Эмоциялық-ерік сферасының бұзылыстары

Презентация қосу

Техникалық және кәсіптік білім
Техническое и профессиональное образование
Алматы қаласының Денсаулық сақтау
ГКП ПХВ « Медицинский колледж»
Басқармасы
Управление здравоохранения г.Алматы
ШЖҚ МКК «Медициналық колледж»

ЦӘК «Жалпы білім беретін »

Тақырыбы:Эмоциялық-ерік сферасының
бұзылыстары
Эмоция (фр. emotion, лат. enoveo —
толғану)-қоршаған ортамен қарым-
қатынас негізінде пайда болатын
көңіл-күй.Эмоция организмнің әр
түрлі қажетсінулерге қанағаттануына
(ұнамды эмоция) немесе
қанағаттанбауына (ұнамсыз эмоция)
байланысты. Адамның жоғары
әлеуметтік қажетсінулері негізінде
пайда болатын тұрақты змоция.
Эмоция жоғары түрі адамның іс-
әрекетінің өнімді болуына мүмкіндік
туғызады. Оларға қуаныш,
сүйіспеншілік және т.б. эмоциялар
жатады. Жағымсыз эмоция адамның
іс-әрекетіне азды-көпті зиян келтіреді.
Оларға қорқыныш, қайғы, абыржу,
үмітсіздену, үрейлену және т.с.с.
эмоциялар жатады.
Эмоциялық сфера

Сезім(жағдайлар,өзгермейтін,
интеллектуалды,эстетикалық,рухани)

Көңіл күй

Эмоциялар
Аффекттер(қуаныш,қорқыныш,үрей,ашу,
т.б

Стресс(эустресс,дистресс)
Құмарлық(жағымды,жағымсыз,өте
жоғары)

Фрустрация
• Ерік- адамның өз болмысын меңгеріп, ерік-
жігері арқылы табиғи және әлеуметтік
шектеулерді еңсеріп шыға алу қабілеті.
Ерік тәртібін реттеудің
компоненттері

Іс әрекет
Мақсат Жүйелер Ептілік Дағды
бағыты
Ерте жаста қарым – қатынас жасауды
дамыту
• Балада қарым – қатынас жасау
өмірінің алғашқы айларыннан
басталады. Бала өмірінің бірінші
айында өмірге деген алғашқы әсерлер
пайда бола бастайды. Балаға деген
жылы дауыс немесе жымию баланың
түсінігіне әсер етеді, ол баланың еркі
жай ғана алға жылжиды, бұл баланың
ерік арқылы «тыңдауы» сияқты. Осы
әсерден кейін күлмсіреу пайда
болады. Жаңа туған сәбидің даму
барысында бала ойыншықтың
дыбысына емес, адамның дауысына
көп көңіл бөледі. Баланың 1 – 3
айында ересек адаммен эмоционалды
қарым – қатынас жасау барысында
көруі мен естуі үлкен маңызға ие.
Олар бірінші күлімсірейді, кейіннен
күлкі пайда болады.
• 3 айында бала ересек адамды көргенде
эмоционалды әсер байқалады.
• 2 – 5 айларында бала өзіне көп көңіл
бөлетін белгілі бір адамға бауыр басып
қалады. Ол адамды көзімен бақылап
отырады, кетіп қалса жылайды, сол
адамға көп күлімсірейді, сол адамның
қасында көбіне гуілдейді .Осы этаптың
соңында бала өзіне таныс емес адамды
көрсе жылап, қорқыныш сезімі пайда
болады.
• Тек 1 жасқа таяу бала басқа да
ересек адамдарға бауыр басып
уйренісе бастайды. Ол жақын
адамдар болуы мүмкін.
Сондықтан балада эмоционалды
бауыр басу 22 аптадан 1 жасқа
дейін созылады. Эмоционалды
бауыр басудың құрылымы
әрдайым біркелкі емес. Көбіне
баланың психикалық дамуына
қауіпсіз адамға үйрену маңызды.
Ол кезде бала өзін сенімді және
қауіпсіз сезінеді. Мұндай бауыр
басудың түрі көбіне ана мен бала
арасында қалыптасады
• Анасы баласына қамқор болады,
күн тәртібін сақтайды, бірақ
баламен аз ойнайды. Қарым –
қатынастың осы түрі баланың
невротикалық әсерінің дамуына,
бәрінен бұрын қорқынышқа және
аутизмге бейімдеуі мүмкін.
Баланың церебральды сал ауруы
бар баланың физикалық күйі
анасымен қарым – қатынасына
әсерін тигізуі мүмкін..
Эмоционалды – әлеуметтік
әрекеттесудің қалыптасу кезінде
тек сезу емес, сонымен қатар
көру,естудің де алатын орны зор.
Эмоциялық-ерік сферасының
бұзылыстары

