Картоп нематодалары (Ditylenchus destructor, Heterodera rostochiensis): биологиясы, зияндылығы және күресу шаралары

Скачать

Картоптың сабақ нематодасы

Алматы 2013

Картоптың сабақ нематодасы - Ditylenchus destructor Thorne.

Картопты, шамалы түрде ас бұршақты, сәбізді, қызанақ пен кейбір басқа

дақылдарды зақымдайды. Ересек нематодалары құрт тәрізді формада,

алдыңғы және артқы жағына қарай кішірейіп келетін жұқа шыны тәрізді

түссіз денесі бар. Ұзындығы - 0, 7-1, 3 мм. Личинкалары кішірек. Нематода

бірнеше ұрпақ береді. Бір ұрпағы 15 тен 45 күнге дамиды. Нематодалар

картоп түйнектрінде сақталады.

Картоп екпе материалы арқылы зақымданады. Нематодалар жас сабақтарға

еніп, өсімдіктін өсуін тоқтатады. Зақымданған өсімдіктерде жапырақтар

өтекішкентай және толқынды. Түптің төмеңгі қабатындағы жапырақтар өліп

қалады, қалғандары солып, сарғайып кетеді. Нематодалар қалыптасып келе

жатқан түптерге енеді. Бұдан кейін түптерде қисық формалы сұр дақтар

пайда болады, ал сақтау кезеңінде-түптердің жоғарғы бетінде бастапқыда

татты-қоңыр ұсақ жарықшалар, одан кейінірек түптердің толықтай бұзылуына

және құрғақ шіріктің дамуына әкеліп соқтырады.

Күресу шаралары. Тек сау түйнектерді ғана отырғызу қажет.

Сақтауға жіберу алдында тиянақты іріктеу жүргізіледі. Түптерді сақтау

ережелерін орындау қажет (85-90% ылғалдылық, температура +1 - +3 градус

денгейде) .

Нематодалардың зияндылығы

Картоптың нематодасы

Картоптың нематодасы - Heterodera rostochiensis Woll.

Картоптың алтын нематодасы-Hetezodeza zostochiensis Woll. Домалақ құрттар

типі (Nematnelminthes) нематодтар (Nematoda) сыныпына жатады. Картоп

немотодасы Еуропа кейбір Азия, Африка елдерінде, Америка континентінде,

Австралия және Океанияда таралған. Еуропа Оңтүстік және Орталық Америкада

картоп түйнектерімен алып келуі ықтимал. Көбінесе Ресей, Украина,

Беларуссия және Балтық жағалуындағы республикаларында үй маңындағы

жерде (приусадебный учаскеде) кездеседі. Картоптың басқа нематодасы

қызнақты, қара алқаны, меңдуананы тағы да басқа өсімдіктерді зақымдайды.

Зақымданған өсімдіктердің өсуі бәсеңделеді, жапырақтары сарғайып солады.

Түйнектер болмауы да мүмкін, болса да 1-2 ұсақ түйнектерден аспайды.

Тамырларының бұтақтануы күшейіп кетеді. Қоңыр түсті тамырларының үс-

тінде алтын түсті қоңыр дөңгелектер байқалынады.

Алтын түстес картоптың жұмырқұртымен зақымданған картоп егістігі

10-сурет. Картоптың нематодасы

Ұзындығы 0, 13-1мм, ені 0, 1-0, 96 мм-ге дейін болады. Еркегінің жіп тәрізді

реңсіз денесінің ұзындығы 0, 9-1, 23мм, ені 0, 25-0, 3мм. Құрттың денесі сопақ,

ұзындығы 0, 35-0, 52мм диаметрі 0, 018-0, 023 мм-ді құрайды. Топырақта

жұмыртқалар цисталардың ішінде қыстайды. Көктемде жұмыртқалардан

құрттар шығып, өніп шыққан картоп тамырларында мекендейді. Біраз уақыт

өткен соң жас пайда болған түйнектерге енеді. Құрттар барлық цисталардан

шықпайды. Тыныстап жатқан цисталар, қоректенетін өсімдіктер болмаса,

жерде 10 жылдан астам уақыт, тіршілік қабілетін жоғалтпай жатады. Құрттар

бірнеше рет түлеп, 30-35 күнде еркектерге және ұрғашыларға айналады.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс