Саяси жетекшілік

Презентация қосу

Саяси
жетекшілік
Жоспар:
• Саяси лидерлік және оның типтері,
қасиеттері, қызметтері,белгісі мен сапасы
• Лидердің психологиялық портреті,
теориялары
• Қазақстандағы лидерлік
Кіріспе:
Бүгінгі күнде лидерлік мәселесі барлық ғылымдарда
толыққанды зерттелуде. Мәселен, психология лидердің
тұлғалық ерекшеліктерін зерттейді. Әлеуметтану
лидерлікті әлеуметтік жүйенің негізінде қарастырады.
Әлеуметтік психология лидерлікті әлеуметтік және
психологиялық факторлардың өзара қызметтік процесі
ретінде зерттейді. Ал саясаттану саяси лидерлікті билік
феномені ретінде қарастыра келе, оның табиғатын, қызмет
ету механизмдерін, қоғамға ықпалын зерттейді. Сонымен
бірге, тиімді басқарудың әдістері мен тәжірибелік
ұсыныстары айқындала түседі.
Ғалымдардың пікірлерінше, өз бойында туа біткен
қасиеттерді ұштастыратын адам ғана қайырымды халықтың
басшысы бола алады: «бұл адамның мүшелері мүлдем
мінсіз болуы тиіс, бұл мүшелердің күші өздері атқаруға
тиісті қызметті аяқтап шығу үшін мейлінше жақсы
бейімделген болуы керек; жаратылысынан өзіне
айтылғанның бәрін жете түсінетін, айтылған сөзді
сөйлеушісіне ойындағысын және істің жай-жағдайына
сәйкес ұғып алатын болуы керек.
Саяси лидерлік және оның типтері,
қасиеттері, қызметтері,белгісі мен сапасы
Саяси қызметтің ажырамас компоненті саяси лидер
болып табылады, себебі кезкелген саяси белсенді топ
өздерінің ортасынан басшылар тобын алға шығарады.
Саяси лидерліктің табиғаты барынша күрделі және
оның түптамыры ғалым-ойшылдардың консульдар,
императорлар, корольдер феноменін зерттеп білген
алыс өткенде жатыр. Лидерлік феномені саяси
психологиядағы ерекше проблема. Оның ертеректегі
теориясы «геройлар» теориясы деп аталады. Оның
басқа да теориялары бар.
Лидер (ағылшынның «басты» деген сөзінен алғанда) –сол
бірлестіктің мүддесін қанағаттандыруға бағытталған
бірлескен қызметті біріктіру мақсатында басқаларға ықпал
етуге қабілетті адам. Лидерге тән қасиеттер:
* Жауапкершілікке және бастаған ісін аяқтауға күшті ұмтылысы;
* Мақсатына жету жолындағы күш қайраты;
* Бастамашылдығы;
* Өзіне-өзінің сенімділігі;
* Айналасындағылардың мінез-құлқына, іс-әрекетіне ықпал ету
қабілеті;
* Іс-әрекетінің және шешімдерінің салдарын «өзіне» қабылдау
қабілеті;
* Топтық фрустрацияға және ыдырауына қарсы тұра алатын
қабілеті.
Саяси лидер» категориясы саясат саласындағы адамдардың белгілі
бір бірлестігіне басшылық ету бойынша қызмет процесін білдіреді.
Саясатта қызметінің сипаты мен ауқымы бойынша
лидерлердің үш деңгейін ажыратады:
* 1.мүдделері ортақ қоғамда барынша көп билікке ие шағын топтың
лидері;
* 2.қоғамдық қозғалыстың (ұйымның, партияның) лидері, яғни
«Бірден қол жеткізген» билік лидерлік болып саналмайды.
Лидерлік жай ғана кездейсоқ билікті пайдалану емес,
жалғасын табуды білдіреді. Лидерліктің қоршаған ортадан шет
қалуы мүмкін емес. Лидерлік дегеніміз–талдау жасау мен
шешім қабылдауға қарағанда әрдайым үлкен нәрсе, ол өзінің
соңынан жүретін адамдардың ақылы мен күш-қуатына әсер
етуді қамтиды.
Саяси лидерлік –өзінің тағдырын жақсарту үшін іс-әрекетке,
бірлескен жұмысқа қоғам мүшелерін итермелейтін күш.
Саяси лидер –қоғамда белгілі бір қызметті жүзеге асыру үшін
өкілеттіліктің тиісті мөлшеріне ие болатын саяси қайраткер.
Лидердің негізгі қызметі:
интегративтік, яғни халықтың белгілі бір бөлігінің мүддесін
анықтау және саяси бағдарламаны жасау;
алға қойған мақсатты орындау үшін ұтымды шешімді табу
және қабылдау қызметі;
билік органдарының қоғам мүшелерімен байланысын нығайту,
қоғам мүшелерінің биліктен және басқарудан шет қалуын
болдырмау қызметі;
бір жерге жұмылдырушы, яғни нақты міндеттерді шешуге
көпшілікті ұйымдастыру, көпшіліктің әлеуметтік күш-қуатын,
саяси мәдениетін және белсенділігін дамыту қызметі;
прагматикалық, яғни мақсат пен міндеттерді нақты әрекетке
