Арнайы психология

Презентация қосу

Техникалық және кәсіптік білім
Техническое и профессиональное образование
Алматы қаласының Денсаулық сақтау
ГКП ПХВ « Медицинский колледж»
Басқармасы
Управление здравоохранения г.Алматы
ШЖҚ МКК «Медициналық колледж»

ЦМК «ГӘЭ пәндер» , ЦӘК «ГСЭ »

Арнайы психология
Арнайы психология
Арнайы психология –
психикалық және дене
бітімі жағынан
кемістіктері бар ересек
адамдар мен балалардың
психикалық даму
заңдылықтарын және
психикалық қызметтерінің
өзіндік ерекшеліктерін
зерттейтін психология
ғылымының дербес
саласы.
Арнайы психологияның жеке
бағыттары:
●кемақылдар психологиясы (олигофренопсихология);
●саңырау және нашар еститіндер психологиясы
(сурдопсихология);
● соқыр және нашар көретіндер психологиясы
(тифлопсихология);
● психикалық дамуы тежелген (ПДТ) балалар
психологиясы;
●сөйлеуінде бұзылыстары бар балaлар психологиясы;
●тірек-қимыл аппараты зақымданған (ТҚАЗ) балалар
психологиясы.
● Арнайы психологияның ерекше,
арнайы әдістері жоқ. Жалпы
психология, балалар
психологиясы және
педагогикалық психологияда
сияқты жеке және топтық
лабораториялық психологиялық
эксперимент, бақылау, іс-әрекет
өнімдерін зерттеу (мысалы,
балалар жазба жұмыстарын
талдау, олардың суреттерін,
еңбек сабақтарында жасаған әр
түрлі заттарын зерттеу),
саулнама, проективті
әдістемелер, тест, оқу
эксперименттері, сонымен
қатар, шартты-рефлекторлы
әдістемелер қолданылады. Әр
әдістеме нақты мақсатқа және
зерттеу объектісінің
ерекшеліктеріне сай
қолданылады
Арнайы психологияның сүйенетін
қағидалары
● Объективтілік қағидасы психикалық көріністерді зерттейді; демек ғылыми
негізделген дәйектерге сүйену және зерттеу нәтижелерін логикалық тұрғыдан
талдау және қазіргі заманғы психологиялық теорияға сүйену.
● Кешенділік қағидасы – дәрігерлік тексеру, психологиялық тексеру және
педагогикалық тексеру болып табылады.
● Жоспарлылық қағидасы – баланы жүйелі түрде зерттеу.
● Детерминизм қағидасы – кез келген құбылыстың өзіндік себептері бар деген
қағиданы ұстану.
● Кеміс дамудың себептерін есепке алу қағидасы.Бұл даму кемістігі бар
балалардың психикалық дамуындағы ерекшеліктердің себептерін анықтау
қажеттілігі. Ол үшін кемістіктің құрылымы, тегі және тереңдігі туралы
медициналық білім, психологиялық-педагогикалық мәліметтер қажет.
● Генетикалық қағида – динамикада, яғни баланың психикасын жалпы даму
барысында, іс-әрекет барысында зерттеу.
● Әлеуметтік және биологиялық даму деңгейінің өзара байланысын есепке алу
қағидасы. Яғни бала дамуына әлеуметтік ортаның әсер етуі және керісінше.
● Талдау-жинақтау (анализ-синтез) қағидасы. Л.С. Выготский ілімі бойынша,
алғашқы кемістікті есепке алу, негізгі симптомдар және психикалық қосымша
асқынулар немесе туынды кемістіктерді талдау.
Естуінде кемістігі бар балалар
психологиясы
Этиологиясы:
●Тұқымқуалаушылық(50 % жағдайда)
●Пренатальді кезеңдегі жұқпалы
аурулар(қызылша,сифилис т.б.)
Жіктелуі
Саңырау балалар: Нашар еститін
●Ерте саңырау балалар:
болған(тілі шықпай ●Сөйлеуі дамыған
тұрып) ●Сөйлеудің терең
●Кеш саңырау бұзылыстары
болған(тілі
шыққаннан кейін)
Өзін өзі бағалауы

•Өз мүмкіндіктерін жоғары бағалайды
•Өзін бағалауы құлағы еститін
балаларға қарағанда артта қалған
Жесттер:
●Сөйлесу жесттрі ●Калькир жесттері
(құлағы естімейтін (сурдоаудармашылар
адамдар бір бірімен іскерлік
сөйлесу үшін кездесулерді
қолданады) қолданады)
Естуінде кемістігі бар
балалардың тұлғасының өзгеру
●Көңіл күйі төмен болуы
●Сөйлесудің қиындауына байланысты тұйықталуы
●Қиялға берілуі
Көруінде кемістігі балалар
психологиясы
Этиологиясы:
●Тұқымқуалаушылық(15 - 30 % )
●Пренатальді кезеңдегі
потологиялар(интоксикациялар,жұқпалы және
эндокринді аурулар) – 80% көп жағдайда
●Постнатальді кезеңдегі
потологиялар(жарақаттар, нейроинфекциялар,
балалар жұқпалы аурулары).
Жіктелуі
Соқыр балалар: Нашар көретін
●Соқыр болып балалар:
туылғандар Оқыту процесін
●Кейіннен соқыр жүргізуге
болғандар болатындай
дәрежеде көру
Соқыр болып туылған немесе 3 жасқа
дейін соқыр болған балалардың сыртқы
орта көріністері туралы еш көріністері
болмайды.
Соқыр адамдардың қарым қатынас
түрлері
●Тәуелділік
●Қашу
●Әлеуметтік жағдай
Өзін-өзі бағалауы
●Өте жоғары- ●Өте төмен -өзін
дефектті жоққа басқалардан кем деп
шығарады бағалайды
Сөйлеуінде кемістіктері бар
балалардың психологиясы
Бұзылыстың клинико-психологиялық
жіктелуі
Ауызша сөйлеудің Жазбаша сөйлеудің
потологиялары: потологиялары:
●Алалия ●Дизграфия
●Дизартрия ●Дизлексия
Өзін-өзі бағалауы
●Өте жоғары- ●Өте төмен -өзін
дефектті жоққа басқалардан кем деп
шығарады бағалайды
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі
●Богданова Т.Г. Сурдопсихология: Учебное пособие. –
М., 2002
●Выготский Л.С. Основы дефектологии // Собр. Соч.: В
6 т. – М., 1983. – Т.5
●Литвак А.Г. Тифлопсихология. – М., 1985
●Специальная психология: Учеб. пособие / Под ред.
В.И. Лубовского. – М., 2005

Ұқсас жұмыстар

Арнайы психологияның дамуы

ПСИХОЛОГИЯ пәні

Психология мәселелері

Психология негіздері

Психологияның мәселелері

Жоғары мектеп психологиясының пәні, міндеттері және құрылымы

ЖОҒАРЫ МЕКТЕП ПСИХОЛОГИЯСЫ

ПСИХОЛОГИЯ ПӘНІНІҢ МІНДЕТТЕРІ ЖӘНЕ ӘДІСТЕРІ

Қолданбалы психология

Арнайы психология және педагогикадағы коррекция ұғымы

Пәндер