Артур Бец Лаффер

Туылған жылы: 14. 08. 1940

Жасы: 77 жас

Туылған жері: Янгстаун, Огайо, АҚШ

Американдық экономист, экономикадағы бірнеше теориялардың негізін қалаушы. Рейган билігі (АҚШ тың 40 президенті) (1981-1989) кезінде танымал болды. Оның заңның салық ставкаларына және салықтың түсуіне әсері туралы теориясы көпке белгілі болды.

Arthur Betz Laffer

Мемлекет салық механизмі арқылы экономикалық өсуді ынталандыра алады. Экономиканың тиімділігің арттыру үшін мемлекет салық салудағы жеңілдіктер беру жолымен күрделі қаржыны ынталандырып тұтыну мен инвецтисияны қолдап, тауарларға жиынтық қоғамдық сұраныстың өсуі үшін қолайлы жағдай жасайды. Бүкіл экономикалық конъюгтураны ынталандырудың басты шараларына, мысалы, 80 жылдарда АҚШ үкіметінің басына келген Рейген әкімшілігінің салықтарды едәуір қысқартуы жатады. Бұл бағдарламаның теориялық негізі ретінде американың экономисі А. Лаффердің теориясы алынған. Ол салықты азайтудың нәтижесінде мемлекеттің экономикалық өсуі мен табыстың көбеюін дәлелдеді (Лаффер қисығы деп аталады. ) Лаффердің ойынша, корпорациялар табысына шектен тыс салық стафкасын көтеру олардың күрделі қаржыға деген ынтасын жояды, ғылыми техникалық прогрессті тежейді, экономикалық өсуді баяулатады, сөйтіп мемлекеттік бюджеттің түсімдеріне кері әсер етеді.

‘’Қисық сызық’’ теориясы

Лаффердің қисығы 1 - суретте көрсетілген. Ордината өсінде салық стафкалары (R), абсциссада бюджеттке түсімдер (Ү) көрсетілген. Салық стафкасы өскенде мемлекет табысы ұлғаяды.

Салық стафкасының қолайлы мөлшерін R1 белгілесек, ал салықты одан әрі көбейту еңбекпен кәсіпкерлік ынтасын төмендетеді. 100% -дық салық салу мемлекеттік табысты 0-ге теңейді, өйткені, ешкімде тегін жұмыс істегісі келмейді. Басқаша айтқанда, салықты азайту қор жинауды, инвестицияны, жұмыс пен қамтуды арттырып жыйынтық табыстың көлемін ұлғайтады.

Нарық қатынастары қанат жайған кезде кәсіпкерлер мен үкіметтің, басқа да қоғамдық ұйымдардың жеке адамдардың өзара экономикалық қатынастары қатаң түрде салық пен төлем арқылы реттеліп отыру қажет. Ол меншіктің көп түрлілігімен де тығыз байланысты. үкімет қаржысын толықтырудың басты жолы - салық жүйесі. Айталық, 1989 ж бұрынғы КСРО-ның табысы құрамындағы тікелей және жанама салықтың үлесі 70% астам болса, Францияда ол да 45, 6%, Норвегнияда 47, 8%, ал Швецияда 50, 68%.

Артур көптеген кітаптар мен газет мақалаларының авторы немесе бірлескен авторы, соның ішінде Дж Сеймур мен «Әлемдік инфляцияның феномені» және авторларымен бірге «Салық төңкерісінің экономикасы» Д. Меисменмен бірге.

Артур Бетц Лаффер 1940 жылы 14 тамызда Огайо штатындағы Янгстаун қаласында дүниеге келген. Оның әкесі Уильям Джиллеспи Лаффер - «Clevite» корпорациясының президенті, ал Мариан Амелияның «Молли» анасы - үй шаруасындағы әйел және саясаткер. Артур 1962 жылы Йель университетінің экономика саласындағы бакалавр дәрежесін алды. 1965 жылы Стэнфорд университетінде бизнесті басқару магистрі және 1971 жылы PhD (экономика) мамандығы бойынша бітірді.

Отбасы. Білім алуы.

Карьера

Лаффер Чикаго университетінің Жоғары бизнес мектебінде, Nixon әкімшілігінің жоғарғы жағымен Лаффер қисық сызығын талқылағанда, толық уақытты профессор болды. Кейінірек, Чикаго университетінен кетіп, Оңтүстік Калифорния университетіндегі Маршалл Бизнес мектебінде жұмыс істеген соң, ол Калифорниядағы «Ұсыныс 13» деп аталатын мүліктің салық мөлшерін көрсететін жазбада маңызды рөл атқарды. Бұл жұмыс экономистерді басқа мемлекеттердегі ұқсас бастамаларға шабыттандырды. 1980-жылдардың ортасында Артур Малибу маңындағы Пеппердин университетінде сабақ берді. Ол бірнеше жыл бойы университеттің профессор-оқытушылар құрамында болды. 1986 жылы Лафферді Калифорниядағы АҚШ Сенатында республикашыл болып белгіледі, ол бірінші болып жеңіп алды. Ол өзін өзі ақтайтын қаржы консерваторы және ой мен қызмет бостандығының жақтаушысы деп тапты. Экономист Артур 1992 және 1996 жылдары президенттік сайлауда Билл Клинтонға сайлауда дауыс бергенін жариялады. 2008 жылы Джорджиядағы Мерсер университетінің экономика бойынша құрметті профессоры болды.

Лаффер Теннеси штатындағы Нэшвиллде тұрады және экономикалық зерттеулер мен инвестициялық және зейнетақы қорларына, қаржы институттары мен корпорацияларға кеңес беретін «Laffer Associates» компаниясының негізін салушы және бас атқарушы болып табылады. Оның басшылығымен 1, 5 миллиард доллар болатын жеке инвестициялық қор, ол негізінен жаңа жоғары технологиялық компанияларға инвестиция салады. Бұдан басқа, ол бүкіл әлемдегі он ірі компаниялардың директорлар кеңесіне кіреді.

Қазақстандағы экономикалық жағдайға қатысты, 2016 жылғы республикалық бюджеттің кірістерінің шамамен 50 пайызы Ұлттық қордан және мұнайға экспорттық кедендік баждардан қалыптастырылған кезде, Лаффер бюджет шығыстарын қысқарту және ешқандай салықты көтермей, бюджетті теңестіруге еш күмәнсіз екеніне кеңес берді.

2015 жылдың 15 қыркүйегінде Украина Қаржы министрі Наталья Яресконың кеңесшісі қызметіне тағайындалды. Қаржы министрінің кеңесшісі ретінде Лаффер Украинадағы салық реформасын жүзеге асыру бойынша кеңес береді.