Ғұндар тарихы. Ғұн мемлекетінің қалыптасуы туралы

Презентация қосу

Ғұн мемлекетінің өрлеуі б.з.б. ІІІ ғасыр Тұман
шаньюдің (патша) ұлы Мөденің атымен байланысты.
Тұманның тұсында ғұндар бірқатар жерлерінен
айырылады, көрші елдермен көп соғысады.
Аңыздарға қарағанда, Тұман шаньюй әлдебір
себептерге байланысты өзінің ұлы Мөдені тақ
мұрагерінен айырған екен.
Алдымен Тұман Мөдені өзінен алыста ұстамақ
болып Юечжі еліне аманатқа береді. Аманат деген сөз
ертеде кепілдікті білдіреді, яғни екі елдің арасында
бейбітшіліктің кепілі мағынада. Бірақ кейіннен Тұман
осы уәдені бұзып, Юечжі еліне шабуыл жасайды.
Кепілдікте жүрген Мөде өзінің жанқиярлығы
арқасында аман қалады.
Осыдан кейін әкесі Мөденің жанына әскер
қосып, шекаралық аймаққа күзетке жібереді. Мөде
Б.з.б. ІІІ ғасырда Мөде Қытаймен кескілескен ғұн
тайпаларын біріктіріп, ғұндардың билеушісі – шанью
деген атақ алады. Ол шексіз билікке – “Аспан ұлы” деген
атаққа ие болды.
Ғұндар мен Қытайдың
Хань династиясы
арасындағы соғыс б.з.б. 188
жылы Хань әскерінің
жеңілісімен аяқталды.
Қытайлықтар жыл сайын
алым-салық төлеуге және
қытай ханшасын әйелдікке
беруге мәжбүр болды.
Ғұн сарбаздары.

Ғұндар жақсы
ұйымдастырылған
атты әскер үлкен
маңызға ие болды.
Олар негізінен
садақпен, найзамен
қаруланған.
Ғұн империясында
б.з.б. 71 жылы дағдарыс
басталып, ол ақыры
б.з.б. 55 жылы ғұн
мемлекетінің екіге
бөлінуімен аяқталды
(оңтүстік және
солтүстік).
Оңтүстік ғұндар Хань
империясына (Қытай)
бағынды. Ал Чжи-чжи
шаньюй бастаған
солтүстік ғұндар
тәуелсіздігін біраз
уақытқа дейін сақтап
қалды.
Патриархалды-рулық қарым-қатынастардың белгілері өте
күшті болған. Ғұндар 24 руға бөлінген. Олардың басында
ағамандар тұрған. Ағамандар кеңесі мен халық жиналысы
жұмыс істеген. Әскери тұтқындардан құралған құлдар да
болған.
Жазба деректр ғұндар қоғамындағы өкімет белгісі туралы
мәлімет те қалдырған. Елді шаньюй басқарған. Одан кейін
түменбасылар болды. Ғұндар қоғамында мал мен жерге
жеке меншіктің пайда болуы, тұрпайы бюрократтық
аппараттың құрылуы, алым-салық, жазу-сызудың болуы
таптық қоғам мен мемлекеттің пайда болуын туғызды.
Ғұндардың діни-наным, сенімдері ата – бабаның аруағына
сенуі – дүниеге табуныдың дәлелі. Жалпы ғұн тайпалары
пұтқа табынған
Ғұндар тәңірілік дінді ұстанып, түркі жазуын тұтынған.
Сөйлеу тілі де түркі тілі болған.
. Ғұндарда мал шаруашылығы
жақсы дамыды.Әсіресе жылқы
өсіру басты роль атқарды. Сондай-
ақ қой өсіру, аң аулау,егіншілік
дамыды.

Ғұндардың қол өнер кәсібі күшті
дамыған (металдан, сүйек пен
мүйізден, тас пен саздан, ағаштан,
керамикадан жасалды). Сауда
дамығандығын жібек маталар,
айналар, нефриттен істелген
бұйымдар көрсетеді.

Ұқсас жұмыстар

Ғұндар тарихы. Ғұн мемлекетінің қалыптасуы.

Ғұндар тарихы

Ғұндар. 6 сынып

Ғұндардың тұрмысы мен шаруашылығы

Ғұн мемлекетінің сипаты

Кейбір лингвисттер түркі халықтарының тамырын

Тайпалық одақтар және Қазақстан территориясындағы ежелгі мемлекеттер

Қазақстан аумағындағы ерте мемлекеттердің саяси құрылымы

Ғұн мемлекетінің билеушісі ретінде жария - лады

Біздің заманымызға дейін

Пәндер