МАЛ АЗЫҚТЫҚ БЕЛОКТЫ АЛУ

Мал азықтық белокты алу

Белок -тірі организмдерге тән азотты күрделі органикалық қосылыс. Аминқышқылдары қалдықтарынан құралған жоғары молекуларлық органикалық түзілістер. Ақуыз организмдер тіршілігінде олардың құрылысы дамуы мен зат алмасуына қатысуы арқылы әртүрлі және өте маңызды қызмет атқарады

Микробтар биомассасын белокты алмастырушы ретінде қолдану идеясын алғаш рет 1830 жылы Дельбрюк ұсынған болатын.

Мелассаны қолдана отырып тағамдық ашытқы саңырауқұлақтарды алғаш рет алу өндірісі бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде Германияда жасалды, 1915 жылдың өзінде қондырғының қуаты мен 10 мың тонна ашытқы саңырауқұлақтартарды өндіреді, бірақ 1916 жылы мелассанының тапшылығынан өндіріс тоқтап қалды.

1966 жылы «бір клеткалылар белогы» деген термин пайда болды немесе SCP (Singie cell protein) деп атаған. Яғни бір клеткалы жеуге жарамды МКО.

Мал азықтық белок өзінің құрамындағы алмаспайтын амин қышқылдарының арқасында биологиялық құндылығы артады.

Азықтық белоктың химиялық құрамы және қасиеттері

Мал азықтық белок-бұл ашытқы клеткаларының концентрленген құрғақ биомассасы. Ол ауылшаруашылығына жем ретінде арнайы өсіріледі

. Мал азықтық белок-жоғары сапалы белок-витаминді продукт. Ашытқылардан синтезделген микробты белок сіңірілуіне және амин қышқылдарының құрамына байланысты жануар белоктарынан асып түседі сондай ақ басқада белоктардың биологиялық құндылығын арттырады.

Ашытқы белогі организмде 95% қорытылады.

S және оның байланыстары амин қышқылдарының түзілуінің биологиялық процестерінде қатысады.

P және Ca сүйек скелетінің дамуын реттейді.

В тобының витаминдері май метаболизмінің

регуляторлары б. т.

Мал азықтық белок алу әдісі

Штамм-продуценттер

Азықтық белок түрі продуцент-саңырауқұлақ штаммымен және оның өсіру ортасымен анықталады. Штамм-продуцент ретінде микроскопиялық саңырауқұлақтар Candida, Saccharomyces, Hansenula, Torulopsis туысына, Fungi imperfecti(Deuteromycetes) классына жатады. Олар еріген оттегі, көмірсулар және минералдар (N, Р, К, Mg, Са, Fe, Mn, Zn . ) бар ортада дамиды.

Шикізат

Қоректік ортаға шикізат ретінде:мұнай көмірсулары (тазартылған сұйық парафиндер), төменгі спирттер(этанол и метанол), ағаш қалдығының гидролизаты, ауыл шаруашылығы қалдығының гидролизаты, қағаз-целлюлоза қалдығы.

Тип кормовых дрожжей

Среда для культивирования дрожжевых клеток

Готовый кормовой продукт

Выход кормового белка на 1 т сухого сырья, кг

Структура

Цвет

Гидролизные

Древесные и с/х отходы

Порошок, гранулы

Желтый, темно-желтый

240-450

Кормовые классические

Послеспиртовая барда

Чешуйчатый порошок, гранулы

Светло-коричневый, кричневый

260-400

БВК (белково-витаминный кормовой)

Парафины нефти, низщие спиры, природный газ

Порошок, гранулы

Светло-желтый, светло-коричневый

600-800

Егу материалын алу

Таза культураны 35-36 °С 48 сағ аралығында агарлы ортада кейін, 36-38 °С 18 сағ аралығында көлемі 750мл колбаға құяды, оның 100мл қ. о.

Қ. О. құрамы:глюкоза - 2; MgSO4 - 0, 05; автолизат - 2; K2SO4 - 0, 05; KН2РО4 - 0, 5.

Масштабтау жүреді 3 сатыда:

Лабораториялық жабдық сыйымдылығы 0, 5 м3

Улкен аппарат сый. 4, 5-5, 0 м3

Арнайы қондырғы сый. 12-15 м3

рН 4, 0-5, 5 болуы тиіс.

Ферментация

1. Шикізат метал қосылыстарынан ажыратылады;

2. Гидролиз аппаратқа жіберіледі. (полисахарид

моносахаридке ыдырайды) ;

3Гидролиз катализатор көмегімен (серной, соляной кислоты 0, 5-0, 6%) және жоғары температурада (175-190°С) жүреді;

4. Гидролизат гексозды(этил спирті) және пентозды(азықтық белок) қанттан тұрады;

5. Алынған гидролизат инверсия(қанттын ыдырау пр. ) және нейтрализацияға ізбес сүті немесе аммиак суымен ұшырайды. Қоспалары бар гипс түзіледі ол ерітіндіден тұндыру немесе сепарация арқылы бөлініп алынады;

6. Нейтрализацияланған гидролизат суытылып, тазартылып азықтық белок алуға беріледі.

((

Өнімді бөліп алу

1) Флотация

2) Сепарация

3) Буландыру

4) Кептіру

Флотация - сулы ортадағы бір минералды басқа минералдан ажыратып алу әдісі.

Ол бір минерал бөлшегінің ауа көпіршігіне жабысып көбік қабатына ауысуына (концентрат), ал басқа минералдың су түбіне шөгіп қалуына (шөгінді, қалдық) негізделген. Флотацияны тиімді жүргізу үшін минерал бетінің физика-химия қасиеттері флотация реагенттермен күшейтіледі.

Сепарация - қатты материапдардың ер текті түйірлі қоспаларын, тығыздығы әр түрлі сұйықтарды, эмульсияларды, газдардағы, булардағы, екі фазалы орталардағы қатты түйіршіктердің қалқымаларын немесе тамшыларын бөлу. Сепарациядағы түрбөлшектер өздерінің фазалық немесе химиялық құрамын өзгертпейді.

Буландыру

Сепарациядан кейін ашытқы консентраты ылғалдылығы 75 %, 600г/л ашытқыдан тұрады. Сондықтан кептіру алдында энергияны аз жұмсау мақсатында оны алдымен буландырамыз. 1-2 корпусты вакуумды-буландырғышта жүзеге асады. Плазмолизге 75-80 °С, өткір бумен 40мин аралығында ұшыратады.

Кептіру

Ылғалдылығы 8-10 % дайын өнім алу үшін ашытқы концентраты кептіріледі. Сұйық ашытқыларды арнайы фильтр арқылы бөліп аламыз.

Азықтық белокты витаминизациялау

Candida саңырауқұлақтарының құрамында 0, 2-0, 6% эргостерин UV көмегімен ол D 2 витаминіне алмасады. Өндірістік жағдайда ашытқыларды құрғақ және сұйық күйлерінде де сәулелендіреді. Біркелкі емес сәулелендіру кесірінен зиянды заттар түзілуі мүмкін себебі мұнда бірнеше изомерлі продукттар түзіледі