Бірінші Мемлекеттік Дума

Презентация қосу

«Астана медицина университеті»
Қазақстан тарихы және философия кафедрасы.

Қазақтардың Ресейдің I-II Мемлекеттік Думаларының жұмысына қатысуы

Орындаған:Төлеубеков Ғ.
Бисенбаева Д.
Асет А.
Есмағанбетова Ә.
Қайнар Р.
Мұталхан Н.
Сатылғынова Ә.
Топ: 121 ЖМ
Тексерген: Карбозов Ә.E.

Астана 2018
Қазақтардың саяси сана-сезімінің елеулі түрде
өскенін қазақ зиялы қауым көшбасшыларының
Ресей Мемлекеттік Думасының жұмысына
қатысуынан көруге болады.

қазақ зиялы қауымының өкілдері
Бірінші Мемлекеттік
Дума– Ресейдегі
мемлекеттік басқарудың
конституциялық-
монархиялық жолға түсуін
әйгілеген заң шығарушы
жоғары өкілетті билік
органы. 1906 ж. 27 сәуірден
9 шілдеге дейінгі аралықта,
72 күн қызмет етті.
I Мемлекеттік Думаға
қазақтардан Торғай
.
облысынан — Ахмет
Бірімжанов, Уфа
губерниясынан —
Сәлімгерей Жантөре,
Орал облысынан —
Алпысбай Қалменұлы,
1905 жылы Ресей Астрахан губерниясынан -
Мемлекеттік Бақтыгерей Құлманов,
думасының құрылу Ақмола облысынан -
барысы
Шәймерден
Қосшығұлұлы, Семей
облысынан — Әлихан
Бөкейхановтар сайланды
Бірінші мемлекеттік дума
жиналысы
1- Мемлекеттік думада ірі
фракцияны кадеттер құрады.
Кадеттерді ұлттық аймақтардың
депутаттары да қолдады. Думаның
құқын кеңейту, саяси кешірім
жариялау жөніндегі кадеттердің
ниеті Ресей патшасы тарапынан
қолдау таппады. Оған жауап
ретінде дума патша билігін
тоқтатуды талап етті. Жер
мәселесін талқылау өте тартысты
жүрді. Жағдай осылай шиеленіскен
соң, 9 шілдеде дума патша
жарлығымен таратылды.
Екінші Мемлекеттік Дума– Ресей
империясындағы мемлекеттік
басқарудың 2-рет сайланған
конституциялық-монархиялық
бағыттағы заң шығарушы жоғары
өкілетті органы. 1907 жылы 20 ақпаннан
3 маусымға дейін жұмыс жасаған 103
күн ішінде 2 рет сессия ашып,
53 мәжіліс өткізді.
Қазақ халқынан Думаға
сайлау 1905 жылы 11
желтоқсандағы сайлау заңы
бойынша жүргізілді.
• Ресейдің 1907 жылғы II Мемлекеттік
Думасының құрамына бұл жолы
Қазақстаннан мына азаматтар сайланды:
Ақмола облысынан — Шәймерден
Қосшығұлұлы, Торғай облысынан - Ахмет
Бірімжанов, Семей облысынан -
Темірғали Нүрекенов, Сырдария
облысынан - Тілеулі Алдабергенұлы,
Жетісу облысынан — Мұхамеджан
Тынышбаев, Орал облысынан —
Бақытжан Қаратаев, Астрахан
губерниясынан — Бақтыгерей Құлманов
Мұсылман
фракциясына 36 депутат
енді. Бұл фракция "
мұсылман фракциясы" және
"мұсылман қызмет
фракциясы" болып екі топқа
бөлінеді.
Қазақ
депутаттары Нұрекенов, Алдаб
ергенов, Қосшығұлов, Бірімжан
ов мұсылман
фракциясының құрамына,
Тынышбаев конституциялық-
демократиялық фракция
құрамына кірді.
• Дума депутаттарының арасында
көрнекті қоғам
қайраткері Сәлімгерей
Жантөренің есімі ерекше.
Сәлімгерей Жантөре өзіндік
ұлттық ерекшеліктері
ескерілетін халық мектептерін
ашу мәселесіне көп көңіл бөлді.
Ол Мемлекеттік Думада кеңінен
танылды. Башқұрт халқының
атынан депутат болып сайланса
да өзінің туған халқы
қазақтардың проблемаларын да
ешқашан есінен шығарған емес.
Б. Қаратаев II Мемлекеттік Думада Ресейден шаруаларды
Қазақстанға қоныс аудару саясатының қазақтар үшін өте
жағымсыз, ауыртпалықты болып отырғаны туралы арнайы
баяндама жасады

