Санның цифрларымен жұмыс

Сабақ тақырыбы:

9-сынып

Пән мұғалімі: Мұқанов Қадырғазы Камалұлы

“. . . Адамзат үшін ХХІ ғасыр жаңа технологиялардың ғасыры болмақ, ал осы жаңа технологияларды жүзеге асырып, өмірге енгізу игеру және жетілдіру - бүгінгі мектеп оқушылары сіздердің еншілеріңіз” Н. Ә. Назарбаев

Сабақ міндеті:

Паскаль тілінде санның цифрларын бөліп алу алгоритмін меңгеру.

Бағдарламалау барысында қолдана білуге үйрену.

Қажетті материалды еске түсірейік:

A Div B - А санын В-ға бөлгендегі бүтін бөлігі;

A Mod B - А санын В-ға бөлгендегі бүтін қалдық;

Trunc(A) - А санының бүтін бөлігі;

Идентификатор := өрнек; - меншіктеу операторы;

Readln(x) ; - енгізу операторы;

Writeln(x) ; - нәтиже алу операторы;

Goto k; - шартсыз өту оперторы;

If “шарт” Then “1-О” Else “2-О”; - шартты оператор;

Case X of

2: таңдау операторы;

. . .

end;

Мысалы: N =457 сынын алсақ. . .

В:=N Mod 10 {7-ні бөліп алу}

D:=(N Div 10) Mod 10 {5-ті бөліп алу}

J:=N Div 100 {4-ті бөліп алу}

N:= J*100+D*10+B

(Мұндағы: J-жүздік, D-ондық, B-бірлік разряд)

Mod және Div функцяларын пайдаланып сан цифрларын бөліп алу

Санның цифрларын бөліп алу алгоритмі:

N санының оң жақтағы соңғы цифрын бөліп алу;

Бөліп алған санмен жұмыс;

Келесі сан ретінде санның 10-ға бөлгендегі бүтін бөлігін алу;

N = 0 болғанша, 1 қадамнан бастап жалғастыру;

Санның цифрларын бөліп алу алгоритмі:

Оң жақтағы соңғы цифрды бөлектеп алу үшiн :

N - TRUNC(N/10) *10

немесе N- (N div 10) *10,

. . . .

N= TRUNC(N/10)

N = 0 болғанша жалғастыру

N мәні сақталу үшін

алдын-ала N1:=N;

сақтап қойған жөн!

Есеп: Пернетақтадан енгізілген N көп таңбалы санының неше орынды сан екенін және цифрларының қосындысын есептеу керек болсын.

PROGRAM SAN;

LABEL 3;

VAR N, N1, S, K, Т : INTEGER;

BEGIN

WRITELN (‘ Бір сан енгіз: ’) ;

READLN(N) ; N1:=N;

S:=0; T:=0;

3: K:= N - TRUNC(N/10) *10;

S:=S+K; Т:=Т+1;

N:=N DIV 10;

IF N >0 THEN GOTO 3;

WRITELN (N1, ‘ ’, T, ‘ орынды сан’) ;

WRITELN (‘цифрларының қосындысы= ’, S)

END.

БАСЫ

COҢЫ

енгізу N

K:=N-TRUNC(N/10) *10

N:= TRUNC(N/10)

N>0

S:=S+K; Т:=Т+1;

Иә

S; Т

Пернетақтадан енгізілген натурал N санының неше орынды сан екенін және цифрларының қосындысын есептеу бағдарламасы:

Енгізілген 6 орынды санның бақытты сан екендігін анықтайтын бағдарлама құрыңыз. /Бақытты сан деп алдыңғы үш цифрының қосындысы кейінгі үш цифрының қосындысына тең болатын сандарды айтамыз. Мыс: 643580 /

PROGRAM BAKITSANI;

VAR N: LONGINT;

A, B, A1, A2, A3, B1, B2, B3 : INTEGER;

BEGIN

WRITE (‘ 6 орынды бір сан енгіз ) ;

READLN (N) ;

A:=N DIV 1000; {Алдыңғы үш цифрды бөліп алу}

B:=N MOD 1000; {Кейінгі үш цифрды бөліп алу}

A1:=A MOD 10; A2:=(A DIV 10) MOD 10; A3:=A DIV 100;

B1:=B MOD 10; B2:=(B DIV 10) MOD 10; B3:=B DIV 100;

IF В1+В2+В3=A1+A2+A3 THEN WRITE (N, ‘-бакыт саны’)

ELSE WRITE (N, ‘-бакытты сан емес’) ;

END.

Енгізілген 6 орынды санның бақытты сан екендігін анықтайтын бағдарлама:

Енгізілген үш орынды санның Полиндром сан екенін анықтайтын бағдарлама құр. (полиндром сан деп тура оқығанда да және кері оқығанда да мәні бірдей сандарды айтады, яғни берілген есеп үшін бірінші және үшінші цифрлары тең сандар)

PROGRAM POLINDROM1;

LABEL 2;

VAR N: INTEGER;

BEGIN

2: WRITELN (‘ Үш таңбалы сан енгіз: ’) ;

READLN(N) ;

IF (N>999) OR (N<100) THEN GOTO 2;

IF N MOD 10 = N DIV 100

THEN WRITE (N, ‘-Полиндром сан’)

ELSE WRITE (N, ‘ -полиндром емес’)

END.

Енгізілген үш орынды санның Полиндром сан екенін анықтайтын бағдарлама:

Тапсырмалар:

N натурал саны берілген. Осы санның цифрларының көбейтіндісін табуға бағдарлама құр.

2) N натурал саны берілген:

А) 3-ке бөлінгіштік белгісі бойынша 3-ке бөлінетінін не бөлінбейтінін аныќта (Егер цифрларыныњ ќосындысы 3-ке бөлінсе, онда сол сан 3-ке бөлінеді)

Б) 5-ке бөлінетіндігін тексер (Егер N саныныњ соңғы цифры 0 немесе 5 болса, онда N 5-ке бөлінеді)

Берілген 4 орынды натурал сандағы әрбір жұп санды 2 есеге азайту керек. Мысалы, бастапқы 3276 санынан 3173 деген жауап аламыз.

4) Үш таңбалы сан берілген: Анықтау керек:

Санның жүздік разряды мен ондық разрядын ауыстырғанда шығатын санды;

Бірлік разрядты мыңдық разрядқа қойғанда шығатын 4 таңбалы санды.

Сан құрамында бірдей таңбалы цифрдың бар жоғын.

Тапсырмалар:

5) Енгізілген санның Автоморфтық сан екенін анықтайтын программа құр: /Автоморфтық сан деп, санның квадратының соңғы цифрлары сол санға тең болатын сан. Мысалы: 52=25, 62=36, 252=625 /.

6) Енгізілген санның Армстронг саны болатындығын есептейтін программа. (Армстронг саны деп К цифрдан тұратын және цифрларының К дәрежелерініњ ќосындысы сол санѓа тењ болатын сандарды айтамыз. Мысалы, 153 = 13+53+33; )

Ұқсас жұмыстар

Тарих және уақыт

Әріптер - латын тілінің әріптері, сонымен қатар астын сызу белгісі

Критериалды бағалаудың маңызы

Теңдеулер құруға берıлген есептердı шығару әдıстемесı

Қанның формалды элементтері

Excel –бағдарламасында кестелер құрылымы, кестелермен жұмыс

Карталардың разграфкасы және номенклатурасы

Рационал сандарды азайту

Тритикале ұнының және қара бидай ұнының химиялық құрамын оқып үйрену

Нөлдің санға бөліндісі

Пәндер