Полимеризация реакциясы,маңызы және қолданылуы

Презентация қосу

СӨЖ
Тақырыбы: Полимеризация
реакциясы,маңызы және қолданылуы.
ЖОСПАР
• 1.Кіріспе.
• 2.Негізгі бөлім.
• 2.1. Полимеризация реакциясы.
• 2.2. Полимеризация маңызы.
• 2.3. Полимерлерді қолдану.
• 3. Қорытынды.
• 4.Пайдаланылған
• әдебиеттер.
Кіріспе
Жоғары молекулалық қосылыстар
немесе полимерлер деп
молекулалары жүздеген немесе
мыңдаған көміртегі атомдарынан,
соған сәйкес молекулалық массалары
мыңдаған, тіпті миллиондаған
массаның атомдық бірлігіне тең
болатын және өзіне тән бірқатар
қасиеттері бар қосылыстарды атайды.
Полимерлердің атомдары бір-бірімен
химиялық байланыс арқылы
қосылады.
Полимерлер

Табиғи Өсімдік және Жасанды Синтетикалық
жануарлар ағзаларының ацетатының қайта мономерлерден жасанды
құрамына жоғары өңделуі нәтижесінде жолмен алынатын
молекулалы қосылыстар: түзілген полимерлер полиаминдер,
амилоза, жатады: ксантогенат, полиэтилен, полистирол,
лигнин, целлюлоза нитраты, синтетикалық
целлюлоза ацетаты. талшықтар және т.б.
целлюлоза, жатады: полиэтилен,
кониферил спирті. полипропилен,
полистирол, капрон
Ең қарапайым органикалық полимер Полимерлену дәрежесі (Р) жоғары
– полиэтилен, ол этиленнің молекулалық қосылыстың молекулалық
полимеризациялануынан түзіледі. массасымен (Мn) мынандай қатынаста
Бастапқы зат этилен – мономер деп, болады:
ал мономердің n молекуласы
қосылса, полимер түзіледі («поли» Р = Мn / m
– көп деген сөз).
мұнда, m – буынның молекулалық
nН2С=СН2 → [−CH2−CH2−]n массасы

Мономерлердің негізгі бөлігінен тұратын
топтар буындар деп, ал буындардан құралған
үлкен молекула – макромолекула деп
аталады. Макромолекуланың құрамына кіретін
буындар саны жоғары молекулалық
қосылыстардың полимерлену дәрежесін көрсетеді,
оны Р әріпімен белгілейді.
Буындары мен орынбасарлары кеңістікте орналасуы бойынша
полимерлер изотактикалық, синдиотактикалық және атактикалық деп
бөлінеді. Изотактикалық полимерлердің жазық ирек конформациясындағы
бір типті орынбасарлар негізгі тізбек жататын жазықтықтың бір жағында
орналасады. Синдиотактикалық полимерлердің жазық ирек
конформациясындағы бір типті орынбасарлар негізгі тізбек жататын
жазықтықтың жан-жағына кезек-кезек орналасады. Егер полимер тізбегінде
орынбасарлардың орналасуында ешқандай заңдылық болмаса, онда
атактикалық полимер болады.

Синдиотактикалық Синдиотактикалық
Изотактикалық полистирол
полиакрилонитрил полиакрилонитрил
1.
Полимеризация

Полимерлер
алыну әдістері

Поликонденсация
Реакция нәтижесінде қосалқы заттар бөлінбейді, ал алынған
полимердің құрамы мономерге сәйкес келеді.
Полимеризация реакциясына мономер ретінде қос немесе үш
байланысты қосылыстар:

Полимеризация деп төмен
молекулалы заттардың
(мономерлердің) қосылып,
жоғары молекулалы
қосылыстарды түзу реакциясын
атайды.
Полимеризация реакциясы
жалпы түрде былай жазылады:

nM → (−M−)n
Поликонденсация деп қосымша
заттар бөле жүретін төмен
молекулалы қосылыстардан
жоғары молекулалы
қосылыстардың түзілу
реакциясын айтады.
Поликонденсация әдісі бойынша
полимер алу үшін әр түрлі
химиялық реакциялар
қолданылады. Олар: Поликонденсация екі
этерификациялау, аминдеу, функционалдық топтардың
ароматикалық орынбасу және т.б. әрекеттесуінен жүреді.
Жалпы түрдегі теңдеуі:
Мұндағы: а – А − а, b − B – b
бастапқы мономерлер, а және b
–функционалдық топтар, аb –
бөлінетін қосымша зат.

n(a − A − a) + n(b − B – b) → a − [−AB−]nn – b + (2n-1) ab
Полимерлердің қолданылуы