айналдыру.
Лидердің мынадай бес белгісі мен сапасын айтуға болады:
*1. биологиялық дәрежедегі белгісі мен сапалары: тұқым
қуалаушылығы, темпераменті, жынысы, денсаулық жағдайы.
*2. психологиялық дәрежесі: адамның эмоциясын, еркін, жадын,
қабілетін, интелектін, мінезін қамтиды.
*3. әлеуметтік-психологиялық дәрежесі: адамның мүдделеріне,
көзқарасына, ұстанымына, қарым-қатынасына т.б. байланысты.
*4. саяси психологиялық дәрежесі: саяси әлеуметтенуіне, саяси
таңдауына, саяси мінез-құлық түрлеріне байланысты.
*5. әлеуметтік дәрежесі: мүдделердің жалпы әлеуметтік ұстанымы
мен көзқарастарын білдіреді.
Лидердің психологиялық портреті, теориялары
Лидердің психологиялық портреті саяси
лидерлердің психологиялық биографиясы негізінде
жасалады. Ол бір жағынан әртүрлі халықтардың
социологиялық ерекшеліктерін және олардың
саясаттағы кәріністерін есепке алады. Лидердің
психологиялық портреті саяси лидерлік психолгияны
сипаттайды. Осы ретте «лидерліктің белгілері»
концепциялары да пайдаланылады. Лидердің
психологиялық тұлғалық белгілерінің жиынтығы 100
ден асатыны белгілі. Лидерлерді
классификациялағанда бұлар қажет. Лидердің
басшыдан айырмашылығы бар. Басшы ресми түрде
ұжымды және ұйымды басқаратын адам. Қазіргі
кезде мемлекеттік дәрежедегі саяси лидер
феноменінің маңызы артып келеді.
Лидердің үміткерлік – қарым-қатынастық теориясы. Ол
бойынша нақтылы бір жағдайда лидер стилінің сәйкес
келуін айтады. Лидерліктің басқа да толып жатқан
теориялары бар. Ол бойынша лидерліктің
психологиялық ерекшеліктері қарастырылуы керек.
Саяси лидердің тұлғалық қасиеттерін талдауда
мыналарды еске алу қажет: лидердің өзінің «Мен»
концепциясы; оның саяси мінез-құлқына әсер ететін
себептері мен сұраныстары; саяси сенімінің басты
жүйесі; жеке тұлғалық қарым-қатынас стилі; стресс
жағдайында өзін-өзі ұстай білуі; өмір баяндық талдау;
саяси іс-әрекетін эволюциялық өзгерістері.
Қазақстандағы лидерлік
Қазіргі замандық Қазақстан жағдайында саяси
лидерлік түрлі деңгейде, яғни лидерлік белгілі бір
жергілікті жерде немесе топта, сондай-ақ саяси
қозғалыс немесе партия шегінде жүзеге асатын
жалпы мемлекеттік, аймақтық және жергілікті жер
деңгейінде болады. Қазақстандағы лидерлікті түсіну
үшін елдің Президенті болып табылатын мемлекет
басшысы туралы әңгіме болған кезде, оны жалпы
мемлекеттік деңгейде зерттепбілу шешуші маңызға
ие болады.
Қазақстан Республикасының Конституциясына
сәйкес елдің Президенті мемлекеттің ішкі және
сыртқы саясатының негізгі бағыттарын анықтаушы
мемлекет басшысы, жоғарғы лауазымды адам болып
табылады.
Қорытынды
Лидер (ағылшынның «басты» деген сөзінен алғанда) –
сол бірлестіктің мүддесін қанағаттандыруға
бағытталған бірлескен қызметті біріктіру мақсатында
басқаларға ықпал етуге қабілетті адам. Лидерлік–
жекелеген адамның туа біткен қасиеті және мүлдем
мәңілікке берілген артықшылық емес. Лидерлік
дегеніміз–әрқашанда қорғап қалуға керекті белгілі бір
мәртебе, позиция, адамдардың іс-әрекетіндегі, саяси
процестегі аяқ астынан болатын нәрселерді бастан
өткере білу. Саяси қызмет және саяси қатынас өзінің
табиғаты жағынан әрқашанда мақсатты, ұйымдасқан
сипатта болады. Осыдан барыпқоғамдық идеяны
жүргізуге қабілетті, қоғам сезініп, білетін нәрсені
білдіретін, ұжымдық сананың иесі және ұжымдық
әрекетті ұйымдастырушы болатын лидерге деген
қажеттілік туындайды.

Ұқсас жұмыстар

Жетекшілік қызмет және оның әлеуметтік психологиялық негіздері

БАСҚАРУ ФОРМАЛАРЫ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫ

Алаш партиясын құрылуы

Саяси институттар

Алаш партиясы

САЯСИ ДАМУ

Қазақстан кеңестерінің Құрылтай съезі өтіп, Қазақ АКСР - нің

Қарым - қатынас стильдері

Қазақ энциклопедиясы Бас редакциясы, 1998 жыл

М. Әуезовтің алғашқы мақалаларындағы қазақ халқының қоғамдық әлеуметтік өсу жолы

Пәндер