Тұрақты электр тоғы туралы

Презентация қосу

Тұрақты электр тоғы
1.Ток сипаттамасы
Электр зарядтарының бағытталған
қозғалысын электр тогы деп атайды.
Электр өрісi әсерімен зарядтардың
қозғалысын өткізгіш ток дейді

E
Басқа әсерімен пайда
болған тоқты
конвекциялық ток деп
атайды
2. Ток тасушылары
1.Металдарда – еркін электрондар
2.Электролиттерде – оң және теріс

зарядталған иондар
3.Газда – электрондар мен иондар

4.Жартылай өткізгіштерде-
электрондар мен кемтіктер
Ток бағыты
Күші мен бағыты уақытқа байланысты
өзгермейтін тоқты тұрақты тоқ деп
атайды.

dq Кл
I (1) А с
dt

q
I const (2)
t
Электр тоғы тоқ тығыздығымен де
сипатталады. Электр тоғының тығыздығы j
деп өткізгіштің бір өлшем қимасынан
өтетін тоқ күшін I айтады.

I dI A
j (3) j (4) м2
S dS
Тоқ тығыздығы - векторлық
шама, оның бағыты тоқ бағытына,
яғни оң зарядтардың
қозғалысымен бағыттас болады.
dq
I ne S
dt
I
j ne (5)
S

I jdS (6)
Электр тоғының пайда болу
шарттары:
1.Электр тоғы пайда болу үшін
өткізгіште еркін зарядталған
бөлшектердің болуы қажет

2.Электр зарядтарын қозғалысқа келтіру
үшін элект өрісін тудыру керек.
Ом заңдары
Тізбек бөлігі үшін
Ом заңы
U12 1 2

1 2 U
I
U RI R R

U 1В
R 1Ом
I 1А
1
I U
R
Өткізгіштің кедергісіне кері шама
электрлік өткізгіштік деп аталады.

R
Өткізгіштіктің өлшем бірлігі – сименс
(См), 1См –кедергісі 1 Ом тізбектің
бөлігінің өткізгіштігі.
Вольт-ампер сипаттамасы
I f (U )
l RS
R
S l
- пропорционалдық коэффициент,заттың
меншікті электрлік кедергісі.

Ом м2

Ом м
м
0
t 0 (1 t )
0
Rt R0 (1 t )

273
- кедергінің температуралық коэффициенті

R R0 T
Біртекті емес тізбек
бөлігіне арналған Ом заңы

I
R r
dU dI jdS dU Edl
dI
R
Edl 1
jdS EdS
dl

dS
1 1
j E

j E Дифференциал түрде
Ом заңы
I 1 I 2 I U U1 U 2
IR IR1 IR2

R R1 R2
U U1 U 2 I I1 I 2

U U U 1 1 1

R R1 R2 R R1 R2
Тоқтың жұмысы және қуаты

dq Idt dA Udq IUdt

U2
A qU IUt t I 2 Rt
R
- тізбектің бөлігіндегі уақытта
атқарылған электр тоғының жұмысы
A
I U - электр тоғының қуаты
t

2 U
I R
R
Джоуль-Ленц заңы

dA dQ
dQ I R dt
dQ - ток жүрген кезде уақыт аралығында
өткізгіштің бойынан бөлінген жылу.

U
Q I U t t
R
dV dSd

dl
R
dS

2 dl 2
dQ I Rdt ( jdS )
dt j dVdt
dS
dQ
j 2
dVdt
1 j E

1 2 2 2
E E

2 Дифференциал түрде
E Джоуль-Ленц заңы
Тармақталған тізбек үшін Кирхгоф ережесі

Кирхгофтың бірінші ережесі
Екіден артық өткізгіштер
қосылатын нүктені түйін
дейді. Түйінге кіретін
тоқ, оң тоқ күші, ал
түйінмен шығатын тоқ
теріс болады.
n
I i 0
i 1

Түйін үшін тоқтардың алгебралық қосындысы
нөлге тең.
Сурет үшін Кирхгофтың бірінші заңы келесі
түрде жазылады:

I1 I 2 I 3 I 4 I 5 0
Тармақталған тізбек үшін Кирхгоф заңы.
Тармақталған тізбектің мысалы.
а в
-э.қ.к. тоқ көзі.

- активті кедергі

- тізбек
бөлігінд
егі тоқ
күші
Біртекті емес тізбек бөлігі үшін Ом заңын
3 рет қолданамыз(бөліктері үшін АВ, ВС,СА).
Егер э.қ.к. ішінде контур айнымалы минустан плюске
болса, онда және керісінше плюстен минусқа
болса, онда
. ав
Кирхгофтың екінші ережесі:

Ii Ri k
I1
I3

I 3 R3 I1R1 1
I2

I 3 R3 I 2 R2 2 1
Кирхгофтың екінші ережесі:
тармақталған тізбек үшін жалпы
Ом заңының салдарынан
қорытылып шығады.

Контурды бір нүктеден бастап әрі қарай
сағат тілінің жүрісі бойында айналу
керек; оның бағыты бағыттас тоқтарды
Барлық тізбек бөлігіндегі туынды
ағытын таңдау; реалдық тоқтың бағыты
есепті шешу кезінде анықталады: егер,
ізделінетін ток оң болса, онда оның
бағыты дұрыс алынған, ал егер теріс
болса – оның бастапқы бағыты таңдаған
бағытқа қарама-қарсы болады
Газдық разряд – газда өтетін электр тоғы.

Иондану

u E
u – иондарддың қозғалғыштығы

Газ тоғы үшін Ом заңы

j en(u u ) E E

en(u u )
Газ разряд үшін вольт-ампер
сипаттамасы

Ұқсас жұмыстар

Ток көзі

Электр тогы туралы түсінік

Еркін электр зарядтарын тасымалдаушылардың реттелген қозғалысы

Электр тогы - өткізгіштегі немесе жартылай өткізгіштегі электрондардың реттелген қозғалысы

Тұрақты ток

Ток күші

Өткізгіштердің кедергісі

Электростатика мейрамханасы

Электр қорғау құрылғылары оқу және оларды пайдалану ережелері

Тұрақты тоқ заңдары туралы ақпарат

Пәндер