Картоптың алтын түсті нематодасы (Globodera rostochiensis) және картоп ісігі (Synchytrium endobioticum): сипаттамасы, даму циклі және карантиндік-күрес шаралары

Семинарлық жұмыс Картоптың алтын түсті нематодасы

Жоспары:

Картоптың алтын түсті нематодасына сипаттама. Картоп нематодасының даму циклі.

Карантиндік күрес шаралары және күресу жолдары.

Ауру қоздырғышы-Globodera

rastochiensis Behrens немато-

дасы. Қоздырғыш нематода

(Nematoda) класы тиленхид

(Nyienchidae=Heteroderidae)

тұқымдасына жатады.

Ауру Азия, Америка, Мексика

Және Еуропада кең таралған.

Қазақстанда сыртқы карантиндік нысанға жатады.

Нематода өзінің даму кезеңінде жұмыртқа, дернәсіл, имаго стадияларынан өтеді. Ұрғашы даралардың циста деп аталатын стадиясы болады. Әр цистада 50ден 600-ге дейін дернәсілдері бар жұмыртқалар болады. Алтын түсті нематоданың цистасының пішіні шар тәрізді, кейде бас бөлімі созылыңқы алмұрт тәрізді болады. Денесінің артқы жағы дөңгеленген жыныстық конусты мүшесі болмайды. Цистаның орташа көлемі 0, 5-0, 8мм жетілген ұрғашы денесінің артқы бөлігінде жыныс мүшесінің анусы болады. Олардың айналасында анальды-жыныстық немесе перинальды деп аталатын аймағы, цистотүзуші нематодтардың қай түрге жататындығын анықтауға қолданады. Анус ұсақ саңылаулы болып, одан көбінесе екі кутикула қатпары римдік V әрпі сияқты түзіледі. Әдетте жұмыртқа ішіндегі дернәсіл 4 рет бүктелген болады.

Картоптың алтын түсті нематодасы

Картоп нематодасының даму циклі-өсімдік тамырларында өтеді. Топырақ арасында циста түрінде сақталады. Олар ие өсімдік болмаған жағдайларда тіршілік қабілетін 10 жылға дейін сақтауы мүмкін. Нематода жылына 1-2 ұрпақ береді. Картоп нематодасы картоп көп жыл бойы өндірілген танаптарда қатты зиян келтіреді. Тамырға енген дернәсілдер қозғалғыштығынан айырылып, жасуша заттарымен қоректенеді. Нематоданың цисталары картоп түйнектері залалданған топырақ түйіршіктерінде, ауылшаруашылық құрал-саймандарында жабысқан топырақпен, адам және малдармен таралады.

Ауру таралған елдерден тек ғылыми-зерттеу мақсатында тұқымдық картоп тиісті карантиндік экспертизадан өткізілген соң тасымалдауға рұқсат етіледі. Ауру таралған елдерден ауыл шаруашылық және сәндік дақылдарды тасымалдауға тиым салынады. Міндетті түрде нематодқа төзімді сорттар мен залалданбайтын дақылдар енгізілген ауыспалы егісті қолдану. Агротехникалық, химиялық, биологиялық шаралар қолдану.

Картоп рагі (Ісігі)

Жоспары:

Картоп рагіна қысқаша сипаттама.

Таралуы және даму кезеңі

Карантиндік күрес шаралары

Ауру қоздырғышы-Synchytrium endobioticum (Schilbersky) Percival саңырауқұлағы. Қоздырғыш хитридиомицеттер. (Chytrdiomycetes) класы хитридиялылар (Chytribiales) қатарына жатады.

S. endobiticum саңырауқұлағының қыстық зооспарангийлері дөңгелек пішінді 30-дан 80мкм. Олардың бір жағы ойыс болады.

Түйіршікті протопластың дамуына қолайсыз қыс жағдайларының жақсы өтуіне көп қабатты қабықпен қоршалуы мүмкіндік береді. Картоп ісігінің қоздырғышы жіпше түзбейтін жасуша ішіндік тоғышар болып есептелінеді.

Ауру Еуропа мен Азияда кең таралған. Қазақстанда кездеспегендіктен сыртқы карантиндік нысанға жатады. Картоптың түйнегі тамыр сабағы, сабағы, жапырағын, кейде гуліде зақымдалады.

Карантиндік шаралар және күресу жолдары

Картоп ісігіне қарсы кешенді күрес шаралар жүйесі қолданылады. Оның мақсаты аурудың залалданбаған ауданға өтуінен сақтау, аурудың таралуын тексеру және ошақтарын жоюға бағытталған.

S. endobioticum аурумен күресуде картоптың төзімді сорттарың және ісік аурумен залалданбайтын өсімдіктерді өндірудің маңызы зор.

Топырақты картоп рагінан тазарту үшін карбамид (100г/м2) препаратың ісікке төзімді сорт өңдірілетін жерге немесе сұйық аммиак (сусыз) -1т/га (100г/м2), нитрификация ингибиторы (2%сұйық аммиак массасынан) аралас аммиак 0, 5т/га қолдану ұсынылады.

Ұқсас жұмыстар

Картоп ісігі (Synchytrium endobioticum): таралуы, диагностикасы және күрес шаралары

Картоптың циста түзуші нематодасы Heterodera rostochiensis: сипаттамасы, өмір циклі және қорғау шаралары

Картоптың қатерлі ісігі (Synchytrium endobioticum): биологиясы, дамуы және күресу шаралары

Картоп пен қант қызылшасының сыртқы карантиндік аурулары мен зиянкестері және күрес шаралары

Американдық ақ көбелек, Комсток сымыры және картоп күйесі: карантиндік сипаттамасы мен күрес шаралары

Картоптың сабақ нематодасы: сипаттамасы, биологиясы, ауру белгілері және күресу шаралары

Картоп нематодалары (Ditylenchus destructor, Heterodera rostochiensis): биологиясы, зияндылығы және күресу шаралары

Картоп түйнегінің сақиналы шірігі (Corynebacterium sepedonicum): биологиясы, диагностикасы және күрес шаралары

Австралиялық науша, тұт қалқаншалы және цитрустық ұнтақты сымыр зиянкестері: сипаттамасы, таралуы және карантиндік күрес шаралары

Картоптың алтын түстес жұмыр құрттары: биологиясы, зияндылығы, анықтау және күресу шаралары

Пәндер