Сендіру



2 тақырып. Логикалық сендіру (иландыру) формуласы Дәлелдеме құрастыру
Лекция мақсаты: Тұтынушылармен қарым-қатынас жасауда оларды дәйектемелер арқылы сендіру тәсілдерін меңгеру.
1
Лекцияның сұрақтары:
1. Негізгі ұғымдар
2. Дәлелдеу құрылымы
3. Сендіру үрдісінің элементтері
4. Сендіру тиімділігінің факторлары
5. Дәлеледерді жеткізу тәсілдері
6. Сендірудің классикалық ережелері
Лектор: э. ғ. д., профессор
Байшоланова Қарлығаш Советовна
baisholanova. k@gmail. com

Сендіру
Сендіру - қандай-да бір құбылыстың дұрыстығын немесе оған жол бермеу
керектігін түсіндіріп, дәлелдеу.
Серіктестерді сендіруге әрекет ету айғақтар арқылы жүзеге асырылады.
Сендірудің негізінде тыңдаушының хабарламаны сыни тұрғыда қабылдап,
мойындауы, талдауы және бағалауы жатады.
Егер тыңдаушы толық және жан-жақты ақпарат алуға ынталы болып және
оны сыни талдауға дайын болса, онда сендіру үрдісі әсер ету тәсілі ретінде,
тиімді болады.
2

Логикалық сендіру (иландыру) формуласы
1. A - Attention (назар аударту)
A. I. D. A. үлгісі
2. I - Interest (қызығушылық туғызу)
4. A - Action (әрекет ету )
3. D - Desire (қалау, тілеу)
5. Satisfaction (қанағаттану) .

Дәлелдеме немесе айғақтарды келтіру (аргументация) - бір адамның көзқарасын, ұстанымын басқа адамның түсініп, қабылдауын мақсат ететін логикалық-қатынас үрдісі.
Дәлелдеу (аргументирование) - іскерлік әңгімелесудегі қиынырақ саты. Бұл үрдіс кәсіби білімді, тапқырлықты, аса зер салып, назар аударуды, шыдамдылықты, шешім қабылдай білуді және сыпайлықты қажет етеді. Бұл сәт әңгімелесушіге тікелей байланысты. Себебі, әңгіменің нәтижелік шешімін, яғни дәделдеуге сену не сенбеуді ол шешеді.
3

4
Тезис
Сіздің ұстанымыңыздың тұжырымдамасы
Дәлелдеме
Өз көзқарасыңызды негізеу үшін келтірілген айғақ, даусыз дәлелдер.
Дәлелдемелер не нәрсеге сену керектігіне берілетін жауап
Байқату не көрсету (демонстрация)
Бұл тезис пен дәлелдің байланысы
(дәлелдеу, сендіру үрдісі) .
Неге?
Себебі . . .
Қорытынды
Дәлелдеу құрылымы

5
Дәлелдеу құрылымы
(мысал)
Тезис
Музыканы көңіл көтеру жабдығы ретінде қарастырмау - қате ұғым.
Дәлелдеме
-музыка адамды жақсартады;
-музыка көңіл күйді көтереді;
-музыка адамды жұбатады;
-музыка қайырымдылық сезімге бөлейді.
Байқату не көрсету (демонстрация)
Музыка - рухани дамудың қуатты жабдығы
Неге?
Себебі . . .
Қорытынды

6
Сендіріу үрдісінің элементтері
Ықпал ету агенті (хабарлама көзі)
Хабарламаның өзі
Хабарламаның берілу шарты (контекст)
Реципиент, яғни хабарлама арналған тұлға
Мен Қазақ экономика, қаржы және халықаралық сауда университетіне түсем.

