ЛИЗИНГ- инвестицияны орта мерзімді қаржыландырудың әдісі ретінде

Презентация қосу

ЛИЗИНГ-
инвестицияны орта
мерзімді
қаржыландырудың
әдісі ретінде
ОРЫНДАҒАН: ШАЙДИЛЬДА А.Ж
ҚАБЫЛДАҒАН:МУРАТОВА Д.Б
1.Лизингтің негізгі түсініктері.
2.Лизингтің түрлері мен жіктелінуі
3.Лизингтің артықшылықтары мен
кемшіліктері
• Лизинг — бұл лизинг берушінің (жалға
берушінің) өзіне тиесілі құрал-
жабдықтарды, машиналарды, ЭЕМ,
ұйымдастыру техникаларды, өндіріске,
сауда-саттыққа және қоймаға арналған
құрылғыларды лизинг алушыға (жалгерге)
лизингтік төлем төлеу шартымен,
белгіленген мерзімге пайдалануға беруін
қарастыратын жалға беру шарты.

ЛИЗИНГ сөзі ағылшын тіліндегі LEASE – жал сөзінен шыққан.
ТАРИХЫ
Жалгерлік қатынастар 4000
жылдан астам уақыт бұрын
басталған. Тарихшылар алғашқы Финикиялықтар теңіз кемелерін
жал шарттарын шумерлік Ур жалға табысты беріп қана қоймай,
қаласынан тапқан. Олар б.з.д. 2000 қосымша өз командаларын
ж. қыш тақталарға жазылған. ұсынған. Орта ғасырларда әркім
Ежелгі шумерлер негізінен сатып ала алмаған рыцарьлық
ауылшаруашылық құрал- қару-жарақтар жалгерлігі кеңінен
саймандарын жалдаған. Алайда таралды.
көне заманда жалдау нысаны тек
қана соқа болмаған.

Қазіргі заманғы лизинг ХХ ғасырдың ортасында пайда болды. 1940-шы
жылдардың басында Чикаголық автомобиль сатушы Золи Фрэнк бір емес,
бүкіл машина паркін жалға беруді ұйғарды. Бүгінде бұл адамды «қазіргі
заманғы автолизингтің атасы» деп атайды.
Алғашқы лизингтік компаниялар он жыл өткен соң – ХХ ғасырдың 50-ші
жылдарының орта шенінде пайда болды. Кейбір дереккөздерде дәл мезгілі –
1954 жыл деп белгіленген. Лизингтің қазіргі заманғы тарихы осы уақыттан
басталады. Араға ондаған жылдар салып, қаржылық жалгерлік әлемде
кеңінен өріс алады. Бүгін дамыған елдерде экономикаға нақты
инвестициялардың шамамен 30-40%-ы лизингтің үлесіне тиесілі.
• Қазақстанда қаржылық жалгерлік едәуір кеш – 90-шы
жылдардың басында пайда болды. Сондықтан лизинг
тарихы Батыста жарты ғасырды еңсерсе, Қазақстанда
небары 15 шақты жылдан бері есептеледі. Дегенмен,
елімізде лизингтің артықшылықтарын түсініп-
бағалайтын кәсіпорындар саны күн өткен сайын
артып келеді. Инвестиция тапшылығы, ұзақ мерзімді
қаржыландыру қиыншылықтары мен өндірісті
жаңартудың өткір қажеттілігі жағдайында қаржылық
жалгерлік өнеркәсіп пен сауданы дамытудың тиімді
құралына айналады.
ЛИЗИНГТІҢ АРТЫҚШЫЛЫҚТАРЫ
•Өндірістік қуаттылықтарды айналымдық қаражатты жұмсамастан жаңарту;
•80%-ға дейін қаржыландыруды қамтамасыз ету;
•Мүлік лизинг алушы кәсіпорынның балансында көрсетіледі;
•Лизинг келісімшартының әрекет мерзімі 3 жылдан 5 жылға дейін;
•Лизинг бойынша сыйақы түгелдей шегерімдерге жатқызылады;
•Алғашқы іске пайдалану жылындағы қосарлы амортизация нормасы;
•Лизинг келісімшарты әрекет еткен мерзім ішінде ҚҚС біркелкі мөлшерде
есептеледі;
•Лизинг берешекті өтеу кестесін жасау тұрғысынан аса икемді болып келеді;
•Лизингтің заты лизинг келісімшарты аяқталғаннан кейін лизинг алушының
меншігіне беріледі;
•Сатып алынып отырған лизинг заты лизинг мәмілесінің бірден бір
қамтамасыздығы болып табылады.
лизингтік
операциялар екі
түрге бөлінеді:

