ПСИХОЛОГИЯ ТУРАЛЫ ІЛІМНІҢ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ДАМУ ЖОЛДАРЫ

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі
әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

ТАҚЫРЫБЫ: ПСИХОЛОГИЯ
ТУРАЛЫ ІЛІМНІҢ
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ДАМУ
ЖОЛДАРЫ

Орындаған: БТ 17-03 тобы
Тоқтасын Ұлболсын

Алматы – 2018
Жоспары :
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Психология ғылымының шетелде даму тарихы
1.1. Қазақстандағы психология ғылымы» кіріспе.
2. Әбу Насыр әл-Фараби (870—950) және оның қазақ
психологиясы тарихындағы орны.
3. Мақал-мәтелдер — халық психологиясының айнасы.
4. Қазақтың қазіргі жағдайы немесе ұлттық психология туралы.

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі
ПСИХОЛОГИЯ АДАМНЫҢ ЖАН – СЫРЫН ЗЕРРТЕЙТІН
ӨНЕГЕЛІ ҒЫЛЫМ.
Психология өз алдына ғылым ретінде ХІХ хасырдың 60 ж. бөлініп
шықты. Оған себеп болған ғылыми-зерттеу мекемелері-
психологиялық лабораториялар және институттар, жоғары оқу
орындарындағы кафедралар сонымен қатар пихикалық
құбылыстарды оқып-білуге байланысты экспериментті насихаттау
жұмыстары.

ЖАН

Идеалистік Материалистік
Психология ғылымының даму тарихы

Психология ерте замандардан келе жатқан
білім салаларының бірі. Оның дүниеге ең
тұңғыш келген жері ежелгі Греция.
«Психология» термині гректің екі сөзінен
тұрады: оның біріншісі – «псюхе» (жан),
екіншісі - «логос» (сөз, ілім). Сөйтіп, бұл
сөз «жан туралы ілім» деген ұғымды
білдіреді. Бірақ, психологияны «жан
туралы ілім» демей, психика туралы
ғылым деп түсінген дұрыс.
Жан туралы ғылыми түсінік ежелгі
гректердің әмбебап ғалымы
Аристотель( б.з.д. 384-322) есімімімен
байланысты. Екі жарым мың жылға
созылған осынау кезеңде психология
басқа ғылымдармен (философия,
медицина, әдебиет, жаратылыстану т.б.)
эксперимент (тәжірибе) жүзінде әртүрлі
құрал – жабдық аспаптардың көмегімен
зерттей бастады.
Бірінші кезеңі – кеңес үкіметі орнағанға дейінгі қазақ
психологиясы- бұл кезең психология ғылымының ілкі
бастауы(15-20ғ.)

Екінші кезеңі марксистік кеңестік психология деп
аталады (1920-1990)

Үшінші кезеңі – егемен, тәуелсіз Қазақстан
жағдайында қалыптасқан ғылыми психология
дамуының жаңа кезеңі (1991 жылдан бері)
ӘБУ НАСЫР ӘЛ-ФАРАБИ (870—950) ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚАЗАҚ
ПСИХОЛОГИЯСЫ ТАРИХЫНДАҒЫ ОРНЫ

