Абылай хан билігі тұсындағы қазақ хандығы

Қазақстан тарихы

Тарих пәнінің мұғалімі

Сүлейменова Г.

Абылай хан билігі тұсындағы қазақ хандығы

Сабақ тақырыбы:

Сабақтан

қалмай,

сапалы да,

саналы

білім алу

Сабақтың барысы

Мақсаты

Үй тапсырмасын тексеру

Әбілхайыр хан қай жылы қайтыс болды?

“Орынбор (“Қырғыз-қайсақ”) экспедициясы” қай жылы құрылды?

Кіші жүзден кімдер, қай жылы Анна Иоановнаның қабылдауында болды?

Тәуке хан қай жылы қайтыс болды?

“Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама” қай жылы болды?

Абылай хандығы

Жаңа сабақ

Мұхтар Әуезов

“Қазақтың дербес ел болуына, әрі-беріден соң қазақтың қазақ болуына, басы қосылып, бір жеңнен қол, бір жағадан бас шығаруына ерен еңбек сіңірген Абылайдан артық адам болмас”.

Абылай (Әбілмансұр)

(1711 ж. - 23. 05. 1781 ж. )

Абылай

Өмір сүрген жылдары

1711-1781 жж

Билік құрған жылдары

1771-1781 жж

Қолбасшы, саяси дипломат, реформатор, халық мәдениетінің жанашыры

Ішкі саясаты-

Бір орталықтан басқаратын мемлекет құрды.

Сот билігін күшейте түсті.

Қазақ рулары мен тайпаларының арасындағы қақтығыстар мен барымта алуды тоқтатты.

Сыртқы саясаты-

Ресей, Қытай, Орта Азия елдерімен экономикалық және сауда байланысы.

Қазақ жеріне ешкім қол суға алмайтын тұтастығын қамтамасыз етуге бағыттады.

Абылай хан

”Сандар да сөйлейді” ойыны

1711-1781 жж.

Абылай ханның өмір сүрген жылдары

1745 ж.

1748 ж. тамыз

Абылайдың тұтқыннан босатылуы

Қалдан Сереннің өлімі

”Сандар да сөйлейді” ойыны

1740 ж.

Әбілмәмбет, Абылай сұлтан және басқа да қазақ ақсүйектерінің Ресейге ант беруі

1743 ж.

1755-1756 жж.

Ойраттардың шапқыншылығы, Орта жүздегі жағдайлардың шиленісуі

Қытайдың әскери компаниясы, жоңғарлардың тәуелсіздігінің жойылуы

Қалқаманұлы, Бұқар жырау

Абылай есімімен байланысты өлендерінен де ел бірлігін көздеген ойымен қатар, ханға айтқан ақылын, ханның ел басқарудағы жақсы істері мен кемшіліктерін жырлағаның көреміз.

Абылайды Абылай еткен, оған бақ - абырой әперген, бір жағынан, «елдігі болса», екіншіден «бар күшін қазақтың абыройы мен ары үшін сарп етіп» ел қамын ойлаған қаһарлы батырлары еді деген әділ пікір айтқан. Абылайға көп өлеңдер арналуының бір себебі - қазақ елін хан айналасына топтастыру еді.

Қырық беске келгенде,

Жақсы мен жаман демедің.

Елу жасқа келгенде,

Үш жүздің баласының

Атының басын бір кезеңге тіредің.