Уақытты өлшеу. Эфехерис уақыты

Презентация қосу

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті
География және табиғатты пайдалану факультеті
Картография және геоинформатика кафедрасы

Тақырыбы: Дәріс №3 Уақытты өлшеу. Эфехерис уақыты.

Орындаған: Құдайберген С.А.
Тексерген: Мадимарова Г.С.

Алматы - 2018
Жоспары:

І.Кіріспе бөлім
ІІ.Негізгі бөлім
2.1.Уақытты
өлшеу.............................................................................................................4
2.2.Уақытты өлшеу
бірліктері...........................................................................................5
ІІІ.Қорытынды бөлім
ІҮ.Пайдаланылған әдебиеттер

Геодезиялық астрономия 10/01/2018 2
І.Кіріспе бөлім

Уақыт — өлшемдер жүйесінің оқиғаларды реттеу, олардың ұзақтығын және
араларындағы интервалдарын сипаттауда, және нәрселердің қозғалысын сипаттауда
пайдаланатын маңызды мүшесі. Уақыт мифология, философия және ғылымның әр
салада пайдалану үшін қарама-қайшылысыз сипаттау, зерттеу нысаны болып, талай-
талай ұлы ғалымдарды өмірге әкелген.

Геодезиялық астрономия 10/01/2018 3
Геодезиялық астрономия 10/01/2018 4
Геодезиялық астрономия 10/01/2018 5
Уақыт өлшем бірліктері

Үлкен және кіші уақыт аралықтарын өлшеу үшін астрономиялық кұбылыстармен
тығыз байланысты табиғи бірліктер колданылады.
Уақыттың негізгі бірліктері — астрономиялык бакылау бойынша анықталған тәулік, ай
және жыл. Бұлардың алғашқысы күн мен түннің алмасуына, екіншісі Ай жүзініц
(фазасының) өзгеруіне, ал соңғысы жыл маусымдарының ретті түрде алмасуына
байланысты. Бұлардың әрқайсысы, әрине, аспан денелерінің қозғалысына (кәрінерлік
жәнө нақты) негізделген.

Геодезиялық астрономия 10/01/2018 6
Жергілікті Жұлдыз уакыты (S) мен Жұлдыздардың экваторлық координатасы тура
көтерілу мәні арасында карапайым байланыс бар. Егер Жұлдыз жоғарғы шарықтауда
болса, онда
S=α
Демек, кез келген мезетте берілген орындағы жұлдыздың уақыттың мәні осы кезде
жоғарғы шарықтауда ориаласқан. жұлдыздың тура көтерілу координатасының
мәніне тең. Жер бетіндегі X бойлықтағы Жұлдыздық уақыт (S) пен Гринвич
меридианындағы Жұлдыздық уақыт (S0) арасындағы байланыс мына өрнекпен
анықталады:
S = S0 + X
Осыдан біз берілген орынның Жұлдыздық уақытын анықтау арқылы осы орынның
географиялық бойлығының мәнін де анықтауға болатынына кез жеткіздік.

Геодезиялық астрономия 10/01/2018 7
ІІІ.Қорытынды бөлім

Қазақ дәстүрлі уақыт өлшемдері
Уақыт өлшемдері. Қас пен көздің арасы-халықтық өлшем. Лезде, тез, жылдам, көзді
ашып жұмғанша деген мағынаын білдіреді. Қас-қағым (көзді ашып-жұмғанша) -
жарықтың жылт етуі, көзді ашып-жұмғанша кететін уақыт, шамамен 0,7-1 сек.
аралығы. Сүт пісірім-халықтық өлшем, ширек сағат шамасы, шамамен 15 минут. Бие
сауымдай уақыт-биенің екі сауымының арасы, бір сағат шамасындағы мезгіл. Таң сәрі-
шолпан жұлдызының туған мезгілі. Бозала таң-күн шапағының белгісі, таңның ағара
бастауы. Таң ата-күннің ұясынан шығар алдындағы мезгіл. Сәске-күн шығып, арқан
бойы көтерілген кез. Ұлы сәске-тал түске жақындаған мезгіл. Тал түс-күннің тас төбеге
келуі, яғни, мысалы, қазақтың көлеңкесі оның дәл түбіне түсуі.

Геодезиялық астрономия 10/01/2018 8
ІҮ.Пайдаланылған әдебиеттер

1. https://kk.wikipedia.org/wiki/

Геодезиялық астрономия 10/01/2018 9

Ұқсас жұмыстар

Химиялық заттарды енгізу арқылы стерилизациялау

Геодезия GPS технологиясын пайдалану

Бастауыш сынып математикасында шама ұғымын оқыту әдістемесі

Өндірістің жұмыс күшімен қамтамасыз етілуі

Дене шынықтыру сабағы

Мәліметтерді жинау нұсқалары

Экваторлық координат жүйесінен көлденеңге өту

Gps аспаптарының жұмыс істеу принципі, қолданылу аясы

Жатыр мойнының қатерлі ісігі кезіндегі мейіргерлік күтім

Семей полигоны

Пәндер