Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры

ШАҒЫН КӘСІПКЕРЛІКТІ ДАМЫТУ ҚОРЫ

Шаймерден Қымбат
Шарапатова Арай
Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры — бейкоммерциялық қаржы ұйымы. 1997
жылы сәуірде Алматыда құрылған. Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің қалыптасып,
дамуын ынталандыру, шағын кәсіпкерлікті қолдауға жұмсалатын мемлекеттік қаржыны
тиімді пайдалану мақсатын көздейді. Қордың акциялары түгелдей мемлекетке тиесілі.
• “Жеке кәсіпкерлік туралы” ҚР Заңына сәйкес қордың негізгі міндеттері:
• жобалық қаржыландыру;
• жеке кәсіпкерлік субъектілерінің қатысуымен кішігірім несие ұйымдарының желісін
дамыту;
• шағын кәсіпкерлік субъектілері 2-деңгейдегі банкілерден несие алған кезде оларға
кепілдік беру жүйесін құру;
• қаржы лизингін дамыту;
• шағын кәсіпкерлік субъектілеріне ақыл-кеңес беру, оларды кәсіпкерлікке баулу;
• шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін сапа менеджменті жүйесін енгізу операцияларын
бірлесіп қаржыландырудың кепілді жүйесін дамыту.
Қордың барлық облыс орталықтарында аймақтық бөлімшелері, Астана қаласында
өкілдігі, 39 аудан орталығы мен облыстық бағыныстағы қалаларда 40 өкілі жұмыс
істейді. Қордың негізгі бағдарламалары республикалық бюджеттен арнайы бөлінетін
қаражаттан, халықаралық және отандық қаржы институттарының бағдарламалары
бойынша түсетін қаражат есебінен қаржыландырылады.
Бүгінгі таңда қордың несие қоржыны мына бағдарламалардың есебінен қалыптасып
отыр:
◦Еуропалық Жаңғыру және Даму банкінің Қазақстанның шағын бизнесі бағдарламасы;
◦Отандық тауар өндірушілерді қолдау шараларының бағдарламасы;
◦шағын кәсіпкерлік субъектілерін республикалық бюджет есебінен несиелендіру, соның
ішінде әйелдердің кәсіпкерлік қызметін несиелендіру бағдарламасы;
◦шағын қалаларды дамытудың 2004 — 2006 жылдарға арналған бағдарламасы;
◦шағын кәсіпкерлік субъектілерін қордың меншікті қаражаты есебінен қаржыландыру;
◦шағын кәсіпкерлікті Ақмола облысының әкімдігімен бірлесіп, ортақ қаржыландыру
бағдарламасы.
Қордың шағын кәсіпкерлік субъектілерін меншікті қаражат есебінен
қаржыландыру бойынша негізгі бағдарламалары:

“Қазақстанда кішігірім несиелендіру (микронесиелендіру)
жүйесін дамыту” бағдарламасы — кішігірім несиелендіру
жүйесін (Қазақстанның несие жүйесінің 3-деңгейін) дамыту
арқылы экономикалық белсенді халықтың қаржы ресурстарына
қол жеткізу мүмкіндігін қамтамасыз ету және халықтың
кәсіпкерлік бастамасын ынталандыру;
“Шағын кәсіпкерлік субъектілеріне 2-деңгейдегі банкілер беретін
несиені кепілдендіру” бағдарламасы — шағын кәсіпкерлік
субъектілерінің коммерц. банкілер мен басқа да қаржы ұйымдары
алдындағы міндеттемелері бойынша қордың кепілдіктерін беру
жолымен шағын бизнес аясына көп көлемде ресурс тарту;
• “Жобалық қаржыландыру және қаржы лизингі”
бағдарламасы шағын бизнесті мемлекеттік қолдау
саясатының басым бағыттары бойынша шағын кәсіпкерлік
субъектілерінің жобаларын қаржылық қолдау;
• “Шағын кәсіпкерлік субъектілерін оқу-әдістемелік,
ақпараттық-талдау, ақыл-кеңес беру тұрғысынан қолдау”
бағдарламасы кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымының
құрамдас бөлігі ретіндегі ақпараттық қолдаудың, сапалы
оқытудың және ақыл-кеңес берудің кешенді жүйесін
қалыптастыру.
Қорды капиталдандыру

