТЫҚ ПРИНЦИПТЕРІ

3. “Сенсорлы түтікшелердің” болуы - көрші орналасқан қабаттардағы нейрондар санының бірдей болмауы.

4. Вертикалді және горизонталді ажыратылу (дифференцировка) .

Slide 25

ТАЛДАҒЫШТАРҒА ТӘН ҚАСИЕТТЕР

Арнамалылық;

Қозудың белгілі бір тітіркендігіш күшіне (қозу табалдырығы) пайда болуы;

Қозу процесінің инерттілігі;

Жасырын кезеңнің (латенттік) болуы;

Индукциялық құбылыс (бірмезгілді және кезекті контрастар) ;

Қабылдаудың активті сипаты (функциялық мобильділік) ;

Өзара байланысы (компенсация) ;

Адаптация.

Slide 26

СЕНСОРЛЫ ЖҮЙЕ

ҚЫЗМЕТТЕРІ

СИГНАЛДЫ ТАБУ;

АЖЫРАТУ;

ӨТКІЗУ ЖӘНЕ БАСҚА КҮЙГЕ АЙНАЛДЫРУ;

КОДТАУ;

БЕЛГІЛЕРДІ ІРІКТЕУ, АРНАЙЫ ДЕТЕКТОР АРҚЫЛЫ АНЫҚТАУ;

БЕЙНЕНІ ТАНУ.

Slide 27

Сұрақтар (кері байланыс) :

Талдағыш дегеніміз не?

Талдағыштар қандай қызмет атқарады?

Талдағыштарға қандай қасиет тән?

Slide 28

ЗЕЙІН ҚОЙЫП

ТЫҢДАҒАНДАРЫҢЫЗҒА

РАХМЕТ !

Slide 29
Ұқсас жұмыстар
Талдағыштардың морфологиялық ерекшеліктері
Иіс сезім жүйесінің қабылдағыштары
Анализаторлардың ортақ қасиеттері
Иіс кірпікшелері
Иіс талдағыштары
Иіс сезу талдағыштары
Иіс талдағышы
Қоздырғыш тіндердің физиологиялық қасиеттері
Дәм қабылдағыштары
Иіс буылтығының жіңішке кірпікшелері
Пәндер



Реферат Курстық жұмыс Диплом Материал Диссертация Практика Презентация Сабақ жоспары Мақал-мәтелдер 1‑10 бет 11‑20 бет 21‑30 бет 31‑60 бет 61+ бет Негізгі Бет саны Қосымша Іздеу Ештеңе табылмады :( Соңғы қаралған жұмыстар Қаралған жұмыстар табылмады Тапсырыс Антиплагиат Қаралған жұмыстар kz