ҚАРЖЫ ЖӘНЕ ИНФЛЯЦИЯ: ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ МЕН ӘРЕКЕТТЕСТІГІ

Презентация қосу

Курстық жұмыстың өзектілігі: Қазіргі таңда инфляция Қазақстан
Республикасының ең өзекті мәселелердің бірі болып отыр.

Еліміздің президенті Нұрсұлтан Әбішұлы
Назарбаев 4-ақпанда, 2012 жылы
айтқандай: «Қазақстан экономикасын
тұрлаулы экономикалық өрлеудің іргетасы
ретінде одан әрі жаңарту мен
әртараптандыру үшін мемлекет
қазынагерлік, несие-ақша саясатының,
өндірістің негізгі факторларын тиімді қайта
сапалы өнім мен қызметке деген сұранысты
көтермелеп отыруға міндетті. Қазақстан
экономикасын алдағы уақытта одан әрі
жаңарту мен әртараптандыру мақсатында
нақтылы тұрғыда мынадай бағыттарда баса
көңіл бөлу керек. Оның бірі — ақша-несие
саясаты. Ақша-несие саясатының негізгі
мақсаты – инфляцияны тежеуді қамтамасыз
ету.
Курстық жұмыстың мақсаты –
Қазақстан Республикасының 2011-2014
жылдардағы инфляциялық үдерістерді
анықтап және баға беріп, одан туатын
салдарымен күресудің жаңа жолдарын
іздестіру.

Курстық жұмыстың міндеттері:
- инфляцияның әлеуметтік-экономикалық
құбылысқа әсерін анықтау;
- ҚР инфляциялық жағдайын талдау;
- инфляция мәселелерін талдаудағы
перспективаларын қарастыру.
Мәселенің ғылыми-зерттелу деңгейі. Инфляция –
күрделі және көп жоспарлы әлеуметтік-экономикалық
үдеріс. Оны зерттеуге бай әлемдік және отандық
экономикалық әдебиет арналған. Осы жағдайдың өзі
біржақтылықтан және қарапайымдылықтан, сонымен
қатар ақшаның сандық теориясының постулатына
сүйенетін инфляцияның тым монетарлық
түсініктемесінен сақтандырады.
Берілген күрделі әлеуметтік-экономикалық үдеріске
тән қарама-қайшы құбылыстарды және негізгі ойды
зерттеуге Д. Юм, А. Маршалл, Дж.М. Кейнс, А. Филлипс,
П. Самуэльсон, Р. Солоу, М. Фридмен, Р. Дорнбуш, С.
Фишер сияқты шетелдік экономист ғалымдар
айтарлықтай үлес қосты.
Өтпелі экономикалардағы және нарығы жаңадан
дамып келе жатқан мемлекеттердегі инфляцияны М.А.
Афанасьев, А. Белоусов, Р.Н. Евстегнеев,
А. Илларионов, Г. Колодко, Я. Корнаи, М.Ю. Малкина,
С.М. Никитин, С. Пекур, Я. Ростовски, Дж. Сакс, В.В.
Усов, В.Н. Шенаев және т.б. ғалымдар зерттеді.
Қазақстандағы инфляцияны қарастыратын
жұмыстарға Р.А. Алшанов,
Т.А. Әшімбаев, М.Б. Кенжегузин, К.А. Сағадиев, Ғ.С.
Сейітқасымов, А.Қ. Қоша-нов, Р.А. Қамшыбаев, Н.К.
Күшікова, В.Д. Мельников, Ә.Д. Челекбай, Ұ.А. Текенов
сияқты ғалымдардың зерттеулері жатады.
Жұмыстың зерттеу нысаны – жаһандану жағдайында
экономиканың тұрақсыздануына себеп болатын инфляция
үдерісі, инфляцияның пайда болу және даму заңдылықтары
болып табылады.

Зерттеудің пәні – инфляцияны шетелдерде реттеп отыру
және экономиканы қаржылық тұрақтандыру мақсатында
әлемдік тәжірибені Қазақстанда қолдану.

Зерттеудің теориялық және әдістемелік негізі – шетелдік
және отандық ғалымдардың инфляция теориясы
саласындағы, макроэкономикалық теория мен
антиинфляциялық реттеудегі, сонымен қатар қаржылық
тұрақтылық және қаржылық менеджменттегі іргелі
еңбектері, ғылыми көзқарастары және тұжырымдамалары
ретінде қызмет атқарды.
ИНФЛЯЦИЯ – бағалардың жалпы өсуі,
табыстардың құнсыздануы. Елдегі тауар
рыноктарының көбінде тепе – тендік бұзылса,
бағалар тоқтаусыз өседі. Инфляция – бұл жалпы
ұсыныс пен сұраным ұсынымнан артық болса, бұл
тауарға баға деңгейі өседі. Бірақ мұндай жекелеген
нарық сәйкесіздігі инфляцияны қалыптастармайды.
Инфляция – бұл рыноктардың көбінде сұранымның
артуынан қалыптасқан тепе-теңдіктің бұзылуына
байланысты пайда болған елдегі баға деңгейінің
жалпы өсуі.
Pд AD4 AS
Pд4
AD3
Pд3