2. Қаржылық 1. Шұғыл
лизинг лизинг
Шұғыл лизинг – бұл мүліктің қызмет ету мерзіміне қарағанда, оның пайдалану мерзімінің қысқалығын және мүліктің құнын толық
өтемеуін сипаттайды. Жедел лизингке мынандай белгілер тән:

• лизинг келісімшарт уақыты мүліктің қызмет көрсету уақытынан аз болмағандықтан
лизинг беруші мүліктің құнын бір келісімшарттың түсуі есебінен орнын толықтыруды
есептемейді;
• лизинг мүлкі бірнеше рет жалға беріледі;
• лизинг арнайы лизинг алушының мүлікке өтініш жазуы бойынша емес, ал лизингтік
компаниямен жалға беріледі;
• лизингтік мәміленің екі жақты сипаты болады – лизинг алушы және лизинг беруші;
• техникалық қызмет көрсету, жөндеу, сақтандыру бойынша міндеттемелер лизингтік
компанияға жүктеледі;
• лизинг алушы егер бұрын қарастырылмаған жағдайлар мен пайдалануға жарамаған
жағдайда келісімшартты бұзуы мүмкін;
• мүліктің келісімшарты уақыты біткеннен кейін, лизинг берушіге қайтарылады;
• қосымша лизинг – лизинг алушы (қосымша лизинг беруші) үшінші тұлғаға (қосымша
лизинг алушыға) төлемақыға кәсіпкерлік мақсаттар үшін уақытша пайдалануға және
иелікке береді, лизинг берушіден бұрын алған келісімшарт бойынша лизингті және
лизинг затын құраушыны келісімшартқа сәйкес өз уақытында береді.
Қаржылық лизинг – бұл уақытша пайдалануға берген лизинг
затының мерзімі ішінде өзінің толық амортизациялық құнын төлеп
шығуымен немесе өзін-өзі өтеуімен байланысты сипатталады.
Осы лизингердің отандық және халықаралық тәжірибеде
қолданылатын мынадай түрлері бар:

Сыртқы лизинг –
экспорттық және
Ішкі лизинг – бұл импорттық болып
Халықаралық
оның бөлінеді.
лизинг – бір тарап
қатысушыларының Экспорттық
немесе барлық
бір елден болып лизингте шетел
тараптардың әр
келуімен лизнг алушы болса ,
елден болып келуін
байланысты импорттық лизнгте
сипаттайды.
сипатталады. шетел лизинг
беруші болып
табылады.
ЛИЗИНГ
Мәмілеге Мүлік Қайтары Амортиза Қызмет Нарық Лизингтік
қатысушыл
түрі мдылық ция көрсетул секторы төлемнің
ардың
құрамы бойынш дәрежесі шарттары ер көлемі бойынш сипаты
бойынша а бойынша бойынша бойынша
бойынша а

Қозғалмайт Толық ішкі ақшалай
тура ын мүлік амортизаци
лизингі яланатын компенсаци
сыртқы
Толық ялық
жанама Басқадай амортизаци
мүліктің яланбайтын
лизингі
аралас
таза экспорттық
Толық қайтарымды
лизинг Толық импорттық
қызметтер
жиынымен
Толық қайтарымсыз Толық Е.Чекмареваның лизинг
лизинг қызметтер түрлерінің сыныпталуы
жиынтығынсыз
ЛИЗИНГ

ЕКІЖАҚТЫ ҮШЖАҚТЫ КӨПЖАҚТЫ

КАПИТАЛДЫ
ЛИЗИНГ СУБЛИЗИНГ
ТУРА ЛИЗИНГ
ТУРА ҚАРЖЫЛЫҚ
ЛИЗИНГ
ҚАЙТАРЫМДЫ ТОПТЫҚ ЛИЗИНГ
ЛИЗИНГ
ТАЗА ЛИЗИНГ
“САТУ” ЛЕВЕРИДЖ
НЫСАНЫНДАҒЫ ЛИЗИНГ
ЛИЗИНГ БАС ЛИЗИНГ
МЕМЛЕКЕТТІК
ЛИЗИНГ
РОТАЦИЯЛЫҚ
Лизингтік мәмілеге ЛИЗИНГ
қатысушылардың құрамы мен
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ
санына байланысты лизингтің ЛИЗИНГ
түрлері ВЕНДОР-ЛИЗИНГ
Лизинг қатысушылары

Лизинг алушы келісімшартқа сәйкес
төленуге жататын төлемдерді Лизинг бұйымдарына: ғимараттар,
кезеңімен тиянақты түрде төлеп қондырғылар, машиналар, құрал-
тұруды өз міндетіне алады. жабдықтар, транспорт құралдары,
Келісімшарттың мерзімі өткен соң, жер телімі т.б. мүліктер жатады.
лизинг бұйымы лизинг алушының Лизинг бұйымына бағалы қағаздар,
меншігіне өтуі мүмкін, егер бұндай табиғи ресурстар жатпайды.
жағдай шартта қарастырылған болса.

Лизинг беруші сатып алушыдан лизинг бұйымын лизинг келісім шарты
бойынша өз меншігіне алуды, сосын оны лизинг алушыға белгілі бір ақыға,
белгілі бір мерзімге, белгілі бір уақытта иелік ету жағдайына және
кәсіпкерлік мақсаты үшін пайдалануына беруді міндетіне алады. Бұл кезде
лизинг бұйымы лизинг алушыға берілгенде, оның мерзімі
амортизацияланатын мерзіммен шамалас немесе оның 80% бөлігіне сәйкес
келуі тиіс;
Лизинг лизингтік мәмілеге қатысушылардың қарастырған жағдайына байланысты
және олар әрқилы болып бөлінеді:

қайтарылатын
лизинг – лизингтің бұл банк лизингі –
түрі, онда сатушы осы лизингтің бір түрі,
бұйымды кері
қайтарыпала алатын онда лизингті
болса ғана лизинг беруші ролін банк
алушыға лизинг атқарады;
ретінде сатады;

толық лизинг – таза лизинг –
лизингтің бір түрі, лизингтің бір түрі,
онда лизинг беруші онда лизинг алушы
ағымдағы жөндеу ағымдағы жөндеу
және оның лизинг және оның лизинг
бұйымына бұйымына
техникалық қызмет техникалық қызмет
көрсету жұмысын көрсету жұмысын
атқарады; атқарады.
Лизингтік операция
1 – банк лизинг компаниясы арасында
несиелік келісімшарт жасалып , несие
беріледі;
2 – лизинг компаниясы алған несиені
құрал-жабдық үшін жабдықтаушыға
төлейді;
3 – жабдықтаушы лизинг компаниясына
құрал-жабдығын сатады;
4 – лизинг компаниясы мен лизинг
алушы кәсіпорын арасында лизингтік
келісімшарт жасалады;
5 – жабдықтаушы құрал-жабдықпен
жабдықтайды;
6 – лизингті алушы кәсіпорын
пайдаланғаны үшін лизингтік төлемдер
жүргізеді;
7 – лизинг компаниясы несие беруші
банкке несие үшін төлемдерін төлейді.
лизингтік төлемдердің жалпы сомасының есебі мынадай формуламен
есептелінеді:

ЛТ = АА + НТ + КТ + ҚТ + ҚҚС
Мұндағы:
• ЛТ – лизингтік төлемдердің жалпы сомасы;
• АА – ағымдағы жылдағы амортизациялық аударымдар сомасы;
• НТ – лизинг берушінің несиелік ресурсты пайдаланғаны үшін төлемі;
• КТ – лизингтік келісімшарт бойынша мүлікті бергені үшін лизинг
берушіге комиссиондық төлем;
• ҚТ – көрсеткен қызметі үшін қосымша төлем;
• ҚҚС – лизинг берушінің көрсеткен қызметі үшін лизингті алушы
төлейтін қосылған құнға салынатын салық.
Лизингтің кеңінен таралуының басты себебі – оның қарапайым несиелерден
мынадай артықшылықтарының болуына байланысты:

Лизинг көмегімен кепілге беретін
Лизинг 100% - ға дейін
мүлкі жоқ ұсақ кәсіпорындарды несиелеуді ұсынады, яғни
несиелеуге болады. Бұл былай: кәсіпорынға қысқа мерзім Кәсіпорынға мүлікті несиеге
лизингтік мәміле жасалған мерзім ішінде өзінің меншікті сатып алғаннан , лизинг
бойынша лизинг оъектісі лизингке капиталын жұмсамай – ақ , бойынша алған қолайлы ,
берушінің меншігінде қалады да , жаңа құрал-жабдықты себебі , бұл жерде ол мүлік
лизинг алушы банкротқа ұшыраған пайдалана отырып , өнеркәсіп кепіл ретінде болады;
жағдайда несиелік тәуекел деген
болмайды;
өнім шығаруға және пайда
табуға мүмкіндік береді;

Құрал-жабдықтың лизинг берушінің
меншігінде болатындығына Несие берушінің көзқарасымен
байланысты , өнімнің құнына
қарағанда , несиенің мақсатты
лизингтік төлемдер ғана қосылып ,
мүлікке салынатын салықты жалға пайдалануына ешқандай да
берушінің өзі төлейді. Сөйтіп , лизинг қадағалау болмайды.
алушы салықтық жеңілдіктер алады.
Лизинг операцияларына тән кемшіліктер мыналар :

Жалға алушы
құрал-жабдықтың
қалдық құнының
жоғарылауынан Лизинг құны несиеге
( әсіресе қарағанда жоғары , бірақ
инфляциядан ) та ескірген құрал-
ештеңе ұтпайды; жабдықтан туындайтын
тәуекелдің лизинг
берушінің басында
болатынын ұмытпау
қажет , сондықтан да ол
осындай шығынның
орнын толтыру үшін
комиссияны көбірек алуға
тырысады.
Лизингтік
келісімшарт
Лизинг – бұл ұйымдастырылуы біршама
күрделі операция. Көптеген
мәмілелерде кемінде үш келісімшарт
жасалады:

1) лизинг 2) лизинг 3) лизинг
беруші мен беруші мен алушы мен
лизинг алушы жабдықтаушы банк
арасында; арасында ; арасында .
Қазақстанда лизинг өзінің алғашқы қадамдарын 1989 жылдан
бастады. Еліміздегі лизинг мынадай жолдармен қалыптасқан:
Бірінші этап (1989 – 1992). Ішкі нарықта лизингтің
туылуы. Бұл кезде көптеген лизингтік компаниялар
құрылды. Олар бір реттік тәртіппен көп көлемде лизингтік
операциялар жасады. Олар «КРАМДС – лизинг» 1989 ж.,
«Казтех лизинг» 1990 ж., «Инвестлизинг», «Техника
Лизинг», Туран банктің еншілес кәсіпорны «Туранлизинг»
1991 ж.және т.б. Атап кететін жайт Қазақстан лизингінің
дамуы еуропа құрылымымен ұқсас. Еуропадағы сияқты
Қазақстанның да алғашқы лизинг компаниялары
жобаларды қаржыландыруға артық қаражаттары бар
банктерде құрылды. 1992 жылдың орта кезінде
Қазақстанда коммерциялық банк құрамында 120 лизингтік
компания және 20 – ға жуық лизинг фирмалары жұмыс
жасады.
Екінші этап (1992 – 1994). Қазақстан
экономикасындағы қолайсыз жағдайдың туындауына
байланысты лизингтік қызметке қысымның болуы. 1992
жылғы жаппай ырықтандырудың, баға еркіндігінің
нәтижесінде гиперинфляция жағдайында көптеген
маманданған лизингтік кәсіпорындар өз қызметтерін
тоқтатты немесе делдалдық саудаға көшті.

