Іш жарығының асқынулары, қысылған жарықтар, емі алдын-алу шаралары

Презентация қосу

Семей Мемлекеттік Медицина
Университеті

ИӨЖ
Тақырыбы; Іш жарығының асқынулары,
қысылған жарықтар, емі алдын-алу
шаралары

Орындаған; Шаймұрат Е.Д
Тексерген: Булегенов Т.А
• Iш жарығының асқынулары
(қысылу, орнына келмеуi,
копростаз, қабыну)
Қысылған жарықтар:
Қысылу – жарықтың ең ауыр
асқынуы болып табылады.
Барлық аурудың 3-15% - ын
құрайды. Қысылған жарық
дегенiмiз: қысылған мүшенiң
қоректенуiнiң бұзылуымен
өтетiн, жарық құрамындағы
заттың жарық қақпасында
немесе жарық қабының
тыртықты өзгерген мойнында
кездейсоқ қысылуы.
• Эластикалық қысылу iш бұлшықеттерiнiң
жиырылуы мен жарық қабында жататын
iлмекке iшек құрамының көп мөлшерде
түсуi нәтижесiнде дамиды.
• Қабырғалық қысылуы (Рихтерлiк) кезiнде iшектiң тек
бiр қабырғасы ғана қысылады. Ол – iшек
шажырқайына қарама-қарсы орналасқан iшек
қабырғасы.
• Ретроградты қысылуында ащы
iшек қысылады, бұл кезде жарық
қапшығында екi iшек iлмегi
болады, ал аралық iшек iлмегi
құрсақ қуысы iшiнде орналасады.
Ішек некрозы алдымен жарық
сақинасынан тыс құрсақ қуысы
iшiндегi iшекте дамиды, ал жарық
iшiндегi iшек iлмектерiнiң бұл
кезде әлi өмiрге қабiлеттiлiгi
сақталады. Көбiнесе iшек iлмегi,
содан кейiн шарбы қысылады.
Қысылған кабырғалық ішектің
қабырғасына серозді-етті тігіс салу операциясы
Қысылған жарық кезіндегі ішек өтімсіздігінің
белгісі
• Патанатомиясы:
Iшектiң жарық қақпасымен қысылу жерiнде
странгуляциялық жүлгелер түзiледi. Олар iшек
қабырғасының 3/4 бөлiгiн алады. Мұнда
алдымен iшек қабырғасы зақымдалады, содан
кейiн қан айналымының бұзылуының
дәрежесi бойынша iшектiң орталық бөлiмi
әкелушi, әкетушi iлмектер зақымдалады. Iшек
қабырғасының қысылуы – iшек қабырғасының
қоректенуiнiң бұзылуы және венозды iркiлiс
нәтижесiнде дамиды.
• Жарық суы алдымен стерильдi, содан кейiн
геморрагиялық сипатта болып, содан соң
инфицирленедi. Шажырқай тамырларының
қысылуы мен тромбозы соңында некроз
дамиды. Iшек некрозы кiлегейлi қабатта
болады, өйткенi кiлегей асты қабатында
тамырлар өтедi.
• Жарық қапшығында iшек некрозынан кейiн
жарық флегмонасы және нәжiс перитонитi
дамиды. Шарбы қысылуының қауiптiлiгi аз,
бiрақ ол тамырлардың тромбозы мен
эмболиясы және некрозбен асқынады.
Клиникалық көрiнiсi:
Iшектiң жарық қақпасымен қысылу жерiнде
странгуляциялық жүлгелер түзiледi. Олар iшек
қабырғасының 3/4 бөлiгiн алады. Мұнда
алдымен iшек қабырғасы зақымдалады, содан
кейiн қан айналымының бұзылуының
дәрежесi бойынша iшектiң орталық бөлiмi
әкелушi, әкетушi iлмектер зақымдалады. Iшек
қабырғасының қысылуы – iшек қабырғасының
қоректенуiнiң бұзылуы және венозды iркiлiс
нәтижесiнде дамиды.
• Жарық суы алдымен стерильдi, содан кейiн
геморрагиялық сипатта болып, содан соң
инфицирленедi. Шажырқай тамырларының
қысылуы мен тромбозы соңында некроз
дамиды. Iшек некрозы кiлегейлi қабатта
болады, өйткенi кiлегей асты қабатында
тамырлар өтедi.
• Жарық қапшығында iшек некрозынан кейiн
жарық флегмонасы және нәжiс перитонитi
дамиды.
1. Жарық томпаюы бөлiмiнде қатты ауырсыну
болады.
2. Кездейсоқ орнына келмейдi.