• Қазақстан Республикасында Шағын және орта кәсіпкерлікті
дамытудың 2005-2007 жылдарға арналған жеделдетілген
бағдарламасына сәйкес осы үш жыл үшін қорды
капиталдандыруға республикалық бюджеттен 30 миллиард
теңге қаражат бөлінді. Оның ішінде кішігірім несиелендіру
бағдарламасын дамытуға 11 милллиард теңге, кепілдендіру
бағдарламасына 15 миллиард теңге, жобалық несиелендіру
бағдарламасына 4 миллиард теңге жұмсалды.
«ШАҒЫН КӘСІПКЕРЛІКТІ ДАМЫТУДЫ
МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУДЫ КҮШЕЙТУ ЖӘНЕ
ЖАНДАНДЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ШАРАЛАР ТУРАЛЫ»
Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры (ШКДҚ) Үкіметтің, қазақстандық заңи
тұлғалар мен кәсіпкерлердің, халықаралық қаржы ұйымдарының, шетелдік
үкіметтік және үкіметтік емес құрылымдардың қатысуымен «Шағын кәсіпкерлікті
дамытуды мемлекеттік қолдауды күшейту және жандандыру жөніндегі шаралар
туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 1997 жылғы мамырдың 6-сындағы
Жарлығын атқару үшін құрылған. Аталған Қордың негізгі қызметі шағын бизнес
жобалары бойынша дербес, сондай-ақ екінші деңгей банктерінде конкурстық
негізде Қор қаражаттарын шарттасымды орналастыру арқылы кредиттерберуге
бағытталған. Қорды құру туралы Үкіметтің қаулысында Қаржы министірлігінің
Мемлекеттік мүлік пен активтерді басқару департаментіне 1997 жылдың
Імаусымына дейін банктік емес қаржы мекемесі ретінде жабық тұрпаттағы
акционерлік қоғам нысанында Шағын кәсіпкерлікті дамыту қорын құру
табысталынған болатын.
Қор іске асыратын бағдарламалар:

• Қазақстанда шағын бизнесті дамыту бағдарламасы
бойынша шағын кәсіпкерлік және ауыл шаруашылығы
секторы үшін халықаралық қаржы институттарының
кредиттік желісі;
• бюджеттік қаражаттардан шағын кәсіпкерлік
субъектілерін (соның ішінде әйел кәсіпкерлігін)
кредиттеу бағдарламасы.
Қордың меншікті қаражаттары есебінен шағын кәсіпкерлік субъектілерді кредиттеу, соның ішінде:

• факторинг;
• қаржылық лизинг (таза және қайтарылатын лизинг);
• дайын бизнесті сатып алуды қаржыландыру;
• екінші деңгей банктерімен шағын кәсіпкерлік субъектілердің жобаларын ортақ
қаржыландыру;
• шағын кәсіпкерлік субъектілердің ойдағыдай жобаларын қайта
қаржыландыру;
• шағын кәсіпкерлік субъектілер іске асыратын франчайзинг жобаларын
қаржыландыру;
• жұмыс істеп тұрған бизнестің айналым қаражаттарын қаржыландыру;
• шағын кәсіпкерлік субъектілердің шығындарын кейін 50 пайызға дейін өтейтін
сапаның халықаралық стандарттарын енгізуді қаржыландыру;
• шағын кәсіпкерлік субъектілерді қолдау инфрақұрылымының қатысушыларын
кредиттеу;
• оралмандар, жастар, зейнеткерлік жастағы әлеуетті кәсіпкерлер,
қолөнершілер, мүгедектер іске асыратын жобаларды қаржыландыру;
• Шағын қалаларды дамыту бағдарламасы бойынша қаржыландыру;
• әкімяттармен бірлесіп шағын кәсіпкерлік субъектілерді ортақ қаржыландыру
бағдарламасы;
• микрокредиттеу;
• кепілдік беру.
SWOT ТАЛДАУ
S - Күшті жақтары W – Әлсіз жақтары
ШОБ және МНҰ қолдау бойынша ұзақ уақыттық тәжірибе. Аудандар мен шалғай жатқан әкімшілік-аумақтық
ШОБ қолдау көрсетудің ауқымды спектрі. бірліктердің кәсіпкерлері үшін Қордың қызметінің төмен
Филиалдар мен КҚО дамыған аймақтық желісі. қол жетімділігі.
Қуатты акционердің болуы – «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ. Әлеуметтік бағытталған коммерциялық емес
Тұрақтандыру бағдарламасы мен «БЖК 2020» бағдарламасының опертор- бағдарламаларды іске асырумен қызметтің пайдалылығын
қоры. қамтамасыз ету бойынша міндеттерді үйлестіру
Қолдаудың ретке келтірілген және тиімді механизмдері, оларды іске қажеттілігі.
асырудағы айқындылық.
Корпоративтік әлеуметтік жауапкершілікке бағыттылық.
Қаржы институттарындағы жұмыс тәжірибесімен кәсіпқойлар командасы.
Ұқсас шетелдік ұйымдармен көп жылдық серіктестік.
Несие рейтингісінің болуы.

O – Мүмкіндіктері Т – Қауіптер
Мемлекеттік экономикалық саясат шегінде жеке кәсіпкерлікті дамыту ЖКС тарапынан кәсіпкерлікке қолдау көрсетуді жүзеге
мәселелеріне жоғары көңіл бөлушілік асыратын, мемлекеттік қатысумен компанияларға деген
Кәсіпкерлер үшін білім беру жобаларын іске асыру қажеттілігі. сенімсіздік.
ШОБ қолдау көрсетудің жаңа тиімді құралдарына деген қажеттілік. Бизнесті жүргізу саласында кәсіпкерлердің
Дүние жүзі елдерінің ұқсас ұйымдарымен серіктестік қатынастарды біліктіліктерінің төмен деңгейі.
кеңейту. Қазақстанның халықаралық қауымдастыққа бірігу аясында
«Бәйтерек» ҰБХ» АҚ дамыту институтымен қолдау көрсету құралдарының шетелдік және отандық компаниялар арасындағы
кешенді құралдарын пайдалану арқылы жұмыстан синергия алу. бәселекестіктің жоғары деңгейі.
2014 - 2023 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН
ДАМУ СТРАТЕГИЯСЫ
Қазақстанның ШОБ субъектілері қызметінің көрсеткіштері

2005 жылдан бастап 2013 жылға дейін тіркелген ШОБ субъектілерінің
саны екі есе өсті және 1,5 млн. бірлікті құрады.
ШОБ секторында жұмыс істейтін халықтың саны 1,4 есеге артты және
2013 ж. 2,6 млн астам адамды құрады.
ШОБ өнімдерін шығару қарастырылып отырған кезең ішінде 5,8 есе
өсті және жылына 9 020 млрд. теңгені құрады
Банктердің экономиканы және кіші
кәсіпкерлікті несиелеу динамикасы