AD2
AD1
Pд2

Pд1

0 Y1 Y2 Y* Y

Сурет 1 – Сұраныс инфляциясы
Pд AS2 AS1

AD

P д2

Pд1

0 Y2 Y1 Y

Сурет 2 – Ұсыныс немесе шығындар инфляциясы
Жұмыспен қамтамасыз ету органдарында
жұмыссыз ретінде тіркелген азаматтардың саны
(адам)
2012 2013
барлығы әйелдер ерлер барлығы әйелдер ерлер
ҚР 193722 113882 79840 75122 51363 23759
Ақмола 13036 8484 4552 4619 3506 1103
Ақтөбе 12265 6672 5593 3904 2697 1207
Алматы 16896 9202 7694 3890 2684 1206
Атырау 10165 4554 5611 2747 1924 823
Шығыс 24139 14463 9676 9776 7866 2510
Қазақстан
Жамбыл 13854 6958 6896 4094 2594 1500
Батыс 9857 6211 3646 3724 2417 1307
Қазақстан
Қарағанды 12282 7901 4381 3292 2316 976
Қостанай 18057 12390 5667 4933 3696 1237
Қызылорда 14186 8015 6171 3907 2407 1500
Маңғыстау 5270 2906 2364 2027 1461 566
Павлодар 11928 8591 3337 9024 6074 2950
Сотүстік 7759 4949 2810 5040 3576 1464
Қазақстан
Оңтүстік 12318 4583 7735 8166 4640 3526
Қазақстан
Астана қ. 2673 1738 935 2203 1505 698
Алматы қ. 9037 6265 2772 3776 2600 1176
– Қазақстанның халықаралық нетто-
позициясы
Млн. АҚШ доллары

Жылдар

Көрсеткіштер 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
1428 2307 3015
Сыртқы активтер 2391 2599 4613 6117 9322
4 1 9
1572 1919 2305 2904 3877 5043
Ішкі міндеттемелер 3596 3669
7 2 6 2 3 6
- - - - - -
- -
Нетто-позиция 1111 1307 1373 1475 1570 2027
1205 1070
4 5 5 8 2 7
Нетто-позицияның
өсімі, алдыңғы -
11 -939 -18 -5 -7 -6 -29
кезеңмен 3866
салыстырғанда, %

Ескерту – ҚР ҰБ деректері бойынша автор құрастырған.
ҚР-ның кезең аяғындағы ақша
агрегаттары
Млн. АҚШ теңге

Жылдар
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Қаржылық база
(резервтік 126749 134416 174959 208171 316962 577841 662971 1501500
ақшалар)
Өткен кезеңмен
салыстырғандағ 55,7 6,0 30,2 19,0 52,3 82,3 14,7 26,5
ы өзгерістер, %
МО
(айналымдағы 103486 106428 131175 161701 238730 379273 411813 600800
қолма-қол ақша)
М1 162115 195442 224234 287293 411646 680632 799401 874502
М2 237260 290643 337980 498071 692844 1175491 1515962 1754861
М3 (ақша
273880 397015 576023 764954 971213 1650115 2065340 3716000
жиыны)
Өткен
кезеңдермен
84,4 45,0 45,1 32,8 27,0 69,9 25,2 79,9
салыстырғандағ
ы өзгерістер, %
Ескерту – ҚР ҰБ деректері бойынша автор құрастырған.
2009 2010 2011 2012 2013 2014

Инфляция серпіні
Негізгі мақсатты орындау үшін Ұлттық банкке мынадай
міндеттер жүктелген:
мемлекеттің ақша – кредит саясатын әзірлеу және жүргізу;
төлем жүйелерінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету;
валюталық реттеуді және валюталық бақылауды жүзеге асыру;
қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге ықпал ету
Ұлттық банктің негізгі мақсаты мен міндеттерін осылайша
түйіндеу инфляция бойынша мақсатты көрсеткіштер үшін Ұлттық
Банк жариялаған Еуроодақ стандартына және инфляциялық
таргеттеу принциптеріне көшуді едәуір нақты көрсетеді.
Қазақстан экономикасында сақталып отырған жағдайға байланысты Қазақстан
Республикасының Ұлттық Банкі ақша қатынастарын реттеудегі жаңа режимге,
яғни инфляциялық таргеттеуге көшуге бағыт алды.
Еліміздегі макроэкономикалық тұрақтылыққа қол жеткізу, қаржы секторының
пәрменді дамуы, сыртқы экономикалық конъюнктураның жайлы болуы Ұлттық
Банктің қызметінің сапалы және жаңа жолға түсуіне себепші болды. Бұл өз
кезегінде ақша-кредит саясатының құрылуына және дамуына ықпал етіп,
іскерлік ортаға, коммерциялық емес банктердің жұмысын бақылауға және ақша
айналымын тұрақтандыруға әсерін тигізді.

Ұқсас жұмыстар

ҚАРЖЫ ЖӘНЕ ИНФЛЯЦИЯ

Экономикалық интеграция сипаттамаларын топтастыру және интеграция сипаттамаларын көрініс негізінде жіктеу

Екінші кезең

Инфляция елдегі баға деңгейінің өсуі

Макроэкономиканы агрегаттау ішкі және сыртқы айнымалылар макроэкономикалық айналым

Қазақстан теңгесі - Қазақстан Республикасының ұлттық валютасы

Инфляция және мемлекеттің инфляцияға қарсы саясаты

Макроэкономикалық көрсеткіштерге сипаттама. Инвестициялар және мемлекеттің инвестициялық саясаты

Макроэкономикалық көрсеткіштерге сипаттама

Халықаралық Валюталық жүйе және оның түрлері

Пәндер