Орта Азия елдеріндегі фармацияның дамуы

Презентация қосу

Орта Азия елдеріндегі
фармацияның дамуы
Орта Азия елдеріндегі
фармацияның дамуы
Кіріспе
• Фармация ұғымы ертеден белгілі. Алғашқы кезде
емдейтін адам өсімдік, жануар және
минералдық заттардан алынатын дәрілерді өзі
дайындап, науқасқа өзі тағайындады. Сондықтан
да мұндай емдеулер көп жағдайда әр түрлі әдет-
ғұрып және ырым-жоралармен жасалды.
Біртіндеп дәрілік шикізаттарды жинайтын,
олардан әр түрлі дәрілер жасап, дұрыс сақтап,
сататын адамдар шыға бастады. Ежелгі Мысырда
оларды фармаки (аурудан жазатын, қауіпсіздік
сыйлайтын адам) деп атады.
Фармация
• грек. pharmakeіa — дәрі, дәріні қолдану —
денсаулық сақтау ісінің халыққа дәрімен көмек
көрсетуді іске асыратын бір саласы.
Фармацияның теориялық негізіне дәрілік
заттарды анықтау, іздеу, оларды зерттеу,
дайындау, қалыптау және шығару, сұрыптау,
стандарттау, сақтау, тарату және фармациялық
қызметті ұйымдастыру жатады.
Орта Азия елдері
Орта Азия елдері
Қырғызстан
Алғашқы медициналық қызметкерлері Қырғызстан
аумағында Ресей құрамына кіргеннен кейн пайда болды.
1878 ж бастап Бишпек каласы уезд орталығына айналыда
соған орай ол тез дамып бастайды.Содан кейн
Дәріханалық орны пайда болдады бірақ ол тек беделді
кісілерге ғана қызмет етті. Ал жергілікті
қарапаймтұрғында молла, бақсылардын көмегіне жүгінді.
1908 жылдары Бишпек уезінде бар болғаны 4 дәрігер
қызмет етті,тек 1916 жылдары фармацевт, дәрігерлер
саны 28 ге жетті, бір ғана емханасы болды.Арғы қарай
дамуы тек Қарақырғыз Автономиялық обылысының
пайда болуынан басталды, жаңадан дәріханалар ашылды
дәрілік шикізаттар мен дәрілік өсімдіктер қол жетімді
бола бастады .
Қырғызстан
• Кырғыстанда фармация дамымаған кезде
дәрігер мен фармацевтің жұмысын табибтер
аткарды олар тамыр соғуын тексеретін және
сынықшы табибтер болып екіге бөлінді.
• Олар тамыр соғысын тексеру арқылы ауруға
диагноз қойып дәрілік өсімдіктер беретін.
• Олардын діндері де ем беруге өзінің әсерін
тегізді, сол кездері олар ауруды емдеу
мақсатында жын-шайтанды шығару әдет-
ғұрпы болды.
Фармациялық ұйымдар
Өзбекістан
• Тарихи мәлиметтерге сүйінсек медицина-
фармация өзбекстанда 10-11 ғасырларда
дамыды сол кезде өмір сүрген атақты өзбек
ғұламасы Абу Али ибн Сина (Авиценна) болды.
Ол орта Азия медицинасының негізін
қалаушысы болып саналады. Тағы басқа ұлы
өзбектің ғұламалары тек өзбекстанның емес
орта азияның фармациясына көп пайдасын
тигізген олар:Шарафутдин ибн Абдуллах Илокий,
Исмаил Джурджаний, Махмуд ибн Умар
Чагминий, Наджибуддин Самаркандий және т.б
Өзбек ғұламалары
Қазіргі таңда Өзбекстан үкіметі отандық кәсіпорындарға жәрдемақыны
қамтамасыз етуге бағытталған бірқатар шараларды қабылдады:

Өзбекстанның фармацевтикалық нарығында отандық дәрілердің
үлесін арттыру

Отандық өндірістің заттарын және қаптау материалдарын қолдану
арқылы дәрілік заттарды локализациялау деңгейін арттыру

Фармацевтикалық кәсіпорындарды жаңғырту, техникалық және
технологиялық қайта жарақтандыру

Халықаралық нарыққа шығу
• 32 өндірістік кәсіпорын
• 8 ғылыми-зерттеу институттары
• 21 фармацевтикалық өндіріс ұйымы экспортпен
айналысады
• жақын және алыс шетелдердің 12 елінде 203
атау тіркелген
• 2012 жылы өндірілген тауарлардың экспорты
2009 жылмен салыстырғанда 3 есе өсті
Орта Азия фармациясына асер еткен еңбектер

