ӘЛЕМДІК ЭКОНОМИКАДАҒЫ ҒАЛАМДЫҚ ПРОБЛЕМАЛАР

Презентация қосу

ӘЛЕМДІК ЭКОНОМИКАДАҒЫ
ҒАЛАМДЫҚ ПРОБЛЕМАЛАР
ӘЛЕМДІК ЭКОНОМИКАДАҒЫ ҒАЛАМДЫҚ ПРОБЛЕМАЛАР
Ғаламдық экономикалық
проблемалар

Қоғамдық
Қоғам-табиғат
проблемалар
Шектеулі Кедейшілік
ресурстар
Өндірістік
Экологиялық проблема
проблемалар Ядролық соғыс
проблемасы
Демографиялы
қ проблема
Адам
потенциалыны
ң дамуы
1. Әр түрлі полюстер
ОҢТҮСТІК ЕЛДЕРІНІҢ ПРОБЛЕМАСЫН ШЕШУ
КОНЦЕПЦИЯСЫ

60-шы жылдардан бастап дамушы мемлекеттерге көмек көрсететін концепция жұмыс жасайды. Оның басты
алғышарттары:
1. Даму жолындағы мемлекеттерге жәрдемақы жүйесін енгізу. Әсіресе халықаралық қарым-қатынас орнату барысында
өте маңызды.
2. Экономикасы тұрақсыз дамушы мемлекеттерге тұрақты көмек көрсету арқылы әлеуметтік және экономикалық
проблемаларын шешу.
80-шы жылдары өзінің табысты нәтижелерін берді. Яғни, әлемге өз мемлекеттерін мойындата білді, жалпы
әлеуметтік жағдайдың деңгейін көтерді, халықаралық нарықтаға тауарлар айналымын кеңейтті, қаржылай көмек
арттырылды. Дегенмен, 80-шы жылдардың аяғына қарай бұл экономикалық қолдау құлдырауға ұшырады. Оның басты
себептері:
• Дамушы мемлекеттер арасындағы біртұтастықтың бұзылуы, табиғи ресурстарды экспорттаушы мықты мемлекеттер
пайда бола бастады.
• Дамушы мемлекеттер мен дамыған мемлекеттер арасындағы қарым-қатынастың әлісіздігі.
2. КЕДЕЙШІЛІК

Кедейшіліктің басты екі критериі бар. Олар: ұлттық және халықаралық.
Бірінші санатқа өте кедей халық кіреді. Мұндай топтар кез-келген мемлекетте бар. Дамыған
мемлекеттерде кедей адамдар санатына жалпы халықтың орташа жалақысының 40-50%-алатын
адамдар жатқызылады.
Екінші санатқа күнделікті табысы 2 долларға тең адамдар кіреді. Кедейшіліктің шеткі
шекарасындағы адамдар күнделікті 1 доллардан кем жалақы алатын адамдар.
3. ЭКОНОМИКАЛЫҚ ПРОБЛЕМАЛАР ЖӘНЕ ӨНДІРІСТІК
ДАҒДАРЫС

Соңғы 50 жылда әлемдегі ашаршылыққа ұшыраған халықты 50%-ға төмендетілген. Бірақ, соның өзінде
800 миллион халық қазіргі таңда ашаршылыққа ұшыраса, жылына 4-5 миллион жас бала ашаршылықтан
қаза табуда. Дамыған мемлекеттер бұл проблеманы жеңіп, өз азаматтарының қажеттіліктерін толығымен
қанағаттандыра алатын деңгейге жеткен. Өндірістік проблемалар бойынша әлемді төрт негзгі аймаққа
бөліп қарастыруға болады.
1) Индустриалды мемлекеттер,яғни, Солтүстік және Батыс Еуропа, Австралия және Солтүстік Америка. Бұл
мемлекеттерде бүгінгі күні аштық сөзін білмейді, себебі, ішкі өндіріс тауарлары жеткілікті.
2) Орталық Азия, Оңтүстік Еуропа, Магриба және Латын Америкасы елдерінің өндірісі қажетті деңгейде
минималдық нормаға жақын.
3) ТМД, Шығыс Еуропа, Индонезия, Египет, Үндістан бұл елдерде өндіріс минималды нормада.
4) Дамушы мемлекеттер –әлемнің 80%. Ішкі өндіріс төмен деңгейде.
2007 ЖЫЛҒЫ ІШКІ ӨНДІРІСТІҢ ПРОБЛЕМАСЫ
4. ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ ПРОБЛЕМА

