Калькуляциялау

Презентация қосу

Калькуляциял
ау

Орындаған: Кумарова Д.Ж.
Смагулова С.С.
Отар Б.Е.
Жоспар:
1. Калькуляция туралы жалпы түсінік.
2. Калькуляция міндеті мен маңызы.
3. Калькуляция турлері.
4. Калькуляциялық бірліктер.
Калькуляциялау

өнім жұмыс көрсетілген
қызмет

бірліктерінің өзіндік
құнын есептеу
шығындардың оны көтеруші
бірліктерге, яғни өткізуге,
Калькуляциялаудың сондай-ақ ішкі тұтынуға
міндеті арналған өнімнің (жұмыстың,
көрсетілген қызметтің) бірлігіне
қанша болатынын есептеу.

кәсіпорын жұмысына оперативті
басшылық жасайды

Калькуляциялау ішкі резервтерді уақтылы ашуға
маңызы және өнімнің өзіндік құнын
анықтауға қатысады
кәсіпорынның бәсекеге
қабылеттілігін арттыруға
мүмкіндік береді
Жоспарлы Сметалы

Калькуляциялаудың
түрлері

Есептік Нормативтік
• еңбек шығындарының озық
(прогрессивті мөлшері) және
одан әрі техникалық өрлеуді,
өндіріс пен еңбекті
ұйымдастыруды жақсартуды
көрсететін өндіріс құралдары
Жоспарлы негізінде жоспарланатын кезеңге
арналып жасалады
калькуляция • өнімге және бұйым бірлігіне
мүмкін болатын шығындардың
деңгейінде анықталады, бірақ ол
кезде жалақының, энергияның,
материалдың нормасы,
өндірістің технологиясы,
сондай-ақ резервтері ескеріледі.
Қызықты дерек:
• Социалды елдерде жоспарлы калькуляция жұмыс
уақытын, материалдарды, электр энергиясын т.б
жұмсаудың прогрессивті нормасы негізінде жасалады да,
онда өзіндік құнды арзандату жөніндегі тапсырманы
орындауға бағытталған ұйымдастыру – техникалық
шаралар көрсетіледі.
• бұл жоспарлы
калькуляцияның бір түрі, ол
жоспарланған және жаңадан
игерілген бұйымның
негізінде жасалады.
Сметалы • оны бір рет шығатын
калькуляция (бірегей) бұйымға немесе
жұмысқа, тапсырыс
берушілермен есептесу, баға
белгілеу және басқа
мақсаттар үшін жасайды.
• ол жоспарлы калькуляцияны
жасауға негіз бола алады
• ағымдағы жоспарлы калькуляцияның
бір түрі болып табылады.
• әдетте жалпы бұйымға, жекелеген
жағдайларда бұйымның тораптары
мен бөлшектеріне
жұмсалған өндірістік шығынның
есепті
Нормативтік кезеңнің басындағы қолданыстағы
нормалары негізінде жасалады.
калькуляция • бұл аталған әдіс шығындарды
есептеудің нормативтік әдісін және
кәсіпорынның өзінде пайдаланып
жүрген өнімнің өзіндік құнының
калькуляциясын қолданады. Оның
негізінде қол жеткен шығындар
деңгейін сипаттайтын ағымдағы және
әрекет етіп тұрған нормаларды
пайдаланады
• өнім өндіруге жұмсалған нақты шығын
туралы бухгалтерлік есеп деректері
бойынша жасалады.
• өндірілген өнімнің немесе
орындалған жұмыстың есептелген
нақты өзіндік құнын көрсетеді
Есептік • жоспарлыдан кәсіпорынға
байланысты (өндіріс бойынша
(нақты) жоспарды асыра орындау мен
орындамау, шығындардың кей
калькуляция түрлерін үнемдеу немесе артық
жұмсау) және оған байланысты емес
(материалдарға бағаның өзгеруі,
амортизациялық аударымдардың
мөлшері, электр энергиясына, отынға,
газға, суға және т.б. тарифтердің
өзгеруі) себептер бойынша ауытқуы
мүмкін нақты шығындарды көрсетеді.
Қызықты дерек:
• Социалды елдерде есеп – қисаптық калькуляция өндіріс
шығындарын бухгалтерлік есептің мәліметтері бойынша
жүргізеді . Ол өнімнің өзіндік құнын арзандату жөніндегі
тапсырманың орындалуын бақылап тыруға қызмет етед. Есеп
қисап калькуляциясы шаруашылық қызметтің нәтижесін,
өнімнің жеке түрлерінің рентабельділігін анықтауға,
мемлекетте көтерме сауда бағасын белгілеуге, бір текті өнім
шығаратын кәсіпорындар шаруашылық қызметтернің
қорытындысын салыстыруға т.б. пайдаланылады
• келешектік
калькуляцияның бір
Жобалық түрі, олар күрделі
калькуляция қаржының, жаңа
техниканың және
технологияның
тиімділігін анықтау
үшін қолданылады.
• тоғыз ай немесе басқаша
кезең ішіндегі нақты шығын
мен алынған өнім (табыс),
төртінші тоқсан немесе
Шамаланған басқа кезең ішіндегі
шығындар мен күтілетін бұл
(провизорная) өндіру бойынша есептер
калькуляция негізінде жасалады.
