ҒЫЛЫМНЫҢ САЛАЛАРЫ. ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУДІҢ ТҮРЛЕРІ

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
«Стандарттау және Биотехнология» кафедрасы

ҒЫЛЫМНЫҢ САЛАЛАРЫ.
ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУДІҢ
ТҮРЛЕРІ.

Тексерген: Бейсембаева
Г.Ш.
Салкинбаева
Г.Т.
Орындаған: Мырзагалиева
А.Е.
Жоспар:

1 Кіріспе

2 Ғылымның салалары

3 Ғылыми зерттеудің түрлері

4 Қорытынды

5 Пайдаланған әдебиеттер
Кіріспе
Ғылым – бұл табиғат, қоғам және ойлау туралы жаңа білімдерді алуға
бағытталған зерттеу ортасы.
Ғылымның дамуы ғылыми еңбек бөлінуі және бірігуімен, ғылыми
мекемелердің пайда болуымен, экспериментті және зертханалық құралдармен
тығыз байланысты. Еңбектің қоғамдық бөлінуі әсерінен ой және дене еңбегінің
арақатынасы анықталғаннан бері ғылым пайда болды. Кәсіпорындарда ірі
машиналар пайда болғалы ғылым кәсіпорынның белсенді факторы бола бастады.
Ғылыми-техникалық революция тұрғысында ғылым түсінігі өзгерді, яғни ғылым
техника дамуынан кейін емес, керісінше материалдық өндірістің негізгі күші
болып табылады.
Қоғамдық өндіріске белсенді әрекет ете отырып, ғылым қоғамдық өмірдің
барлық саласын сипаттайды. Материалдық өндіріс, экономика, саясатта, басқару
ғылымы мен білім алуда ғылым қарқынды түрде дамуы керек.
Қоғамның барлық элементі мен салаларында ғылым мен техниканың
маңызы зор. Қазіргі кезде ғылым қоғамның дамушы күші болып табылады. Дене
және ой еңбегінің түрлері: медицина, транспорт, байланыс, адамның күнделікті
өмірінде ғылыми-техникалық прогресс ерекше орын алады.
ҒЫЛЫМ САЛАЛАРЫ

Физико-математикалық ғылым

Химиялық ғылым

Биологиялық ғылым

Техникалық ғылым

Ауылшаруашылық ғылым және
т.б.
ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУ ТҮРЛЕРІ:

Қоғамдық өндіріске байланысы
жағынан

Қаржыландыру көздеріне байланысты

Мақсатына байланысты

Халық шаруашылығына қажеттілігіне
байланысты

Зерттеу ұзақтығына байланысты
Ғылыми зерттеудің мақсатына байланысты 3 түрге
бөлінеді:
бастамалы
Қолданбалы
өндірулер
Бастамалы зертеулер табиғаттың жаңа заңдары мен
принциптерінің пайда болуына негізделеді. Олардың
мақсаты қоғамның ғылыми білімінің артуына себепші болу.
Мұндай зерттеулер белгілі және белгісіздік шекарасында
жүргізіледі.
Қолданбалы зерттеулер табиғат заңдарының жаңа
тәсілдерін анықтаумен және салаларда қолданысымен
байланысты.
Мақсаты – адам кәсібінде практикасында бастамалы
зерттеулер нәтижесінде ғылыми білімнің қолданылуы.
Қолданбалы зерттеулер нәтижесінде ғылыми түсінік
негізінде техникалық түсінік пайда болады.
Қолданбалы зерттеулер өз кезегінде 3 түрге жіктеледі:
1) іздеу
2) ғылыми зерттеу
3) жобалы-құрастырушылық жұмыстар
Іздеу жұмыстары объектіге әсер ететін факторларды
қалыптастыруға, жаңа технология мен техниканың пайда болуына
бағытталған.
Ғылыми-зерттеу жұмыстары жаңа технология, зерттеу құрал-
жабдықтарын қалыптастыру мақсатында жүргізіледі.
Жобалы-құрастырушылық жұмыстар логикалық жобаны сипаттайтын
құрастырулардың пайда болуын қадағалайды.
Қолданбалы және бастамалы зерттеулер нәтижесінде жаңа ғылыми
және ғылыми-техникалық ақпарат қалыптасады. Мұндай ақпаратты
өндірісте пайдалануға бағытталған мақсатты үрдіс өндірулер деп
аталады. Бұл – жаңа техника, материал, технология немесе олардың
дамуына бағытталады. Өндірулердің соңғы мақсаты қолданбалы
зерттеу материалдарының өндіріске енуін қадағалау.
Ғылымның жіктелуі – белгілі бір принциптерге
сүйенген өзара байланыстың анықтылығы мен осы
байланыстың логикалық қорытындысы.
Материалды өмірдің әр түрлі ғылыми
объектлерді зерттеуіне байланысты ғылым әр
түрлі түрлерге бөлінеді.
XVI-XVII ғасырлардан бері ғылым объектісі
бойынша емес, зерттеу бағытына қарай
ерекшелінеді. Мысалы, атом – физиканың да,
химияның да объектісі қызметін атқарады, сол
сияқты молекула – химияның да, физиканың да
заты бола алады. Тірі организм биологияның,
химияның, физиканың және кибернетиканың да
заты бола алады.
Ғылыми зерттеудің өзіне тән белгілері:

