Сүтқоректілердің жатыры: анатомиясы, гистологиясы және репродуктивтік қызметі

Жатыр

Жатыр (uterus) - сүтқоректi жануарлардың ұрығы дамитын ағза.

Ол ұрық қабығы және қабықшасымен бiрге ұрықты қоректiк заттар, оттегi және сумен қамтамасыз етiп, заттек алмасуының қалдықтарын шығаруға қатысады.

Жатырдың жиырылуы жатыр бездерi бөлiндiлерiнiң артқы жаққа жылжуын, жыныстық жолдарды жұқпадан тазарылуын қамтамасыз етедi және буаздық кезде ұрықтың дұрыс орналасуына мүмкiндiк туғызады, туу кезiнде жатырдан iштөлдiң шығуына қатысады.

Жыныстық циклда - күйт нышаны (проэструс), күйлеу (эструс), күйт қайту (метаэструс) және күйт аралық (диэструс) кезеңдер ажыратылады. Жатырдың құрылысы да осы жыныстық циклға байланысты айтарлықтай өзгеріске ұшырайды. Олар, көбінесе, жұмыртқалық бөлетін гормондардың қанға түсуіне орай, жатырлық цикл деп аталады.

Жануарлар жатыры әртүрлi және анатомиялық ерекшелiгi болғанымен гистологиялық құрылысы барлық малдарда бiрдей және үш қабықтан: iшкi немесе кiлегейлi-эндометрийден; ортаңғы немесе бұлшық еттi-миометрийден және сыртқы немесе сiр-периметрийден тұрады.

Жатыр мойыннан, денеден және екі мүйізден тұрады. Көптеген малдың жатыры екі мүйізден тұрады.

Жатыр мойны жатырдың денесі мен қынаптың ортасында орналасқан. Жатырдың денесі жатырдың мойны мен мүйізінің ортасында орналасқан. Жатырдың мойны денесіне қарағанда жұмсақ болып келеді. Жатырдың мүйізі жатыр денесінен басталады, әр түрлі малдың жатыр мүйізінің ұзындықтары мен пішіні әр түрлі болады. Оларды оң және сол мүйіз деп айырады.