Полимерлердің қолданылуы
• Полимер материалдарының құрылыста кең
тарауы ешкімді таңдандыра қоймас.
Мәрмәр, кварц және басқа тау
жыныстарының керамика, цемент сияқты
минералдарды байланыстырушы заттардың
полимерлі табиғатын ескермегеннің өзінде
дүние жүзінде салынған үйлер мен
құрылыстардың тең жартысынан астамы
ағаштан, жалпы айтқанда органикалық
полимерден жасалған. Кейінгі кезде
құрылыс жұмыстарына жасанды полимерлер
көптеп пайдаланыла бастады.
Дайын өнімдер:
Органикалық әйнекті бәріміз де білеміз.
Бұл таза полиметилметакрилат. Ол есік,
терезені әйнектеуге, мөлдір керегелер,
баспалдақ және балкон қоршауларын
жасауға жұмсалады. Одан әр түрлі жарық
плафондарын, люменесцентті шамдар,
көше фонарларын жасайды.
Поливинилхлорид не полиуретанда
құрылыс жұмыстарына қажетті басқа да
көптеген көмекші заттар дайындалады.
Мысалға, плинтустар, әр түрлі тұтқалар,
терезе жақтаулары, есік пен терезелерді,
витринаны, ірі панельді үйлердің
блоктарының қиылысқан жерлерін
қымтайтын резина ленталар осы
материалдардан жасалады.
Құрылыс қажеттеріне кумор-
инден шайыры мен каучуктың
қоспасынан, хлоропрен
каучугі, эпоксид шайырынан
жасалған мастиктер
қолданылады. Үлкен
панельдердің арасын
жалғастыруға, витрина, терезе
саңылауларын жабуға
полисульфид каучугі,
бутилкаучук, полиизобутилен,
кремнийорган және
хлоропрен каучуктері жарай
береді.Құрылыс
конструкцияларын бір-бірімен
біріктіру үшін эпоксид, фенол,
мочевина,, полиэфир, резина
өнімдері қолданылады.
Полимеризация өту
орталары

Сұйық-фазалық Мономерлер газды
Металдық натрийдың фазада болып, ал
мономердің сұйық ортасы нәтижсінде дисперсті
әсерінен полимерлерді алу. қатты немесе сұйық зат
алу.
Газды фазалық
полимеризация арқылы:
Полимеризация реакциясы
1. Қанықпаған көміртек атомдарында қос
байланыс үзіледі
2. Кейін бір-бірімен байланысып үлкен
макромалекула түзеді
3. Қос байланыс үзілгенде реакциялық
активтілігі ең жоғары атом босанып
шығады (жұп электроны жоқрадикал)
4. Радикал басқа радикалмен қосылады
(бұл кезде екеуә де жұп электрон алады)
да полимерді цептің құрылуы басталады
Рекциялар қандай бола
алады?

Гомополимеризация Сополимеризация
Х+Х Х+У

Цептік Кезектес
Мысал: полиэлитен
• 1-ші дегидриттену процесінде жоғары
температурада метал катализатор
әсерінен этан этиленге айналады (этан
молекуласынан 2 атом сутек бөлініп
шығады)
•)
• Алынған этилен –мономер болып
табылады. Одан ар қарай полиэтилен
алынады.
Радикалдар қызыл түспен
белгіленген:

Түзілген радикалдар бұзылған байланысты қалпына келтіру үшін
1 электронды «іздеуге» шығады, нәтижесінде 2 радикал қосылып,
ковалентті байланыс түседі
Полипропилен

Полистирол
Түссіз қатты пластмасс
Қорытынды
Бастапқыда философтар, кейіннен өткен ғасырдың табиғат зерттеушілері табиғаттың әр
алуан құбылыстарын бақылай келіп, бар әлемді минерал, өсімдік және жануар әлемі деп
үшке бөлген. Ой жіберіп қарасақ, бар жануар және өсімдік дүниесі үлкен молекулалық
қосылыстардан, немесе полимерден тұрады екен. Белок, ДНК, биополимерлер тірі
организмнің негізі екенін жақсы білеміз. Сондықтан да полимерсіз өмір жоқ десек те
артық болмайды.
ХІХ ғасырдың ортасына дейін адамзат табиғи полимерлерді ғана қолданып, өңдей алған.
Кейін полимерлік материалдар қажеттігінің тез өсуіне байланысты оған деген
мұқтаждықты қанағаттандыруға табиғи заттар жеткіліксіз бола бастады. Техниканың
жедел дамуы табиғатта кездеспейтін әртүрлі арнайы қасиеттері бар жаңа материалдар
мұқтажын туғызды. Сөйтіп дүниеге синтездік материалдар дәуірі келді.
Полимер өндірісінің жедел қарқынмен өркендеуі біріншіден қажетті шикізат қорының
молдығынан. Екіншіден полимерлік материал өндірісінің күрт алға басуының басты
себебінің бірі - қазіргі өмірдегі полимерге деген мұқтаждықтың артуы. Күнделікті тұрмыс
пен алдыңғы қатарлы техникада кең тараған полимерлерсіз адамзат бүгінгі прогресске
жетпеген болар еді.
Әртүрлі әдістермен ерекше қасиеті бар полимерлер мен пластмассалар алу жолдары
ашылды.Қажетіне қарай ыстыққа, не суыққа төзімді, су сіңіргіш не су жұқтырмайтын
полимерлер алуға болады. Мұның бәрі полимерлерді қолдану мүмкіндігін ғана арттырып
қойған жоқ, сонымен қатар бұрын-соңды болмаған техника салаларын туғызып, жаңа
ғылыми және творчестволық мүмкіндіктер ашты.

Ұқсас жұмыстар

АЛКЕНДЕР – ҚАНЫПАҒАН КӨМІРСУТЕКТЕР.АЛЫНУЫ, ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ ЖӘНЕ ҚОЛДАНЫЛУЫ

Тұздар гидролиз

Стоматологиялық полимерлер

Полимеризацияны жүргізу тәсілдері

Полимерлену реакциясы, маңызы және медицинада қолданылуы

Полимеризация кезеңдері

Ортопедиялық стоматология негіздері

Қаныққан көмірсутектер

Полимерлі материалдар мен бұйымдар. Акустикалық материалдар

ҚАЛЫПТЫҚ ҚАСЫҚТАР

Пәндер