Фотосинтез урдісі

Презентация қосу

Фотосинтез дегеніміз – бұл жасыл өсімдіктерде жарықтың қатысында
көмірқышқыл газы және судан глюкоза түзіліп, оттегі бөлінетін, күн
сәулесі энергиясын химиялық байланыстар энергиясына
айналдыратын үрдіс.
АШЫЛУ ТАРИХЫ

•Өсімдіктердің
•1817 ж екі •1845
оттегін ж неміс К.Е.Тимирязов
француз физигі
•бөлетінін ең алғаш
•химигі Пельтье фотосинтез күн
• Р. Майер жасыл
рет •жапырақтан спектрінің
• өсімдіктер күн
• ағылшын 1770 ж
жасыл хлорофилл өте
• энергиясын
•Джозеф Пристли • зат бөліп алып, көп сіңірілген
ашты.
• химиялық жерлерінде
• оны хлорофилл
энергияға анағұрлым
деп •
• атады. күштірек
айналдыратынын жүретінін
• дәлелдеді.
тапты.
Жарықта жүретін сатысы
Қараңғыда жүретін сатысы

Үрдістер Үрдістер
I. Бір - бірін өзара толықтыратын І. Атмосферадағы көмірқышқыл
екі: судың ыдырауы мен АТФ газы және жарық сатысынан
синтезі үрдістерінен пайда болады түсетін сутегі қосылысы
II. Су фотолизі- судың жарықта нәтижесінде глюкоза
ыдырау үрдісі. Атмосфераға оттегі молекуласының синтезі жүреді.
бөлініп шығып, ауадағы Жарық реакциялары барысында
көмірқышқыл газын қосып алып , қорға жиналған АТФ энергиясы
глюкоза молекуласын синтездейді. шығындалады.

III. Хлорофил молекуласына жарық
түскен кездегі энергияны АТФ ты
синтездеуге жұмсайды. Онда АДФ
тағы бір фосфат қосып алып АТФ –
ға айналады.
Метаболизм

Катаболизм Анаболизм
(Ажырау реакциясы, (Биосинтез,
Энергетикалық алмасу) Пластикалық алмасу)
Фотосинтез фазалары

Энергетикалық процестер тікелей Фотосинтездің II сатысы жарық
жарық фазасында жүреді. квантын қажет етпегендіктен,
Жарық кванты хлоропласта фотосинтездің қараңғы сатысы деп
орналасқан хлорофилл пигменті аталған. Бұл сатыда С02-ні игеру және
арқылы қабылданады. Жарық кванты көмірсуларды синтездеу үшін АТФ пен
мен хлорофилдер әрекеттескенде, НАДФН энергиялары жұмсалынады.
электрондар пайда болады. Олардың Мұнда құрамында 3—7 көміртек
ежелгі және қазіргі өсімдік атомдары болатын әр алуан көміртекті
организміндегі жүру жолдары бірдей қосылыстардың айналымы сияқты
емес. Ежелгі фотосинтездеуші күрделі процестер жүреді. Бұл процесте
бактериялар мен төменгі сатылы бейорганикалық С02-ні игеретін негізгі
балдырларда электрондар электронды фермент —
тасымалдаушы тізбек арқылы рибулозобифосфаткарбоксилаза. Оны
тасымалданғанда, бейорганикалық қысқаша "рубиско" деп атайды. Мұндай
фосфат көміртектің фотосинтездік
пен аденозиндифосфаттан (АДФ) аде ассимиляциялану жолын Кальвин
нозинтрифосфат (АТФ) түзіледі. Бұл жолы деп атайды. Фотосинтездік бұл
процесте электрондар хлорофилге реакциялар жиынтығы фотосинтездің
қайтып оралатындықтан, циклдік жарықтағы және қараңғыдағы сатысын
фотофосфорлану деп аталады. біріктіреді.
Оттегі Көмірқышқыл
газы

Оттегі
Көмірқышқыл
газы
Глюкоза
Тыныс алу Фотосинтез
Фотосинтез пигменттері

Қызметі:
- Жарық энергиясы сіңіру
Орналасуы:
- Хлоропластардың мембранасында (тилакоидтарда)