гиперактивтілік мазасыздық
аутизм
агрессивтілік
Гиперактивті балалар
(гипердинамикалық синдром)
Синдромның пайда болу факторлары

Биологиялық Сыртқы орта
Генетикалық факторлары

•Жүктілік кезіндегі
зиянды
әдеттер(темекі.алкого •Гиперактивтілік
ль,т.б.) пен зейіннің
•Ауыр босану(ММД) жетіспеушілік син • Экологиялық
•Баланың шала дромының бар фактор
туылуы туыстарының
•Ерте жастағы болуы
самотикалық аурулар
Жас айырмашылықтарына байланысты ерекшеліктері

Ерте жас(1-2 жас)
Бұлшық ет
3-4 жас
5-7 жас
Агрессивті баланың психологиялық
ерекшеліктері

Таным Қозғалысы
Тәртібі
процесі

•Бала қозғала
•Тапсырманың
береді • Мазасызданады
ұзақтығына
•Тапсырма орындау • Қозғалыс
шыдамау
барысында үнемі координациясы
•Бір тапсырмадан
қозғалыста болады бұзылады
екінші тапсырмаға
•Қоршаған орадағы • Қиын тапсырмаларды
көңілінің ауып
қозғалыстарға орындай алмайды
кетуі
көңілі ауып кетеді
Активті бала мен гиперактивті баланың
айырмашылығы
Активті бала Гиперактивті бала
Күні бойы қозғалыста болады,пассивті Ол әрдайым қозғалыста болады,өзін өзі бақылай
ойындарды(пазл, конструктор)ұнатпайды ,егер алмайды,яғни ол шаршаса да үнемі қозғалыста
қызықтырса анасымен бірге пазл жинап,кітап болады,егер қатты шаршаған болса жылап,
оқиды долданады.

Жылдам әрі көп сөйлейді,сұрақтарды да тоқтаусыз Жылдам і әрі көп сөйлейді,сөзді толық
қояды айтпайды,сөзді толық тыңдамайды.Миллиондаған
сұрақтар қояды,бірақ жауапты сирек тыңдайды.

Асқазан ішек жолдарының ауруы мен ұйқысының Бұл балаларды ң асқазан ішек жолдары жиі
мазасыздығы болмайды ауырады.Оларда аллергиялар да жиі
кездеседі.Сонымен қатар оларды ұйықтату мүмкін
емес,егер ұйықтаса мазасыз болады.

Ол барлық жерде мазасыз емес.Мысалы , Баланы басқару мүмкін емес.Ол тиым мен
балабақшада ,таныс емес адамдар ортасында тосқауыл дегенді білмейді.Барлық жағдайда ол
тыныш мазасыз қалыпта болады

Ол агрессивті емес.Бірге ойнаған балалармен жиі Жиі ұрсысады.Өзінің сгрессиясын бақылай
араздаспайды,сирек жағдайда болады,бірақ алмайды,бірден төбелеседі,тістеп,итеріп жібереді
ұрысты өзі бастамайды
Агрессивті балалар
Синдромның пайда болу факторлары

Отбасылық Әлеуметтік

•Анасының негативизмі
•Баланың агрессиясына
байсалды қарау
•Баланығ эмоционалды • Құрдастарының әсері
түрде бетін қайтару • БАҚ-тың әсері
•Гиперсоциалды тәрбие
•Авторитарлық тәрбие
Мазасыз балалар
Мазасыздықтың пайда болу
факторлары

Индивидуалды Әлеуметтік- Сыртқы орта
психологиялық факторлары

•Отбасы тәрбиесінің
•Баланың ішкі ерекшеліктері(авторитарл
наразылығы ық және баланы • Педагогтардың
•Психофизиологиялық басқалармен салыстыру) шамадан тыс
ерекшеліктері(меланхол •Отбасындағы жағдай қаталдығы
икалық темперамент) (дұрыс емес қарым
қатынас, ұрыс
жағдайлары. )
Мазасыз баланың психологиялық
ерекшеліктері

Жеке сфера Эмоционалды Коммуникати
сфера Тәртібі
вті сфера

•Қарым
•Өзін өзі төмен •Аффективті қатынас
бағалау әрекеттер: орнатудағы
•Жеңілістерге қиындықтар •Сенімсіздік
агрессия, гиперакт,
деген сезімталдық •Шешім •Негативизм
шамадан тыс
•Балау мен пікірге қабылдағанда •Қимылдары
активтілік немесе
тәуелділік үлкендерден тежелген әрі
пассивтілік
жиі қолдау қатыңқы
күтеді
Негативизм – бұл психологиялық қарсыласу, барлық
нәрсені керісінше жасауға ұмтылу. Қалыпты балаларда да
кездесуі мүмкін. Көбіне жүйке жүйесінің, психикалық
ауытқуы бар балаларда кездеседі (эпилепсия, аутизм,
шизофрения).
Аутист балалар
Пайда болу факторлары