• бұл калькуляциялардың
мәліметтері ағымдағы
жылдың өнім өндіру
қорытындыларын алдын-ала
анықтау үшін қолданылады.
Өнімнің өзідік құнын калькуляциялағанда
калькуляциялық бірліктер қолданылады, олар
калькуляциялау объектісінің өлшеуіші болып саналады,
әдетте, өнімнің сәйкес түріне арналған техникалық
шарттарда немесе стандарттарда және заттай
бейнелейтін өнім өндіру жоспарында қабылданған
өлшем бірліктеріне сай келуі тиіс.
• Заттай (натуралды) бірліктер бұл өнім жоспарланатын, есептелетін
және тұтынушыларға өткізілетін өлшем бірліктеріне (дана, тонна,
килограмм, киловатт-сағат, погон метр, текше метр, шаршы метр, литр
және т.б.) сәйкес келеді.
• Ірілендірілген заттай (натуралды) бірліктер біртекті өнім жиынтығын
аралық калькуляциялау үшін қолданылады (белгілі бір артикулдық 100
пар аяқ киімі, белгілі бір түрдегі шойынның тоннасы, дербестенбеген
сыраның гектолитрі, ішкі балықтың центнері, темірбетон
бұйымдардың текше метрлері және т.б.) өнімнің нақты түрлерін кейінгі
калькуляциялау үшін заттай бірліктер (натуралды) қолданылады.
• Шартты-заттай бірліктер өнімді калькуляциялау үшін қолданылады,
бірліктегі пайдалы заттың құрамы ауытқуы мүмкін.
• Құндық бірліктер – көтерме бағадағы қосалқы бөлшектер 1000
теңгелік құны, шығару немесе өткізу бағасындағы 1 теңгелік тауар
өнімі.
• Еңбек бірліктері ұйым бөлімшесінің өнімін калькуляциялау үшін
қолданылады.
• Орындалған жұмыс пен көрсетілген қызмет калькуляциялық
бірлік ретінде, әдетте құрылыспен, жөндеумен, көлік қызметін
көрсетумен және т.б. шұғылданатын өндірісте қолданылады.
• Техникалық-экономикалық көрсеткіш калькуляциялық бірлік
ретінде біртекті бұйымдардың пайдалы тұтынылатын бірлігіне
шаққандағы шығындарды салыстыру үшін қолданылады.
• Калькуляциялық бірліктердің сан түрлілігі нақты жағдай үшін
негізделген әдісті талап етеді. Калькуляциялық бірлік сәйкес
тұтыну құнын көрсетуге, әр түрлі кәсіпорындармен салыстыруға
болатындай, баға белгілеу бірліктеріне сәйкес келуі және ең аз
шамадағы шығындармен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау
үшін қолайлы болуы тиіс. Калькуляциялық бірлікті таңдау
жөніндегі ұсыныстар әдетте салалық нұсқауларда келтіріледі.
• Құндық бірліктер – көтерме бағадағы қосалқы бөлшектер 1000
теңгелік құны, шығару немесе өткізу бағасындағы 1 теңгелік
тауар өнімі.
• Еңбек бірліктері ұйым бөлімшесінің өнімін калькуляциялау
үшін қолданылады.
• Орындалған жұмыс пен көрсетілген қызмет калькуляциялық
бірлік ретінде, әдетте құрылыспен, жөндеумен, көлік қызметін
көрсетумен және т.б. шұғылданатын өндірісте қолданылады.
• Техникалық-экономикалық көрсеткіш калькуляциялық бірлік
ретінде біртекті бұйымдардың пайдалы тұтынылатын бірлігіне
шаққандағы шығындарды салыстыру үшін қолданылады.
• Калькуляциялық бірліктердің сан түрлілігі нақты жағдай үшін
негізделген әдісті талап етеді. Калькуляциялық бірлік сәйкес
тұтыну құнын көрсетуге, әр түрлі кәсіпорындармен
салыстыруға болатындай, баға белгілеу бірліктеріне сәйкес
келуі және ең аз шамадағы шығындармен өнімнің өзіндік
құнын калькуляциялау үшін қолайлы болуы тиіс.
Калькуляциялық бірлікті таңдау жөніндегі ұсыныстар әдетте
салалық нұсқауларда келтіріледі.
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Калькуляция түрлері, өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау

Тапсырыс калькуляциялау ведомості

Директ-костинг және абзорпшен-костинг жүйелерінің айырмашылы

Ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу бойынша шығын есебі

Орындалған контрактан алынған пайда есебі

Ӛндірістік үстеме шығындар есебі

ӨНІМНІҢ ӨЗІНДІК ҚҰНЫН КАЛЬКУЛЯЦИЯЛАУ МЕН ШЫҒЫНДАР ЕСЕБІНІҢ ҮРДІСПЕ - ҮРДІС ӘДІСІ

Шығын қозғалысын талдау және өзіндік құн мен өндіріс шығындары бойынша жоспардың негізделуін бағалау

Өндіріс процесінде қолданылатын шығындарды азайту

Өзіндік құнды талдау міндеттері

Пәндер