Өндірісте қолдануға продуценттерді жасау үшін табиғи микрофлора микро организмдердің штамдарының көзі

Презентация қосу

Өндірісте қолдануға продуценттерді жасау үшін
табиғи микрофлора микро организмдердің
штамдарының көзі
Биотехнология (bios - тіршілік; thechne-өнер,
шеберлік;logos-ғылым) - тірі ағзалар мен биологиялық
үрдістерді өндірісте пайдалану; экономикалық құнды заттарды
алу үшін ген және жасуша деңгейінде өзгертілген биологиялық
объектілерді құрастыру технологиялары мен пайдалану
жөніндегі ғылым және өндіріс саласы.
Биотехнологияның негізгі объектісі - тірі жасушалар, атап
айтқанда жануар, өсімдік текті жасушалар
және микробтар немесе олардың биологиялық белсенді
метаболиттері.
Микроорганизмдер – продуценттер селекциясы іс жүзінде
маңызды заттар. Өмір сүруге микроорганизмнің өндірістік
маңызды өнімінің мәні табиғаты бойынша және микроб
жасушасы үшін негізгі үш опқа бөлінеді:
1.ірі молекулалар (ферменттер, полисахаридтер молекулярлы
массасы 10 мың бірнеше мыңға ұлғаяды);
2.біріншілік метаболиттер (микроорганизмнің өсуіне қажетті
қосылыстар: амин қышқылдары, пуринді және пиримидинді
нуклеотидтер, витаминдер, т.б);
3.екіншілік метаболиттер (микроорганизмнің өсуіне қажетсіз
қосылыстар: антибиотиктер, токсиндер, алколоидтар,
өсімдіктің өсу факторлары). Біріншілік және екіншілік
метаболиттер микроб типті болса да ферменттермен
салыстырғанда молекулярлық массасы –1,5 мың төмен
болады.
Микроорганизмдердің табиғи штамдары қажетті өнімдерді
қоректік ортада жинау, бөліп алу қабілетін тудырмайды, халық
шаруашылығы, медицина өндірісінің көлемі сондай мөлшерде қажет
өнімін продуцирлейді, арзан бағадағы шикізатпен қамтамасыз етті.
Кейбір микроорганизмдердің штамдарының топтары (жетілмеген
саңырауқұлақтар, актиномицеттер, бациллалар) қоршаған ортаға
антибиотиктер, токсиндер немесе гидролитикалық ферменттермен
салыстырғанда аз мөлшерде бөледі. Біріншілік метоболиттердің
микроорганизмдері қажет мөлшерде бөлінбейді (бұл заттардың
синтезделу мөлшері клетканың өзінің пайдалануына ғана қатаң есеп
тептелген). Бұл заңдылыққа бағынбайтын – табиғи штамдардың
глутамин қышқылын бөлуі (глутамат продуцирлейтін түйнек
бактерияларының тобы) басқа амин қышқылдарына таралмайды.
Өндірістік микроорганизмдер мыналар:

I. Актиномициттер
II. Бактериялар
III. Мицеляльды саңырауқұлақтар
IV. Ашытқылар
Актиномициттер Бацилалар

Бактериялар Вирустар
Селекционерлердің мақсаты – тек микроорганизмнің қажеті
заттарды продуцирлеуге қабілетін арттыру ғана емес (антибиотик,
фермент, токсинді) көп жағдайларда жабайы типтегі штамнан қайта
продуцент алу, ол заттарды синтездеуге қабілетті болуы керек (мысалы,
амин қышқылын), бірақ оны продуцирлеу қабілеті жоқ. Бұл жұмыстар
табиғи штамдардан тұқым қуалаушылық өзгерімен мутацияны алумен
жүзеге асырылады, олар микроорганизмнің табиғи қабілетінің
жоғарылауымен синтездеу және белгілі затты продуцирлеу, сонымен
қатар жаңа қабілетінің байқалуынан – заттарды артық мөлшерде
синтездеуде қолдану деңгейінен қабілеті артады, және оны
продуцирлейді
Микроорганизмдердегі сол заттың немесе басқа заттың
продукциясын армен қарай арттыру – селекционерлердің негізгі
мақсаты болып табылады, олай болса микробиологиялық
өндірістің қарқынды тиімді әдісі болғандықтан, қосымша
қаржыны талап етпейтін өнімділігі жоғарғы штамын қолдану
болып табылады. Біріншілік немесе екіншілік метоболиттердің
микроорганизмдермен синтезделуін субсттрат жасушасын жұта
бастаған процес түрін айтуға болады (көміртегі, азот көзі,
микроэлементтер және т.б.) және одан кейінгі жүретін сатылар әр
түрлі ферменттердің көмегімен катализделуі, демек қажет заттың
біраз бөлігі синтезді ретеуге қатысады.
Өндірістік микроорганизмдер
Суда және топырақта, адам мен жануар ағзасында мекендейтін,
ризосфера және өсімдік ұлпасында мекендейтін
микроорганизмдер табиғатта зат алмасуға қатысып,
биологиялық белсенді қосылыстар түзеді. Жануарлар ағзасында
иммуноп ротекторлық қызмет атқарады және
микроорганизмдерді өндірістік және өндірістік емес деп
токсономиялық жіктеу жоқ.
Микрофлораның ең көп таралған жері – су. Олардың мұндағы
мөлшері әр түрлі факторларға байланысты өзгеріп отырады.
Осыған байланысты судың Микрофлорасын бірнеше аймақтарға
бөліп зерттейді (полисапрофты, мезасапрофты, т.б.).
Микрофлоралардың тағы бір шоғырланған жері адам
мен жануарлар денесі. Мысысалы, олар теріде, тыныс
жолдарында, ауыз қуысында, күйіс қайтаратын малдардың таз
қарынында да кездеседі. Олар қарын ішіндегі клеткатканы қантқа
дейін ыдыратады. Сонымен бірге асқазан, ішектерде тіршілік етіп,
ас қорытуға зиянын тигізбейтін Микрофлоралар да бар.

Ұқсас жұмыстар

Микроорганизмдердің өсімдіктермен қарым - қатынасы

Жасушалық селекция

Жануарлар ағзасының микрофлорасы

Микроорганизмдердің қоректенуі

ТОПЫРАҚТЫҢ БИОЛОГИЯЛЫҚ ЗАТ

Микроэкология негіздері туралы

Фосфор тыңайтқыштары

Жасушалардың тотипотенттілік феномені

Тұздардың жоғары концентрациясы биотехнологиясы

Суықпен өңдеу технологиясы

Пәндер