7
Субектінің сенімділігі тыңдаушының оған қаншалықты сенетіндігіне байланысты. Әдетте беделді тұлғалар сенім туғызады. Оған көбінесе, шешім қабылданатын саладағы кәсіби білікті маман жатады.
Сендіру тиімділігі

Сендіру тиімділігінің факторлары
Бұл жердегі құзіреттіліктің сыртқы белгісі - өз ұстанымын баяндаушы тұлғаның өзіне сенімді болуы шарт.
Сондықтан, нақты, қатты, тез сенімді сөйлейтін тұлғалар сенімділікті туғызады.
Сендіру барысында сертификаттарды, куәліктер мен дипломдарды қолдану нақты білім деңгейін көрсете алмаса да, сыртқы жорамал көрсеткіштер ретінде әсер ету тиімділігін арттыуға септігін тигізеді.
8

Сендіру тиімділігінің факторлары
Субъектінің адалдығы мен шыншылдығы оның дәлелдерінің сенімділігін күшейте түседі.
Ондай тұлға өз әлсіздігі мен кемшіліктерін де жасырмайды.
Бұл жағдай субъектіге деген сенімділікті арттыра түседі.
Адам тартымды болған сайын, оған деген сенімділік те күшейе түседі.
Бұл жерде ұқыпты, жарасымды киіну, сыртқы келбет те тыңдаушы адамдардың ықыласын арттырады.
9

10
Сендіруші субъектінің табысқа жетуіне мыналардан тұрады:
сенім;
беделділік,
құзіреттілік;
адалдық.
Сендіру барысында қолданылатын дәлелдердің күші мен сапасы оның
табысты болуын анықтайды. Құжаттармен расталған ақпараттың сенімділік дәрежесі
жоғары болады.
Хабарды айту эмоциясы да оның сенімділігін жоғарылатады.
Жақсы көңіл күйді туғызатын хабарларда адамды сендіруге мүмкіндік туғызады.
Айтылатын хабардың тыңдаушы ұстанымымен сәйкестігіде маңызды.

Сенімділікті, иландыруды туғызатын хабарлардың табысты болу факторларына мыналар жатады:
негізделуі;
эмоциялығы (көңіл күй әсері) ;
ақпаратты қабылдаушының ұстанымына сәйкестігі;
ұсыныстардың қисындылығы;
қарсы жағдайлардан ақталынуы;
бір тізбектілігі.
11

Дәлеледерді жеткізу тәсілдері әр түрлі:
12
1. Бетпе бет немесе телефон арқылы,
2. ауызша не жазбаша, электорондық почта арқылы,
3. бейне аудио жазбалар
4. БАҚ арқылы да беріледі.
Бұл тәсілдердің барлығы түрлі байланыс арналарын қолданады.

Әсер ету тиімділігі көркем жабдықтармен толықтырулар арқылы арта түсіп, ол сенімді болады.
13
Сондықтан хабарламаны беру табыстылығының факторлары мыналар:
бетпе бет болу;
байланыс арнасының болуы;
БАҚ қолдану;
көркемділігі.

Дәлеледерді жеткізуде:
14
Егер хабарлама сол аудиторияның ерекшелігін ескеріп баяндалса, сенімді және қызығырақ бола түседі.
Тұтынушыға өзі қаламаған өнімді алғызуға сендіру әлде қайда қиын.
Адресаттың психикалық жағдайы да ескеріледі. Шаршап тұрған адам ақпаратты дұрыс қабылдамайды. Бір жағынан жаңғалақ адам болса, оны тез сендіруге
де болады. Сондықтан сендіруге адресаттың эмоциялық күйі әсер етеді.
Көңілі болмаған адам дұрыс сөздің өзін ашумен қабылдау мүмкін. Ал көңілді адам пікірлесуші тұлғаны түсінуге дайын тұрады.
Әлеуметтік-психологиялық зерттеулер нәтижесі бойынша, аудитория жасына да байланысты екенін көрсетті. Жастар сендіру әсеріне икемді келеді.

14-қосымша

Хабарламаға сеніміділік туғызу факторларына адресаттардың мына сипаттамалары тән:
15
қызығушылғы;
тұтынушылығы мен мақсаты;
хабардар болуы;
психикалық күйі;
тұлғаның не топтың әлеуметтік-психологиялық ерекшеліктері;
адресат ұстанымының айтылып отырған ұсынысқа жақындығы;
сендіру әсерін күтуі және т. б.

Тиімді сендіру адымдары
16
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz