Менеджменттің мәні, әдістері және функциялары

Менеджменттің мәні, әдістері мен функциялары

Менеджмент ұғымының мәні мен мазмұны “басқару” түсінігіне ұқсас. Сонымен қатар, менеджмент жоспарлау, ұйымдастыру,

үйлестіру, бақылау, ынталандыру сияқты қызметтерді де атқарады. Ғылыми менеджменттің негізін салушы белгілі ағылшын ғалымы Фредрик Уинстоу Тэйлор (1856 - 1915) есептеледі. Оның еңбекті ұйымдастыру және өндірісті басқару жүйесі алғаш рет АҚШ-та 19 ғасыр мен 20 ғасыр тоғысында кең пайдаланыла бастады. Қазіргі замандағы менеджмент, негізінен, барлық экономикалық мектептердің тәжірибелері мен бағыттарының жетістіктерін қорытындылау арқылы дамуда.

Фредрик Уинстоу Тэйлор (1856 - 1915) .

Бұл белгілі бір ұйымды басқарудағы қолданылатын әдістер мен технологияларды айтамыз

«Менеджмент» (басқару) ағылшын сөзі, оның түп төркіні гректің «манус», яғни «қол, күш» деген сөзінен шыққан.

Менеджмент - бұл басқару, басшылық ету органы. Екінші ұғым. Менеджмент - бұл адамдарды басқару.

менеджер қазіргі тәсілдерді басшылыққа ала отырып, нақты жұмысты ұйымдастырушы адамдар.

реттеу

меңгеру

басшылық

ету

Менеджменттің мақсаты

Өндірістік мекеменің нақты мақсатын анықтау

Кәсіптік дамуының стратегиясын құрастыру

Қажетті ресурстарды және оның көздерін анықтау

Мақсатты шешу үшін іс-шаралар жүйесін табу

Қойылған мақсатты қадағалауды орнату

Менеджмент әдістері

Ұйымдастыру әдісі

Админстраторлық әдіс

Экономикалық әдіс

Социальды-психологиялық әдіс

Менеджменттің функциялары:

1. Жоспарлау - алдыға мақсат қою және оған жетудің іс-әрекеттерін таңдау үрдісі. Жоспарлау келесі элементтерден тұрады: мақсат қою; қорлар мен мүмкіндіктерді талдау; шараларды жасау және тарату; нәтижесін бақылау және баға беру.

2. Ұйымдастыру - орындаушылар мен бөлімшелердің арасында ұсынылатын іс-әрекеттердің көлемін бөлу үрдісі; мақсатқа жетудегі іс-әрекеттердің үйлесімділігі және басқарудың иерархиялық инфрақұрылымын қалыптастыру.

3. Қызметкерлерді басқару - қойылған мақсатқа жету үшін орындаушыны анықтау, оқыту, іріктеу үрдісі.

4. Көшбасшылық - қойылған мақсатқа жету үшін бөлімшелерді және орындаушыларды қызықтыру және талаптандыру.

5. Бақылау - өзгерістерді тұрақты бақылау, іс-әрекеттерді өз уақытында коррекциялау, нәтижелерін бағалау арқылы және де мақсатқа жетуді көздеуде жұмыскерлердің сәйкесінше өз үлестерін қосуды ескере отырып орындаушылар мен мекемелердің мақсатын қамтамасыз ету үрдісі.

Б а c қ а р у

Басқару - адамдардың кәсіптік қызметі. Бұл қызметтің мән-мазмұнын айқындау үшін оның анықтамасын берейік. Басқару - бұл ұжымдағы адамдарға және жекелеген адамдарға, олардың бірлескен (еңбек) жұмыс процксінде мақсатты жүйелі ықпал ету.

“Мақсаттылық” анықтамасы басқару міндетін - ұжымның алдына қойған мақсатына жетуіне қамтамасыз етуді көздейді, оның үстіне мақсат қою да басқару міндеті.

“Жүйелік анықтамасы” үздіксіз жүзеге асыру қажеттігін көрсетеді. Әрекеттің осындай міндеттері бірізділігін басқрау процесі деп атайды. Әр түрлі деңгейде басқару процестердің күрделігіне және алуан түрлігіне қарамастан, Д. Н. Бобрышев осы категорияға басқару процесіне біршама жалпылама анықтама берді. Басқару процесі - бұл шешімді шығаруды, қабылдауды, қабылданған шешімнің орындалуы жөніндегі жұмыс барысын үйлестіруді, орындалу барысын бақылауды бірізділікпен жүзеге асыру.

Стратегия дегеніміз - ұйымның міндетті ісін орындауы және мақсатына жетуді қамтамасыз ететін жан-жақты жоспар жиынтығы болып саналады.

Стратегиялық жоспарлау дегеніміз - басшы қабылдаған әрекеттер мен шешімдер жиынтығы, сол арқылы ұйымның өз мақсатына жетуі үшйін басшы арнайы стратегияны іздестіреді.