2011-2012 жылдары ШОБ
берілетін несиелердің
өсуінің қалпына келуі
байқалады
ШОБ берілетін несиелердің
үлесі ЕДБ қоржынында жыл
сайын төмендеп келеді
ШОБ секторы басым
бөлігінде кәсіпкерлердің
жекеменшік қорларынан
және төрттен бір бөлігі ғана
банктік несиелеу есебінен
қаржыландырылады
Кәсіпкерлердің қаржы
құралдарына қажеттілігінің
жеткіліксіз
қанағаттандырылуы
PEST-факторлар Мүмкіндіктерді ашады Қауіп-қатер төндіреді
Үкіметтің жеке кәсіпкерлікті дамыту және оның
экономикадағы рөлін арттыру бойынша мақсатты Кәсіпкерлікті қолдау саласында заңнаманы
саясаты. «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ құрамында жұмыс өзгерту.
P– істеу. Банк заңнамасын күшейту.
Саяси және құқықтық Холдингтің даму институттарымен өзара
факторлар әрекеттестік.
ҚР ӨДМ КДК өзара әрекетттестік

Экономикалық өсудің жалғасы және ел ЕДБ-серіктестердің несие рейтингтерін
экономикасын әртараптандыру. төмендету.
Жаңа ШОБ қолдау құралдарының пайда болуы. Өнеркәсіптік секторда және инновациялық
ЕДБ «ұзақ» өтемпаздығын және олардың өз салада ШОК дамуының төмен қарқыны.
қаражаттары есебінен ЖКС несиелеу қабілеттілігін Шағын кәсіпорындарды орташаға өзгерту
қалпына келтіру. үшін механизмдердің, шарттар мен
E– Қазақстанның халықаралық даму институттарынан уәждемелерінің болмауы.
Экономикалық (АБР, ЕБРР және т.б.) қорландыруды тарту бойынша Отандық тауарларға ішкі сұраныстың
факторлар мүмкіндіктері. қысқаруы.
Кедендік одақ пен РФ мен БР Біртұтас экономикалық Ішкі нарықтың шектеулілігі және әлемдік
кеңістігінің жұмыс істеуі. өткізу нарықтарынан алыстығы.
Глобальды экономикалық дағдарыстың
қайталану мүмкіндігі.
PEST-факторлар Мүмкіндіктерді ашады Қауіп-қатер төндіреді

Елдің қалың көпшілігін кәсіпкерлік қызметке Кәсіпкерлердің аудандық деңгейдегі
тарту. бәсекеге қабілеттілігі мен
Жеке кәсіпкерлікке тартылған халықтың табыстарының төмен деңгейі.
S– табысының өсуі. Кәсіпкерлердің біліктілігінің төмен
Әлеуметтік
Халықты жұмыспен қамту мәселелерін шешу. деңгейі.
факторлар
Жастардың кәсіпкерлік қызметті
жүргізуге төмен мүдделілігі.

Ақпараттандыру және кәсіпкерлікті заманауи Мақсатты аудиторияның арасындағы
АТ негізінде дамыту бағдарламаларын, заманауи ақпараттық технологияның
электрондық коммерция жүйелерін ендіру. сұранымсыздығы.
Т – Технологиялық
және техникалық Кәсіпкерлерге арналған жоғары тиімді
факторлар жабдықты және өндірістің заманауи
технологиясының пайда болуы.
Қордың қаржылық жағдайы

Пайдалылық көрсеткіштері Баланс көрсеткіштері
Атауы 2013ж. 2014ж. 2015ж.
ROA,
активтердің 1,8% 1,9% 2,1%
пайдалылығы
ROE,
капиталдың 7,5% 4,5% 4,4%
пайдалылығы
қызметтің
29,9% 35,5% 39,3%
пайдалылығы
Таза табыс,
3 461 820 3 456 204 3 488 007
мың теңге
NI margin 24,6% 27,8% 30,0%