• 3. Жарық томпаюының мөлшерi ұлғаяды және
жарық суына байланысты ол тез қатаяды
(рихтерлiк қысылуда болмайды).
• 4. «Жөтел түрткiсi» симптомы жоғалады.
• 5. Iшек өтiмсiздiгi симптомы – құсу, iш қату,
iштiң кебуi, желдiң шықпауы. (Рихтерлiк және
шарбы қысылуы кезiнде болмайды).
• 6. Жалпы симптомдар – бозару, цианоз, аяқ-
қолдың сууы, тiлi құрғақ, кiшi жай пульстің
болуы.
• 7. Жергiлiктi белгiлерi – асқынған жағдайда
қабыну, жарық флегмонасы.
Дифференциальды диагноз:
Жарықтың орнына келмеуiмен, жарықтың
қабынуымен, копростазбен, жарықты
аппендицитпен, шапты лимфаденитпен, жедел
орхоэпидидимитпен, басқа генездi iшектiң
өтiмсiздiгiмен, перитонитпен,
панкреонекрозбен жүргізiледi.
Iшек өтiмсiздiгi кезiнде алдымен жарық
қақпасын зерттеп, қысылған жарықты анықтау
керек.
Емi:
Қысылудан кейiн 3 тәулiк өткен соң өлiм қаупi
10 ретке жоғарлайды. Операция өз уақытында
жасалса да, өлiм қаупi - 2,5 % құрайды.
Некроз кезiнде iшектi резекциялайды.
Операция ерекшелiктерi:
1.Қысылған сақина жарық қабының ашылуына
дейiн және қысылған мүшелердiң бекуi мен
қаралуына дейiн кесiлмейдi. Сан жарығы
кезiнде қысылған сақина iшiне қарай кесiледi.
2.Қысылған мүшелер мен iшастар
қабырғасының тамырларын зақымдамау үшiн
сақинаны кескенде абай болу қажет.
3.«Жарық суы» инфицирленгенде салфетка
салады, содан соң оны сорып алып, себу
жасайды.
4.Iшек iлмегiн орнына келтiргенде абай болу
керек. Бұл әдiс шажырқайға новокаиндi
енгiзгеннен кейiн жасалынады.
5. Егер iшекте өзгерiстер болса, онда жылы
физиологиялық ерiтiндiге малынған
салфетканы 5-10 минутқа салып қояды.
Iшектiң өмiрге қабiлеттiлігiнiң белгiлерi:
• а) қалыпты түсi мен тонусының қалпына
келуi
• б) серозды қабатының тегiстiгі мен
жылтырлығы
• в) перистальтиканың болуы
• г) шажырқай тамырларында пульсацияның
болуы
• Жарық қабында бiрнеше iлмектер болса
(ретроградты қысылу болуы мүмкiн)
• Iшек резекциясы сау тiн деңгейiнде
жасалады, яғни iшектің жоғары жағынан
35-40 см, төменгi жағынан 15-20 см кесiп
алып тастайды.
Анастамоз 3 жолмен жасалынады:
1.«соңын соңына»
2.«бүйiрiн – бүйiрiне»
3.«соңын – бүйiрiне»
• Жағдайы ауыр науқастарға iшек жыланкөзi
салынады, ал жағдайы өте ауыр науқастардың
некроздалған iлмегiн резекциясыз сыртқа
шығарады. Ең қарапайым және аз
жарақаттайтын пластика әдiстерi
қолданылады.
• Жарық флегмонасы кезiнде iш қуысы жағынан
iшек резекциясымен бiрге ортаңғы
лапаротомия жүргiзiледi. Содан кейiн
қайтадан жарыққа келiп, iшектiң қысылған
бөлiгiн кесiп, iш қуысына дренаж салады.
Дефект пластикасын жасамайды.
• Өлiм дәрежесi:-
алғашқы тәулiгiнде – 2,9 %-ын,
екiншi тәулiкте – 7 %-ды
екiншi тәулiктен кейiн –31,3 %-ды құрайды.
• Асқынулары: перитонит, өкпе асқынулары,
тромбоз, эмболиялар, кеш қан кетулер.
Консервативтi ем:
• Қысылудан кейiн алғашқы 2 сағат iшiнде, жүрек
декомпенсациясы миокард инфарктiсi, қатерлi
iсiктер кезiнде консервативтi ем тағайындалады.
• Консервативтi емнiң құрамына кiредi:
• Қуық пен iшектi босату
• Жылы ванна, жылытқыш
• Жамбасты кiшкене көтерiңкi жағдайда ұстау
• атропин инъекциясы
• тазарту клизмалары
• хлорэтил себу
• терең дем алдыру
• қолмен жарықты орнына келтiру
• Орнына келтiргеннен кейiн жөтел түрткiсi
симптомын анықтау арқылы жарық каналын
саусақпен бақылау қажет. Ол өздiгiнен орнына
келсе, стационарда жоспарлы бақылауға
алынады. Жағдайы нашарлаған жағдайда жедел
түрде операция жасалынады.
• Алдын алу: Өз уақытында жоспарлы операция,
жарықты анықтаудың диспансерлiк әдiсi.
II. Копростаз.
• Копростаз- нәжiстiк массаның жарық қабында
iркiлуi.
• Ол көбiнесе iшек атониясы бар адамдарда, орнына
келмейтiн үлкен жарығы бар адамдар да, қарттық
шақта байқалады.
Клиникалық ерекшелiктері: томпаюдың ұлғаюы мен
ауырсынудың күшеюi баяу түрде жүредi. Жөтел
түрткiсi феноменi сақталған, жартылай iшек
өтiмсiздiгi байқалады. Жалпы жағдайы аздаған
өзгерiске ұшырайды.
• Емi: орнына келтiріп, клизмалар мен мұздатқышты
қолданады. Iшектi босататын дәрiлердi қолдануға
болмайды. Операцияны негiзiнен копростазды
жойғаннан бiрнеше күн өткен соң жасау керек. Егер
консервативтi ем нәтиже бермесе, жедел операция
жүргiзiледi.
III. Қабыну
• Қабыну көбiнесе жарық құрамынан
басталады: жедел аппендицитi, жатыр
қосалқыларының қабынуы және т.б. Жарық
қабы мен терiнiң қабынуы сирек кездеседi.
• Қабыну серозды, серозды – фибринозды,
кейде iрiңдi немесе шiрiктi, туберкулез
кезiнде созылмалы болып бөлiнедi.
Клиникалық ерекшелiктерi: Жедел
басталады, ауырсыну, дене қызуы
жоғарлайды Жергiлiктi – гиперемия, iсiну
флегмонаға дейiн.
• Емi: оперативтi.
Орнына келмейтiн жарықтар
• Орнына келмейтiн жарық – созылмалы түрде
өтетiн асқыну. Мойын бөлiмiндегі жарық
құрамы мен жарық қабының бiрiгiп өсуiнiң
нәтижесiнде дамиды.
• Клиникалық ерекшелiктерi: Ауырсыну аз
немесе мүлдем болмайды, жарық
томпаюының қысымы мен iшектiң өтiмсiздiк
белгiлерi болмайды. Копростазбен, жартылай
iшектiң өтiмсiздiгiмен асқынады. Орнына
келмейтiн жарықтар диспепсиялық
құбылыстармен бiрге жүредi
Емi: Жарыққа жасалынатын операция
жоспарлы түрде жүргiзiледi, қысылған
жағдайда жедел түрде операция жасалады.
• Жылжымалы жарықтар асқыну болып
саналмайды. Бiрақ анатомиялық ерекшелiктерi
операция кезiнде өте маңызды. Ол 2,6-4,6%
жағдайында кездеседi. Жарық қабының бiр
қабырғасын құрайтын жылжымалы мүшеге
қуық, соқыр iшек жатады.
Оперативтi емнiң ерекшелiктерi:
• Жарық қабын шығарғанда абай болу керек. Жалпы
қарағанда – жарық қабырғасы қалың, мөлдiр емес,
қуық қабырғасы венамен жабылған Жарық қабының
жiңiшке бөлiгiнен ашады.
• Жарық қабының тiгiсi iшастар мен iшкi мүшенi
бөлгеннен кейiн салынады. Соқыр iшектiң қысылуы
мен некрозы кезiнде оң жақты гемиколэктомиямен
бiрге ортаңғы лапаротомия жасалынады.
• Қуықтың қысылуы мен некрозы кезiнде қуық
жанындағы кеңістікке дренаж салып, қуық
резекциясын жасайды.
• Қуыққа ұзақ уақытқа катетеризация жасалынады.

Ұқсас жұмыстар

ІШ ҚАБЫРҒАСЫНЫҢ ЖАРЫҚТАРЫ. КЛИНИКАСЫ, ДИАГНОСТИКАСЫ ЖӘНЕ ЕМІ

Паразитарлы аурудың хирургиядағы негізі

Ботулизм

Тілме - терінің жедел қабынуы

ІНДЕТКЕ ҚАРСЫ САУЫҚТЫРУ ШАРАЛАРЫ

Іш сүзегі, А және В паратифтері, сальмонеллез профилактасы және күресу жолдары

Ботулизм тамақтан ұланудың қаупті түрі

Созылмалы гастрит

Ішек өтімсіздігінің консервативті емі

Инфекция көздері

Пәндер