Әлеуметтік
Биологиялық -психологиялы
қ

•Ерте жастағы психикалық
күйзелістер
•Анасының балаға суық
•Органикалық бұзылыстар қарауы
•Бас миының зақымдалуы •Баланы қабылдамай одан
теріс айналуы
6 – 60 айдағы баланың әлеуметке бейімделуі туралы кесте.

Жасы Әлеуметке бейімделуі

6 ай Қалыпты дамыған балаға қарағанда белсенділігі төмен. Көру контактісі нашар.

8 ай Бала ашулы болса, оны көндіру өте қиын. Балалардың 1\3 бөлігі көңіл бөлгенді қажет
етеді, бірақ басқа адамдарға қызығушылығы жоқ.

12 ай Бала еңбектеп жүре бастағанда қарым – қатынас жасау нашарлай бастайды

24 ай Анасынан алыс кеткенде ешқандай көңілі қалатындай әсер болмайды. Ересек
адамдардан ата – анасын таниды, бірақ ешқандай бауыр басатын әсер көрсетпейді.
Біреуді сүйіп, құшақтай алады, бірақ бұл біреудің өтінішімен автоматты түрде жүреді.
Ата – анасынан басқа ересек адамдарды ажырата алмайды. Үлкен қорқыныш сезімі
болады

36 ай Жалғыз болғанды қалайды, өзіне басқа ересек адамды жақындатпайды.

48 ай Ойын шарттарын түсінбейді.

60 ай Өзінің құрдастарына қарағанда ересектер қызықтырады. Жиі адамдармен қарым –
қатынасқа түседі, бірақ түсініксіз және біркелкі қалыпта болады.
Аутизмнің ең басты белгісі – баланың
қоршаған ортамен қарым – қатынасының
бұзылуы. Ол тұйық және өзімен жасты
құрдастарынан шеттеледі, ол балада мимика
және жест байқалмайды, ол басқа адамдарға
көзіне тік қарағысы келмейді. Сонымен
қатар бұл балалар жақындарының
сүйіспеншілігінен қашады. Оларды жалғыз
қалдырғанда өздерін жақсы сезінеді.
Аутизмі бар бала басқа адамдарды
байқамайды, олар үнемі бір қимылды
қайталап отыруы мүмкін. Егер ересек адам
ол баламен қарым – қатынасқа түсуге
ұмтылса, аутизм бар бала өзін қобалжулы
сезінеді, қоршаған ортаға агрессиялық
күйде болады.
Ақыл – ойының даму деңгейі аутизмі бар балаларда әр түрлі: кей
жағдайларда баланың интелектісі қалыпты болуы мүмкін, ал кей
жағдайларда ақыл – ойы артта қалады, сонымен қатар аутизм бар
балалар арасында ерекше аса дарынды балалар кездесуі мүмкін.
Сөйлеу тілінің дамуы: кейбір балалар өзінің құрдастарына
қарағанда сөйлеу тілінің даму уақытымен және темпімен алға
озып кетуі мүмкін, ал кейбіреулерінің сөйлеу тілі артта қалған.
Көбіне аутизмі бар баланың сөйлеу тілінің ерекшелігі дауысының
өзгеруі : не өте кедей, немесе мағынасы жағынан анық емес.

Стивен Вилтшер-аутист,художник
Аутизмнің жіктелуі
Психологиялық дамудың жалпы бұзылыстары
Балалар аутизмі(басталуы 0-3 жас).
Процесстік аутизм(басталуы 3 жасқа дейін)
Атипті аутизм:
Ретт синдромы.
Геллер синдромы
Аспергер синдромы

Ұқсас жұмыстар

Эмоциялық сфера

Мүмкіншілігі шектелген балаларды оқыту және тәрбиелеу жүйесі жалпы білім беру жүйесінің ажырамас бөлігі

Еріктің кезеңдері

Тұлғаның мотивациялық сферасының иерархиялық құрылымы

Балалық шақ кезіндегі аутизм

Психикалық дамулары тежелген балалардың психологиялық коррекциясының негізгі ұстанымдары

Соқырлар - көру қабілетінен мүлдем айырылған тұлғалар немесе толықтай көру түйсігі мүлдем бұзылған тұлғалар

Сөйлеу анамнезі

Тұлға және мотивация

Олигофренияның патоморфологиясы

Пәндер