Арнайы психология

Техникалық және кәсіптік білім

Алматы қаласының Денсаулық сақтау Басқармасы

ШЖҚ МКК «Медициналық колледж»

Техническое и профессиональное образование

ГКП ПХВ « Медицинский колледж»

Управление здравоохранения г. Алматы

ЦМК «ГӘЭ пәндер», ЦӘК «ГСЭ »

Арнайы психология

Арнайы психология - психикалық және дене бітімі жағынан кемістіктері бар ересек адамдар мен балалардың психикалық даму заңдылықтарын және психикалық қызметтерінің өзіндік ерекшеліктерін зерттейтін психология ғылымының дербес саласы.

Арнайы психологияның жеке бағыттары:

кемақылдар психологиясы (олигофренопсихология) ;

саңырау және нашар еститіндер психологиясы (сурдопсихология) ;

соқыр және нашар көретіндер психологиясы (тифлопсихология) ;

психикалық дамуы тежелген (ПДТ) балалар психологиясы;

сөйлеуінде бұзылыстары бар балaлар психологиясы;

тірек-қимыл аппараты зақымданған (ТҚАЗ) балалар психологиясы.

Арнайы психологияның ерекше, арнайы әдістері жоқ. Жалпы психология, балалар психологиясы және педагогикалық психологияда сияқты жеке және топтық лабораториялық психологиялық эксперимент, бақылау, іс-әрекет өнімдерін зерттеу (мысалы, балалар жазба жұмыстарын талдау, олардың суреттерін, еңбек сабақтарында жасаған әр түрлі заттарын зерттеу), саулнама, проективті әдістемелер, тест, оқу эксперименттері, сонымен қатар, шартты-рефлекторлы әдістемелер қолданылады. Әр әдістеме нақты мақсатқа және зерттеу объектісінің ерекшеліктеріне сай қолданылады

Арнайы психологияның сүйенетін қағидалары

Объективтілік қағидасы психикалық көріністерді зерттейді; демек ғылыми негізделген дәйектерге сүйену және зерттеу нәтижелерін логикалық тұрғыдан талдау және қазіргі заманғы психологиялық теорияға сүйену.

Кешенділік қағидасы - дәрігерлік тексеру, психологиялық тексеру және педагогикалық тексеру болып табылады.

Жоспарлылық қағидасы - баланы жүйелі түрде зерттеу.

Детерминизм қағидасы - кез келген құбылыстың өзіндік себептері бар деген қағиданы ұстану.

Кеміс дамудың себептерін есепке алу қағидасы. Бұл даму кемістігі бар балалардың психикалық дамуындағы ерекшеліктердің себептерін анықтау қажеттілігі. Ол үшін кемістіктің құрылымы, тегі және тереңдігі туралы медициналық білім, психологиялық-педагогикалық мәліметтер қажет.

Генетикалық қағида - динамикада, яғни баланың психикасын жалпы даму барысында, іс-әрекет барысында зерттеу.

Әлеуметтік және биологиялық даму деңгейінің өзара байланысын есепке алу қағидасы. Яғни бала дамуына әлеуметтік ортаның әсер етуі және керісінше.

Талдау-жинақтау (анализ-синтез) қағидасы. Л. С. Выготский ілімі бойынша, алғашқы кемістікті есепке алу, негізгі симптомдар және психикалық қосымша асқынулар немесе туынды кемістіктерді талдау.