Ұлы ойшылдың еңбектерінде бала
психикасының қалайша дамып,
жетілетіндігі жөнінде де
кызғылықты пікірлер кеп. Баланың
жасы өскен сайын оның ақылы да,
яғни тәнімен бірге жаны да өсіп
отырады. Мүньщ бәрі оның тіршілік
қажетінен туындайды. Мәселен,
балада ең алдымен өсіп-өну қуаты
пайда болады. Бұл оның дене
бітімінің қалыптасуында үлкен роль
атқарады. Ана кұрсағында-ақ тән
түйсігі, біртіндеп дәм, иіс айыратын
түйсіктер, заттың түрін, түсін, бейне,
пішінін түйсіне алу қабілеті қалыптасады. Жан қуаттары өмір барысында, оқу-
тәрбие үстінде дамиды. Бұл үшін адамның өз бетінше әрекеттенуі, өзіндік
белсенділігі ерекше маңызды. Кісінің адамгершілік, имандылық касиеттері де оның
өмірден алатын тәжірибесіиен, үлкендердің жақсы өнегесінен туындайды. Адам
дүниеге акылды, не акылсыз, зұлым, не ақ ниетті болып келмейді. Мұның бәрі де
жүре пайда болады.
МАҚАЛ-МӘТЕЛДЕР — ХАЛЫҚ
ПСИХОЛОГИЯСЫНЫҢ АЙНАСЫ
Мақал - мәтелдер әр халықтың өз даму тарихында басынан кешкен алуан
түрлі оқиғалары, өзі аңғарған табиғат құбылыстары, қоғам мүшелерінің өзара
қарым-қатынасы, мінез-құлқы, психологиясы жөніндегі жасаған қорытынды,
тұжырымдарының түйіні, өмір тәжірибесінен жинақталған философиялық
ойлардың ұтқыр да ұтымды, жатық та көркем көрінісі. Ол айналадағы сыры
мол дүние туралы білімнің сұрыпталған жиынтығы, халықтың өзінше шағын
ауызша энциклопедиясы ғана емес, ұстаздық, тәлімгерлік роль де атқарады,
адам бойындағы барлық жақсылықты асқақтатып, жамандықты жерлеп,бала
тәрбиесінде ерекше орын алатын халық даналығы.. Ондай адам ата-баба
даналығының көзіндей саналатын.. “Мақалды тудырушы – еңбекші халық. Ол
халық данышпандығының алтын қазынасы”, — дейді атақты қазақ тіл
ғылымының белгілі профессор Мәлік Ғабдуллин. Халықтың мақалдары мен
мәтелдерін жинауда, зерттеуде, Ш.Уалиханов, В. Радлов, А.В. Васильев, П.М.
Мелиоранский, Ә. Дибаев, Ө.Тұрманжанов, С. Аманжолов секілді
ғалымдардың еңбегі зор.
Қорытынды
Қорыта келе мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың “Қазақстан жолы-2050”
Қазақстан халқына жолдауында айтқандай біздің болашаққа барар жолымыз
Қазақстандықтардың әлеуетн ашатын, жаңа мүмкіндіктер жасауға
байланысты. ХХІ ғасырдағы дамыған ел дегеніміз- белсенді, білімді және
денсаулығы мықты азаматтар.
Ойды басқа адамға жеткізу үшін оны сараптап, толғана талдау қажет.
Айтар ойыңды алдымен өзің түсініп ал, алдамшы сезімге беріліп үстірт ойлау
– үлкен қателік, жақсылап түсіну үшін көзбен көріп, құлақпен естіп, қолмен
ұстай білу қажет. Ғұлама ғалым сөз саптау, сөйлеу мәнеріне де ерекше мән
берген. Оныңпайымдауынша, жұмсақ, байыпты, сыпайылықпен сөйлеу кімге
де болса жарасымды қасиет («Жақсы сөйлемелік, Жанға шырай бермек»).
Сөйлеу әдебі дегеніміз ойды бүкпей ашық айту, яғни ой жинақтылығы, оның
мазмұнды болуымен байланысты. Бала түйсігінің дұрыс қалыптасуы үшін
сезім мүшелерін таза ұстап, оның түрлі сырқаттарын дер кезінде емдеп
отырған абзал. Баланың өң мен түсті, тәтті мен ащыны дұрыс ажырата алуын,
алыс-жақыннан келетін дыбыстарды дәл естуін ата-аналар мұқият қадағалауы
тиіс, мұның өзі әр затты жан-жақты түйсініп, оның сыр-сипатын түсіне білуге
жәрдем етеді. Еңбекте жантануғабайланысты бұдан басқа деректер жеткілікті.
Мәселен, мінезге батырлық пен батылдықты, қайсарлық пен шапағаты
болмайтындығын айта отырып, ондайларды барынша шенеп-мінейді. Адам
өмірге келген соң, белсенді өмір сүруге, «сегіз қырлы, бір сырлы» болуға
ұмтылуы тиіс дейтін тұжырым аталмыш еңбекте кеңінен орын алған.
Қолданылған әдебиеттер тізімі:

1. Жарықбаев Қ., Озғанбаев О. Жантануға кіріспе.- Алматы, 2000.
2. Жарықбаев Қ. Жүсіпбек Аймауытұлының психологиялық
көзқарастары.- Алматы, 2000.
3. Тәжібаев Т. Жалпы психология. 2000.
4. https://www.metod-kopilka.ru/azastanda-psihologiya-ilimini-damui-
71753.html

Ұқсас жұмыстар

Психология ғылымының тың серпілістері

Психология туралы жалпы түсінік

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ПСИХОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ТАРИХЫ

Мал шаруашылығының маңызы

ЭПИДЕМИЯЛЫҚ ПРОЦЕССТІҢ АЙМАҚТЫҚ МЕРЗІМДІК ЖӘНЕ ХАЛЫҚТЫҚ ӘР ТҮРЛІ ТОПТАРЫНДА КӨРІНІС БЕРУІНІҢ КАЗІРГІ КЕЗДЕГІ СИПАТТАМАСЫ

Кеңестік психология ғылымының даму бағыттары

ПСИХОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ЖАЛПЫ

Психология жан туралы ғылым

Тіршіліктің тарихи дамуы туралы ілім тарауы бойынша қорытындылау

Психология тарихы

Пәндер