• Ол өзінің жалынды сөзінде былай деп атап
көрсетті: «Сіздер мынадай сұмдық
жағдайды түсінуге тиіссіздер: бүгінгі
таңда қоныс аударушы орыс шаруаларына
жер телімдерін беру үшін қазақтарды
өздерінің ежелгі ата қоныс жерлерінен
ғана емес, жеке меншік баспаналарынан
да қуып шығарып жатыр».
Алаштан шыққан алғашқы депутаттар
• Б. Қаратаев, А. Бірімжанов, Т. Нүрекенов, Ш.
Қосшығұлұлы 1907 жылғы наурызда
өздерінің жасаған мәлімдемесінде былай
деп жазды: «Көшпелілердің бірден-бір
күнкөріс көзі — мал шаруашылығы, ал
олардың Азияның шетсіз-шексіз кең
даласында бір жерден екінші жерге үздіксіз
көшіп-қонып жүруі әлдебір жанға жайлы,
қызығы мол бос серуен құру емес,
табиғаттың қиындықтарын жеңе
отырып, өмір сүру болып табылады».
• Шәймерден
Қосшығұлұлы (1874—1937) І
және II Мемлекеттік Думаға
Ақмола облысынан екі рет
сайланды. Ол өз
жерлестерінің арасында өте
беделді әрі құрметті азамат
еді. Қазақ халқының шын
мәніндегі біртуар ұлы
болатын. Ш. Қосшығұлұлы
өлкедегі мұсылман дінінің
мүддесін қорғады. Сол үшін
полиция тарапынан талай рет
қуғын-сүргінге ұшырады.[
Үкіметтің аграрлық және
отаршыл саясатын сынға алған
бұл Дума депутаттары құрамы
жағынан да, күн тәртібіне
қойылған талқылау жағынан
да Бірінші мемлекеттік
Думадан төрі солшыл болып
шықты.
Думаның 39-пленарлық отырысында
қазақ өлкесіндегі жер саясатына
байланысты Егіншілік пен жерге
орналастыру ісінің бас басқармасының
бастығы князь Васильченко мен
Министр Кеңесінің төрағасы
Столыпиннің қазақ жеріне қатысты
жүргізіп отырған қанаушылық,
озбырлық істерін дәлелді фактілер
келтіре отырып сынға алып,
"қоныстандыру" саясаты қазақ
шаруашылығын күйзеліске ұшыратуы
мүмкін деген алаңдаушылықтарын
білдірді.
Екінші
Мемлекеттік
Дума 1907 ж. 3-ші
маусымда
таратылды

Ұқсас жұмыстар

Ресей мемлекеттік Думасының қызметіне қатысуы

Ұлттық мемлекет құру жолындағы қазақ халқының қозғалыстарының бастаулары

Бірінші орыс революциясы және оның Қазақстанға әсері

Ахмет Қорғанбекұлы Бірімжанов Қостанай уезінде

Ұлыбританияның экономикалық жағдайы

Ұлт - зиялыларының өмірі туралы мағұлмат

Әлиханды әкесі тоғыз жасында

Тәуелсіз Қазақстан тарихнамасында Алаш қозғалысына байланысты еңбектерді талдау

Алаш қозғалысына – 90 жыл

Айқап журналының қазақ тарихындағы орны

Пәндер