Экономикасы әлсіз мемлекеттерге өте қатты әсер етеді. 70-шы жылдардағы
энергетикалық дағдарыс. Мұнай өндіру құны 15 есеге дейін өсті.
ҒАЛАМДЫҚ ПРОБЛЕМАЛАРДЫ ШЕШУ

1. “Солтүстік және Оңтүстік” проблемасын шешудің үш негізгі жолы бар:
• Либеральды. Дамушы мемлекеттердің нарықтық механизмді экономикаға өте
алмауынан пайда болған проблема деген түсіністік қалыптасқан. Проблеманы шешу
үшін басты мақсат – иелікте бар ресуртарды ұтымды пайдалану, қазіргі курсты
ұстану және нарықтық жүйеге ауысу.
• Антиғаламдық. Экономикалық қарым-қатынастар әр-түрлі дәрежелі. Дамыған
мемлекеттер дамушы мемлекеттерге қысым көрсетеді деп есептейді. Шешу жолы
әлемдік реттеу жүйесін қайта қарастыру және Солтүстік және Оңтүстік
мемлекеттерінің қарым-қатынастарын өзара жақсарту.
• Құрылымдық. Халықаралық қарым-қатынастар дамушы мемлекеттердің
экономикасына әсер етпейтіндігіне сенімді. Проблеманы шешу үшін нарықтық
қатынастарды жақсарту керек деп есептейді.
2. КЕДЕЙШІЛІК ПРОБЛЕМАСЫН ШЕШУ ЖОЛДАРЫ

• Жалпы ішкі өндіріс көлемін ұлғайту арқылы елдің экономикалық жағдайын
жақсарту. Дегенмен, ЖІӨ көлемінің ұлғаю кедейшілік деңгейінің төмендеуіне әсер
ете алмаған кезде де болған. Мысалы, Нигерия 13 жылда, яғни, 1990-2003 жылдар
аралығында жылына ЖІӨ 2-3%-ға арттырп отырған. Бірақ бұл арқылы халықты
жұмыспен қамтамасыз ете алмады.
• Екінші жолы жұмыссыз адамдарға халықаралық және мемлекеттік көмек көрсету.
Бұл тәсілмен кедейшілікпен жұмыла күресуге болады. Бірақ ең үлкен кемшілігі бұл
тұрақты кедейшілік. Жұмысқа жарамды халықтың мемлекет есебінен өмір сұруге
үйреніп қалуы және жұмыс істеуде бас тарту.
3. АШАРШЫЛЫҚПЕН КҮРЕС

Бұл мәселедегі ең жақсы тәсіл ауыл шаруашылығын дамыту. Технологияларды
жаңарту, жер өңдеуді жақсарту, көп өнім беретін өсімдіктердің тұқымын егу және
т.б. Кез-келген проблеманы өзге мемлекеттермен бірлесе отыра шешкен жеңіл.
«Жасыл революция-ға» үлкен үміт артвлады. Себебі, бұл шаруашылыққа жаңа
техникаларды жұмылдырады,жоғарғы сапалы және жоғары өнімді тұқымдар
мәдениеті, ең үздік құнарландырғыш.
4. ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ РЕСУРСТЫҢ ЖЕТІСПЕУШІЛІГІ

Басты шешу жолы – пайдалы қазбаларды өндіру және өңдеу.
Экономиканы қайта құру, энергетикалық шығыны көп өндірістердің үлес салмағын
азайту.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАҚМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Халықаралық қатынас

Әлемдік саясат және халықаралық қатынастар

Жер геосфералары

Ғаламдық проблемалардың типтері

Табиғатты қорғау қызметіне БҰҰ - ның барлық басты органдары мен мамандандырылған мекемелері

Демографиялық проблема

Жаһандық теңсіздік

Ғаламдық проблемалар

Жаһандық проблемалар және болашақ мәселесі

Ресурстар проблемасы

Пәндер