Үшінші этап (1995 – 2000). Қазақстандағы лизингтік бизнесті
мемлекеттік қолдау, ынталандыру, яғни лизингтік қызметтің жандану,
инфрақұрылымның кең көлемді дамуы 1995 жылдан бастау алды.
Тұрақты лизинг компаниялары құрыла бастады. Мұндай нәтижелер ҚР
Үкіметімен қабылданған «лизингтік қатынастарды реттеу» туралы
құқықтық – нормативтік актілер есебінен болды. Олардың негізгісі
1994 жылы қабылданған №266 «Шетел инвестициясы» туралы заңы.
Онда отандық нарықта лизингтік қатынастардың дамуына мемлекет
жағынан қолдау көрсету жағы қарастырылған. Негізгі бағыты болып,
ауыл шаруашылық техникасы нарығы болды. 1995 жылы
Американдық және Батыс Германиялық фирмалар мен ауыл
шаруашылық техникасын алуға қол жеткізілді. Қабылданған заң
көптеген банктерде еншілес лизингтік компаниялардың ашылуына
турткі болды. Статистикаға жүгінсек 2000 жылы жасалған лизингтік
келісімдердің басым бөлігі әлі де мемлекеттің үлесінде, яғни мемлекет
100% қаржыландырумен құрылған компанияларда. Бұл компаниялар
Үкіметтің ауыл әлеуетін көтеру мақсатында құрылған еді.
Қазақстандағы лизингтік қызметтер нарығы 2000 жылдан
бастап қана белсенді дами бастады. Бұл жерде лизингтік
мәмілелердің басым бөлігі Қазақстандағы ауылдағы
әлеуметтік мәселелерді шешуге арналған агроазық-түлік
бағдарламасы төңірегінде үкіметтің бастамасымен 100
пайыз мемлекеттің қатысуымен құрылған лизингтік
компанияларға тиесілі. Қазіргі кезде Қазақстанда
қаржылық лизинг сияқты қаржы нарығының бір секторы
қалыптасып дамып отыр десе болады.

Коммерциялық банктерде бүгінгі күні
Қазақстан мемлекеті бүгінгі күні өздерінің лизингтік компанияларын құру
лизингтің дамуына үлкен көңіл арқылы және лизингтік операцияларды
бөлуде. Ең бастысы лизингтік жүзеге асыру арқылы мұндай үрдістің
қатынастардың дамуына қажетті дамуына біршама өз үлестерін қосуда. Қазіргі
заңдылықтар базасы кездегі Қазақстандағы жұмыс жасайтын 20-
жетілдіріліп, салық салуға дан астам лизингтік компаниялардың 8-і
байланысты жеңілдіктер отандық коммерциялық банктердің еншілес
жасалды. компаниялары болып саналады.
Қазір Қазақстанның ең үлкен қаржылық-лизинг
компаниясы «Қазагроқаржы» АҚ-тың лизингтік
операциясының қаржы көлемі 180 миллион
доллардан асып отыр.
Бұл компания мемлекеттік бағдарлама бойынша
лизингті тек 4 пайызбен ғана, 7 жылға береді.
Мұның өзінде жеке қаржы есебінен және
сырттан алған қаржы есебінен беретін басқа да
бағдарламалары бар.

Ұқсас жұмыстар

Қазақстанның қаржылық институттары және олардың инвестициялық процесті кеңейтудегі ролі

Жарғылық капитал Банк несиелері

ҚР-дағы лизингтік қызмет және оның дамуы

Қысқа мерзімді банктік несиелеу инвестициялық жобаларды қаржыландырудың әдісі ретінде

Лизинг – Шағын бизнестің үлкен болашағы «Байлық көзі иелену құқығында емес,пайдалану құқығында жатыр»

Кәсіпорынның қаржылық ресурстары

Лизинг туралы

Кәсіпорынның қаржылың ресурстары

Халықаралық қысқа мерзімді ішкі қаржыландыру

Кәсіпкерлікті қаржылық қамтамасыз ету

Пәндер