Ерекше идеялар мен
қарастырылған
Алға қойылған мақсаты
сқрақтарды жаңаша
мен нақты анықталған
қарастыруды көздейтін,
міндеттері бар мақсатқа
белгісізді анықтауға,
бағытталған үрдіс;
шығармашылыққа
бағытталған үрдіс;

Жүйелілігімен,
Қатаң дәлелдер,
тәртіптілігімен
тұжырымдар мен
сипатталады, зерттеу
қорытындыларды
үрдісі ғана емес оның
ретімен негіздеу тәрізді
нәтижелері де бір
қасиеттер тән.
жүйеге келтірілген;
Қоғамдық өндіріске байланысы
жағынан ғылыми жұмыстар мына
жұмыстарға жіктеледі:
Жаңа технологиялық
үрдістер

Машиналар

Ұрылыстар

Өндірістің тиімділігінің артуы

Шартының жақсаруы

Жеке адамның тұлға болып
дамуы
Ғылыми кадрларды даярлау
және пайдалану жүйесі

Магистратура
Аспирантура
Докторантура
Диссертация қорғау
Квалификация өсіру
Стаждау
Қаржыландыру көздеріне
байланысты ғылыми зерттеулер:
мемлекеттік бюджетті
өндірісті-келісімдік
қаржыландырылмайтын
Мемлекеттік бюджетті ғылыми
зерттеулер мемлекеттік бюджет
есебінен қаржыландырылады.
Өндірісті-келісімділік зерттеулері
өндірісті келісім-шарт негізінде
тапсырыс беруші мекеме
қаржыландырылады.
Қаржыландырылмайтын
Қорытынды
Ғылыми танымның нәтижелері түсініктерді
қалыптастырумен аяқталады. Ғылымның
түсініктілігі бір-бірімен тығыз байланысты
аксиомалар, теоремалар мен тұжырымдардың
қатаң логикалық құрылысымен түсіндіріледі.
Түсініктер көп жақты құрылымға біріктірілген.
Теория – бұл түсініктің кеңейтілген түрі. Кез
келген ғылыми теория – Евклидтің не
Н.И.Лобачевскийдің геометриясы, кванттық
механика, не қазіргі заманғы космогония -
түсініктердің қалыптасуының мысалы бола алады.
Түсініктердің қалыптасуы - үздіксіз жүретін
күрделі үрдіс. Әрбір ғылым белгілі бір
заңдылықтарға бағынатын түсініктер жүйесі
болып табылады.
Пайдаланған әдебиеттер:
• Қазақ Энциклопедиясы
• Орысша-қазақша түсіндірме сөздік:
Әлеуметтану және саясаттану бойынша /
Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д.,
профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ.
2006. - 569 б. ISBN 9965-808-89-9
• Қоғамдық білім негіздері:Жалпы біліы
беретін мектептің коғамдык-гуманитарлык
бағытындағы 10-сыныбына арналған
окулык / Ә.Нысанбаев, Ғ.Есім, М.Изотов,
К.Жүкешев, т.б. - Алматы: "Мектеп" баспасы,
2006. ISBN 9965-33-570-2

Ұқсас жұмыстар

Ғылым тарихы мен философиясының пәні

Ғылымның дүниетанымы және функциялары

Білім алушылардың ғылыми-зерттеу практикасының жұмыс бағдарламасы

Ғылыми зерттеулердегі корреляция

Ғылыми зерттеу, оның эмпирикалық зерттеуден айырмашылығы

Ғылымның жіктелуі

Тіл теориясы

Лабораториялық жұмыстар

ДИССЕРАТЦИЯ ҚОРҒАУ

Әдістанымның жалпы сипаты

Пәндер