Хлорофиллде Каротиноидт
р ар
Фотосинтездің жарыққа тәуелділігі
Хлорофилл негізінен
қызыл және көк-күлгін
түстерді сіңіріп, жасыл
түсті шағылыстырады.
Соның нәтижесінде
өсімдіктердің түсі-
жасыл
-Хлорофилдің жарық -Көмірсу, нәруыз
квантын жұтуы; және нуклейн
-Фосфорилдеу қышқылдары
(АТФ синтезі) синтезделінеді.
- Фотолиз
Стромада
Тилакоид Жарық
Қараңғы
сатысы
сатысы
Фотосинтез
мембраналарында
Фотосинтездің жарық сатысы
Фосфорилдеу – АТФ-ның жарық энергиясы есебінен синтездеу
үдерісі.
Бұл үрдіс кезінде хлорофилде жарықтың әсерінен энергияға бай
электрон пайда болып, ол таратушы молекулалар тізбегіне
түседі.
Таратушы молекулалар электроннан энергия “қайтарып алады”.
Ол энергияны жарық квантынан алып, АТФ синтезіне
пайдаланады. Яғни энергияның әсерінен мембрананың ішкі
жағындағы Н+ потенциалы артқанда АДФ-аза ферментінің
саңылаулары арқылы өте бастайды. Бұл кезде Н+ ионынының
энергиясын пайдаланып АДФ бір фосфатты қосып алады да
АТФ синтезделеді.
АДФ + Фн АТФ
Фотосинтездің жарық сатысы
Фотолиз - жарық әсерінен судың ыдырау үдерісі.
Тилакоидтармен қатар стромада да өтетін құбылыс.
Хлорофилл молекуласының әрқайсысы тек 1 электрон жоғалта
алады. Ал АТФ синтезі үшін 2 электрон қажет. Тилакоидтардың
мембраналарындағы хлорофилдер электрондарынан айырылса,
үдеріс тез тоқтап қалады. Сондықтан қосымша электронды
фотолиз сатысынан алады.
2Н2О + жарық = Н+ + 4ОН- + е
протон

Электрон қайта хлорофилл молекуласын қалпына келтіру үшін
ұшып кетеді.
Сутегі протоны НАДФ таратушы молекуласына қосылады.
Хлорофилл электроны элекронды-тасымал тізбегінен
оралып, НАДФН молекуласын құру үшін сутегі протонына
қосылады.
Оттегі бос күйінде атмосфераға бөлінеді.
2 е + Н+ + НАДФ+ НАДФ .Н
Элекронды тасымал
тізбегін бойлай алға
жылжыған хлорофилл
электронының
энергиясынан
синтезделген АТФ

Жарық
сатысы

Хлорофилдің
“әлсізденген” электроны
және фотолизден қалған
сутегінің протоны Оттегінің атмосфераға
қосылу нәтижесінде бөлінуі
НАДФН
молекулаларының
қалыптасуы
Фотосинтездің қараңғы сатысы
Жарық сатысында түзілген АТФ және НАДФН молекулаларының
энергиясы көмірсулардың синтезіне жұмсалады.
Бұдан кейінгі реакцияларда көміртек оксиді (СО2) негізгі рөлді
атқарады.
Хлоропласта СО2-ні бес көміртекті (С5) көмірсумен
байланыстыратын фермент болады. Бұл ферменттің жәрдемімен
көміртек атомын тұту реакциясы жүреді. Бұл реакцияның
бастапқы заты ретінде пентоза (С6), СО2, энергиялы қосылыстар-
АТФ және НАДФН қатысады.
С5 + СО2 + 2АТФ + 2НАДФН 2С3 + 2АДФ + 2Фн+2НАДФ+
Бесбұрышты Үш көміртекті
қант қосылыс
Фотосинтездің маңызы

Күн сәулесі энергиясын Органикалық заттар
химиялық энергияға айналдыру түзілуі

Атмосфераға таза
оттегінің бөлінуі

Атмосферадағы көмірқышқыл
Озон қабатының түзілуі газы мөлшерін реттеу

Ұқсас жұмыстар

Күн сәулесі энергиясының химиялық байланыс энергиясына айналу процесі

Фотосинтез туралы

Жапырақта органикалық заттардың жарықта түзілуі. Фотосинтез

Генетикалық код

Ғаламдық биосферадағы биогеохимиялық заттар айналымы

Көп жасушалы жасыл балдырлар

Өсімдіктер фотосинтезі

Фотосинтез. Тынысалу

Биологиялық жүйедегі зат алмасу. Фотосинтез фазалары

Фотосинтез нәти

Пәндер