2013-2015 жж. 3,4 млрд. теңге мөлшерінде тұрақты таза табыс қамтамасыз етілді
Активтер мен жекеменшік капиталдың жағымды пайдалылығы
Жекеменшік капитал соңғы үш жыл ішінде іс жүзінде 2 есеге артты
Жалпы Қор капиталдың жоғары деңгейіне ие, бұл болашақта борыштық қаржыландыруды көбірек тартуға
(бюджеттен, халықаралық қаржылық институттардан қарыздар, облигациялық қарыздар) және осының есебінен
активтердің мөлшерін арттыруға мүмкіндік береді.
Стратегиялық даму бағыттары
ШОБ субъектілерін қаржылық қолдауды қамтамасыз ету
▪ ЖІӨ активтердің көлемін арттыру 2014 ж. 0,57% дан 2018 ж. 0,63%
дейін, 2023 ж. 0,74% дейін.
▪ несие қоржынын 2014 ж. 206 млрд. теңгеден 2018 ж. 391
ШОБ қаржылық қолдау млрд.теңгеге, 2023 ж. 869 млрд.теңгеге дейін арттыру.
көлемін арттыру ▪ жалпы активтерден несие қоржынының үлесін 2023 ж. дейін 94%
деңгейде сақтау.
▪ қаржылық бағдарламалар бойынша кәсіпкерлікті дамытуға
бағытталған қаржы көлемін 2014 ж. 328 млрд. теңгеден 2018 ж. 507
млрд.теңгеге, 2023 ж. 583 млрд.теңгеге дейін арттыру.

▪ шартты қаржыландыру бағдарламасы бойынша
ШОБ қаржылық қолдау
берілген несиелер бойынша ЕДБ тарапынан ШОБ
көлемін арттыру
субъектілерін ортақ қаржыландыруды 2023 ж. 1:2
мәніне дейін көбейту.

ШОБ қаржыландыру көлемін ▪ ШОБ субъектілерін қаржыландыруға бюджеттен
арттыру үшін ішкі және тыс көздерден тартылған қаражаттардың үлесін
сыртқы нарықтарда 2014 ж. 20 % дан 2023 ж. 40 % дейін арттыру.
қосымша қорландыруды
тарту
КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕЛЕР
№ Көрсеткіш 2014ж. 2018ж. 2023г.
«Бәйтерек» ҰБХ» АҚ біріктірілген тиімді даму институтын құру
Қызметтің операциялық және қаржылық нәтижелерінің залалсыз деңгейін қамтамасыз ету
1 ROA, активтердің пайдалылығы, % 1,09 1,1 1,2
2 ROE, капиталдың пайдалылығы, % 2,07 2,07 2,5
3 Қызметтің пайдалылығы, % 19,5 19,7 20,5
4 ЖАТ орташа сараланған табыстылығы, % 6,0 6,0 6,0
5 Еңбек өнімділігі, мың теңге 37 592 59 523 63 690
6 NI margin, % 17,3 17,8 18,5
7 Несие қоржынының сапасы (несие қоржынына мәжбүрлі шығын деңгейі), % 5,2 5,2 5,2

8 Қордың сатып алуларындағы жергілікті мазмұн үлесі :
8.1 Тауарлар, % 60 64 70
8.2 Жұмыстар мен қызметтер, % 90 94 96
Қаржы ресурстарын басқару тиімділігін арттыру
9 Қарыз / Капитал, % 0,8 3,5 -*
10 Несиелік рейтинг ВВВ+ егемендіктен егемендіктен
төмен емес төмен емес
Қызметтің айқындылығын және халықтың сенім білдіру деңгейін арттыру
11 Көмек көрсетілген ШОБ субъектілерінің нарықтағы ШОБ белсенді 4,6 8,6 11,2
субъектілерінің жалпы санына үлесі , %
12 Қордың халық арасындағы танымалдылық дәрежесі, % 85% 85% аз емес 85% аз емес
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау мен дамыту, жеке кәсіпкерлік туралы заң

Шағын кәсіпкерлік

Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры - бейкоммерциялық қаржы ұйымы

Қазақстан Республикасында кәсіпкерлікті қолдау

Жеке кәсіпкерлік бастамаларды көтеу саласында мемлекеттік саясат саласының негізгі бағыттарын анықтайтын

АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫН ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ

Шағын және орта бизнес

Бағдарлама туралы

Кіші және Орта бизнесті қолдау бағдарламасы

Кәсіпкерлікті қаржылық қамтамасыз ету

Пәндер