• "Дәрігерлік ғылым каноны" және "медицинадағы
Урджуза бойынша" Ибн Сина, "Қазына Хорезмшаха"
және "дәрі-Дәрмектер қазынасы" Исмаила Джурджаний,
"аурулардың Себептері мен пайда болуы" "күрделі
дәрілерді дайындау" Наджибуддина Самаркандий,
"медицина Жинағы" және "емдеу Тәсілдері" Абдуллаха
Ибн Илокий, «кіші канон" және Ибн умара Чагминий,
«медецинадағы 1000 мәселе" және «Жалпы медецина
Кітабы>> Абу Сахл Масихий
Қазақстан
• Фармацевтикалық қызмет өз бастауын ХІХ
ғасырдың ортасынан алады. Қазақстанның
Ресейге толығымен қосылуының соңына таман
(1847 жылы соңғы болып Ұлы жүз қосылды)
басталды. Қазақ және орыс тұрғындарының
тұрмыс жағдайларының төмендеуі салдарынан
олардың даладан қалаға қоныс аударулары
(миграция) жиіледі. Медицина мен дәріханалық
істі дамытудың зор қажеттілігі туындады.
Орыстардың қазақ жеріне жер аударылуы
Қазақстан
• Азаматтық дәріханалар пайда болғанға дейін жақын
елдерден әкелінетін дәрілік заттарды сатып алу және
сатумен садуагерлер айналысты. Бұл сауданың теріс
жақтары, ол дәрілерді медициналық білімі жоқ
адамдардың сатуы мен олардың күшті әсері бар және
улы дәрілерді сатуда пайдасын ғана ойлайтындықтары
болды. ХІХ ғасырдың 30-шы жылдарының соңына
қарай Ресейлік ғылым Академиясы Қазақстан
аймағындағы өсімдік әлемін зерттеуді қолға алды.
1838 жылы Зайсан көлінің жағасы мен Ертіс өзенінің
алқаптарына дәріханалық шәкірт Афанасий Политов
жіберілді. Экспедиция кезінде ол 321 өсімдік түрін
жинады, оның көбі дәрілік өсімдік болды.
Афанасий Политов экспедициясы
Карелин, Григорий Силыч
• Қазақстандық өсімдіктер
әлемін зерттеуге Г.С.Карелин
зор үлес қосты. 1840-1845
жылдар аралығында
Қазақстан аймағы мен
Алтайда ол 90000-нан астам
өсімдік түрлерін жинады
(оның 400-ден астамы емдік
өсімдіктер), олардың біразы
осы күнге дейін Мәскеу мен
Ленинград
университеттерінің қорында
сақталып келеді.
Қазақстан
• Азаматтық тұрғындарға ақылы дәрі босататын
алғашқы дәріханалар 1836 жылы Оралда ашылды.
Ол ұзақ уақыт бойы Қазақстандағы жалғыз дәріхана
болды (тарихшы В.Л.Инночкиннің айтуы бойынша
алғашқы дәріхана 1833 жылы Ордада, Бөкей
ханның әкімшілік орталығында Жәңгірдің
ықпалымен ашылған делінген). Жүргізілген
реформалардан кейін 1867-1868 жылдары арнайы
ереже бойынша әрбір уезде мемлекеттік уездік
дәріханалар ұйымдастырыды. Кейіннен ақылы дәрі
босататын дәріханалар Семейде, Петропавлда
ашылды, ал 1875 жылы оның саны 6-ға жетті.
Ең алғашқы дәріханалар
Қорытынды
• Сонымен қорыта келе орта Азия фармациясы
араб ғұламаларынын еңбектеріне сүйініп
дамыған.Олардың еңбектерін пайдалана
отырып толықтырып жетілдіре отыра дамыған.
• Ал дәріханалық іс орта Азия елдерінде Ресей
үкіметіне кіргеннен кейн басталды, жаңа
емханалар мен дәріханалар ашылды көптеген
экспедициялар жүргізілді. Медецина
жұмысшылар саны көбейді.

Ұқсас жұмыстар

Фармация ғылым ретінде

Әлем елдеріндегі қазақ диаспорасы

Шағын және орта бизнесті несиелеу ерекшіліктері

Фармацевтикалық білім

Орта ғасырдағы психология дамуы

ЭТНОГРАФИЯЛЫҚ ДЕРЕКТЕРДІҢ МАҢЫЗЫ

Жылқы тұқымдары туралы

Қазақстандық фармацевтикалық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету

Оңтүстік Азия елдеріндегі халықаралық қатынастар

Мұсылман мәдениеті

Пәндер